3 ngày trước bầu cử: Báo cáo lao động

Từ sáng sớm hôm qua ở Washington D.C trước khi bản báo cáo lao động cuối cùng được công bố (trước ngày bầu cử), tất cả mọi người đều tin cả 2 đảng Dân Chủ lẫn Cộng Hòa sẽ sử dụng những con số liên quan đến tỷ lệ thất nghiệp, số việc tàm tạo được trong tháng… vào mục đích vận động tranh cử kiếm phiếu. Chỉ có điều không ai biết trước các con số sẽ như thế nào, lợi cho ông nào trong lúc cuộc đua tranh chức tổng thống đã gần kề.

Những dự đoán đó hoàn toàn không sai.

Với Tổng Thống Dân Chủ Barack Obama, sự kiện tháng vừa rồi có thêm 171,000 việc làm là con số đáng chú ý vì cao hơn tất cả những dự đoán mà các kinh tế gia Hoa Kỳ đưa ra. Mặc dù tỷ lệ có tăng từ 7,8% hồi tháng 9 lên thành 7,9% trong tháng Mười, nhưng điều đó được xem là vẫn ở mức tốt, không trở lại 8% mà các cố vấn kinh tế của ông từng lo ngại, vẫn nằm quá xa mức 10% từng được những chuyên gia hàng đầu của quốc gia dự đoán cách đây 4 năm, khi ông mới đặt chân vào Tòa Bạch Ốc.

Vài tiếng đồng hồ sau khi bản báo cáo được phổ biến, ông Obama đến tiểu bang Ohio để tiếp tục cuộc vận động, cho những người ủng hộ biết “4 năm trước đây chúng ta đang ở giữa 2 cuộc chiến và tình trạng kinh tế khủng hoảng… Đến hôm nay, chúng ta đã tạo thêm tổng cộng 5 triệu rưỡi việc làm, đồng thời số việc làm mới chúng ta tạo được trong tháng Mười vừa rồi cao hơn tất cả con số việc làm tạo được trong 8 tháng trước đó”. Điều đó, có nghĩa “chúng ta đã đi đúng hướng, chúng ta sẽ tiếp tục tiến tới”, nhắc lại khảu hiệu “Forward” mà ông đề ra cho cuộc vận động tái tranh cử, chấm dứt bài nói chuyện bằng câu “chúng ta vẫn còn nhiều việc phải làm”, kêu gọi mọi người ủng hộ để ông có thể hoàn tất kế hoạch phục hồi kinh tế.

Những điều ông Obama nói với các người ủng hộ khác hẳn những gì ứng viên Cộng Hòa Mitt Romney trình bày với cử tri. Lên tiếng ở Wisconsin, ông Cựu Thống Đốc Massachusetts nhấn mạnh đến sự kiện tỷ lệ thất nghiệp đã tăng so với tháng trước, xem đó là dấu hiệu cho thấy tình hình vẫn chưa yên ổn, quốc gia vẫn trong thời kỳ bấp bênh, người dân vẫn lo âu không biết tương lai của họ sẽ đi về đâu. “Ông ta (Obama) bảo ở thời điểm này tỷ lệ thất nghiệp chỉ còn có 5,2%, hôm nay chúng ta được thông báo là 7,9%. Con số đó có nghĩa là số việc làm tạo được vẫn kém con số ông ta đã hứa tới 9 triệu công việc. Mức thất nghiệp bây giờ còn cao hơn lúc ông ta mới nhậm chức, vẫn còn 23 triệu người chưa tìm được việc làm”.

Cũng tức khắc, các chuyên gia về kinh tế lẫn lao động Hoa Kỳ được mời lên TV, radio, bàn thảo về các con số Bộ Lao Động vừa cho công bố và ảnh hưởng của những con số này đối với cuộc bầu cử sẽ diễn ra vào ngày thứ Ba tuần tới. Các chuyên gia thay nhau lên tiếng trình bày quan điểm của họ để bênh vực cho ông Dân Chủ tấn công ông Cộng Hòa, hoặc ngược lại, bênh vực ông Cộng Hòa tấn công ông Dân Chủ.

Những người ủng hộ ông Obama nhắc lại chuyện vị Tổng Thống thứ 44 của Hoa Kỳ nhận lãnh di sản quá nặng nề do ông George W. Bush để lại, gói kích cầu kinh tế trị giá gần 900 tỷ bạc đã giúp không để tình hình xấu hơn, kinh tế đất nước bắt đầu phục hồi, mọi chuyện sẽ từ từ sáng sủa hơn chứ không thể làm nhanh được. Những người ủng hộ ông Romney không đồng ý với những giải thích đó, nhắc lại khoản tiền không lồ ông Obama đã chi tiêu dưới danh nghĩa kích cầu không đem lại kết quả như mọi người chờ đợi, khoản tiền này cộng với những khoản chi tiêu khác mà ông Obama đã sử dụng trong 4 năm qua dẫn quốc gia đến chỗ nợ nần chồng chất, và cách duy nhất để giải quyết tình huống rối ren này là đưa ông tổng thống 44 về lại Chicago, thay thế bằng ông tổng thống thứ 45 là ông Mitt Romney.

Ông bà nào cũng cho là lập luận của mình đúng. Ông bà nào cũng bảo những dữ kiện đưa ra là chính xác. Nhưng đó chưa hẳn là những điều cử tri muốn nghe. “Lý do là vì từ cuối tháng Tư cho đến giờ, mọi người đều mong cả 2 ông Obama lẫn ông Romney cho họ biết cụ thể những gì các ông sẽ làm trong 4 năm tới, nhưng cuối cùng họ chỉ thấy các ông nói chung chung, chưa đưa ra được điều gì cụ thể cả”, bà Laura Rose của tiểu bang Pennsylvania nhận xét. “Ông Obama bảo đi đúng hướng, nhưng không cho biết đường đi trong nhiệm kỳ tới của ông ta là gì. Ông Romney bảo sẽ tạo thêm 12 triệu việc làm ngay trong nhiệm kỳ đầu, sẽ cân bằng ngân sách, nhưng chẳng cho biết ông ta sẽ làm như thế nào để đạt được các mục tiêu đó”.

“Tôi nghĩ khác,” chuyên gia bầu cử độc lập Sue Collier của Chicago trả lời khi đến dự cuộc hội thảo ở Washington D.C. nói về những gì sẽ xảy ra vào ngày mùng 6 tháng 11 tới đây. “Có thể cử tri vẫn chưa hài lòng với những gì 2 ông Obama và Romney đưa ra, nhưng tôi tin họ đã quyết định sẽ bỏ phiếu cho ai”. Bà bảo tiếp, “những con số Bộ Lao Động đưa ra ngày hôm nay chứng tỏ kinh tế bình ổn nhưng phát triển vẫn chậm, câu hỏi còn lại là cử tri có bằng lòng với điều đó hay không. Nếu bằng lòng, họ sẽ bỏ phiếu cho ông Obama, nếu không bằng lòng, họ sẽ bỏ phiếu cho ông Romney”.

Như vậy, nhưng con số Bộ Lao Động mới công bố sáng thứ Sáu mang ý nghĩa gì? “Mang ý nghĩa chính trị rất lớn cho cả ông Dân Chủ lẫn ông Cộng Hòa, chưa chắc đã là điều cử tri bận tâm”, một người trong nhóm cử tọa nói. “Ông Obama mừng vì số việc làm mới tạo được tăng, mừng vì tỷ lệ thất nghiệp vẫn dưới 8%. Ông Romney cũng vui vì những con số đưa ra cho thấy tình trạng không thay đổi nhiều, tạo cơ hội cho ông nhắc nhở mọi người ông sẽ làm được việc hơn”.

Chuyện còn lại vẫn là lá phiếu của cử tri. Họ sẽ bỏ cho ai? Đến bây giờ, các con số được đưa ra vẫn nói 50/50, chưa thể nói ông nào sẽ thắng. Chưa kể đến chuyện có thể kết quả sẽ là 269/269, không ông nào có đủ 270 phiếu cử tri đoàn để trở thành tổng thống.

Liệu điều này có thể xày ra vào ngày thứ Ba tuần tới hay không? Vài ngày gần đây, nhiều chuyên gia bầu cử nói “có thể chứ, chuyện gì cũng có thể xảy ra trong cuộc bầu cử cực kỳ sôi nổi này”. Giáo Sư Nate Silver, một trong những nhà toán học chuyên về xác suất và thống kê của Hoa Kỳ cho biết chuyện 269/269 có thể xảy ra, “nhưng xác suất không cao chỉ ở mức 0.7%”.

Xin nhớ: xác suất không cao, nhưng vẫn có thể xảy ra.

© Nguyễn Văn Khanh

© Đàn Chim Việt