Về biến động ở Ai-Cập
NGHĨ VỀ DÂN CHỦ CHO VIỆT NAM
Hầu hết dư luận của người Việt đều liên tưởng đến vấn đề Dân Chủ cho Việt Nam khi theo dõi những biến động vừa rồi ở Ai Cập. Đó là một biểu hiện tình cảm rất tự nhiên, vì ai ai cũng mong ước cho Quê hương có được một chế độ chính trị tốt hơn, trong đó quyền lực thuộc về toàn dân, dân quyền và nhân quyền được tôn trọng, xã hội có văn hoá và công bằng, nhân dân ấm no và Đất Nước hùng cường.
Nhưng có lẽ điều cần thiết để có một sự liên tưởng đúng và hữu ích là phải kiên trì tìm hiểu cặn kẻ và nắm bắt đúng bản chất của biến cố cũng như của mối quan hệ quốc tế tạo nên bối cảnh của biến cố đó. Ngược lại, nếu chỉ dừng lại ở bề mặt và chỉ bằng lòng với những gì hệ thống truyền thông Anh-Mỹ: CNN, Foxnews, Bloomberg, MSNBC, Newyork Times, Washington Post, BBC, v.v… mớm cho hằng ngày thì e rằng sẽ chỉ thấy hiện tượng mà không đào sâu được vào bản chất, và vì vậy sẽ có những liên tưởng không mấy thích hợp và kém hữu ích cho việc vận động Dân Chủ cho Quê hương.
Do lòng khao khát Tự Do-Dân Chủ mãnh liệt, lâu nay chúng ta đã cùng nhau đề cập và hô hào nhiều cho những giá trị cao quý đó; đến độ mấy chữ Dân Chủ-Đa Nguyên-Đa Đảng gần như trở thành một thứ kinh nhật tụng của nhiều người và của nhiều cây bút tiếng tăm, cả ở trong Nước lẫn hải ngoại. Tiếc rằng, hầu như đa số chúng ta chỉ dừng lại ở thềm ngoài của những giá trị đó mà chưa có nhiều cố gắng để đi vào sâu hơn, ít nhất là trên phương diện nghị luận, để phân tích và từ đó hiểu thấu đáo hơn về chế độ DC, để có những chuẩn bị và vận động thích hợp.
Chẳng hạn, hầu như chưa có bao nhiêu thảo luận nghiêm chỉnh và sâu xa về mối quan hệ giữa Dân Chủ và Văn hoá. Ở các nơi trên thế giới, mối quan hệ này đã được đề cập đến rất nhiều.Mỗi dân tộc, mỗi quốc gia có một nền văn hoá riêng và chính do mối tương quan giữa Dân chủ-Văn hoá mà phát sinh nhiều hình thái dân chủ khác nhau. Sự hô hào về dân chủ của chúng ta lâu nay tạo một một ấn tường rằng dường như có một giá trị Dân Chủ phổ quát phù hợp cho mọi người, và từ đó sẽ có một hình thái dân chủ chung cho mọi dân tộc trên thế giới. Thực tế cho thấy không phải vậy. Chỉ cần nhìn lướt qua các chế độ dân chủ ở Nhật, Đài Loan, Nam Hàn và rồi so với ở Úc, Tân Tây Lan, Canada, v.v… là sẽ thấy ngay những khác biệt. Những khác biệt ấy, ngoài những yếu tố khác, quan trọng nhất vẫn là do sự khác nhau về văn hoá mà ra. Điểm quan trọng ở đây là nếu không hiểu sâu sắc được mối tương quan dân chủ-văn hoá thì sẽ không tìm được kiến giải thích hợp cho sự nghiệp xây dựng dân chủ sau này. Tiếc rằng đây là lãnh vực nghị luận cho đến nay vẫn chưa được sự chú ý đúng mức của các bậc thức giả.
Một dẫn chứng khác nữa là về mối quan hệ giữa dân chủ và địa lý-lịch sử. Nền dân chủ Mỹ đạt đến cực thịnh như ngày nay ít nhiều cũng nhờ vào những ưu điểm về địa lý: được che chở bởi hai đại dương, không phải chia chung biên giới vói một cường quốc nào, và tài nguyên vô cùng phong phú. Liệu Việt Nam, ở sát nách Trung Quốc khổng lồ và chuyên đoán, có thể xây dựng dân chủ yên ổn như Đài Loan hay Singapore chăng? Không những là áp lực bên ngoài từ Trung Quốc thôi, mà ngay cả từ bên trong; chúng ta chắc không ai không nhớ đến sự khống chế của Hoa kiều Chợ lớn đối với kinh tế Sài Gòn và vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long trước đây, và từ đó họ đã ảnh hưởng đến các chính khách Miền Nam như thế nào. Vậy nhưng lâu nay có bao nhiêu người trong chúng ta đi sâu nghiên cứu về mối tương quan vừa nói, quan tâm đến ảnh hưởng của vị trí địa lý VN trong việc vận động DC?
Nhiều ngòi bút tiếng tăm cũng không ngừng tụng Dân Chủ-Đa đảng. Nhưng về đề tài này cũng vậy, rất ít thấy các bậc thức gỉa đưa ra được những nghiên cứu nghiêm túc về chính đảng, giải đáp thỏa đáng những câu hỏi, tưởng đơn giản, như chính đảng là gì, các điều kiện cần thiết nào về cơ cấu kinh tế-xã hội phải có để khai sinh chính đảng, và những điều kiện ấy hiện đã tiềm tàng ở VN như thế nào, v.v…? Sự hiểu biết thực tế của đa số chúng ta về chính đảng, sự hình thành và vai trò của nó, có phần hời hợt, nhiều người ngay cả không chú ý phân biệt giữa chính đảng, tổ chức quần chúng và đoàn thể xã hội, hay hội đoàn. Trong thư viện của Miền Nam trước đây, chỉ có một quyển sách nhỏ của một cố giáo sư biên khảo về lịch sử các đảng phái chính trị VN, và đó cũng chỉ là một công trình đơn sơ nhằm tìm hiểu lịch sử và vai trò của các chính đảng VN trong bối cảnh lịch sử của những thập niên 1930-1960. Ngoài quyển sách đó ra, lâu nay cả ở trong Nước, lẫn ở hải ngoại, chưa hề thấy có một công trình nghiên cứu nào khác liên quan đến vấn đề chính đảng trong xã hội VN. Tất nhiên việc thực tiễn đi trước lý luận là thường tình, nhưng vấn đề nổi rõ ở đây là khuynh hướng ưa hô khẩu hiệu mà thiếu phân tích sâu xa của chúng ta đối với những đề tài quan trọng của đất nước.
Điểm nữa, thiết nghĩ cũng cần lưu ý khi suy ngẫm về vận động Dân chủ cho VN. Đó là tính cách thực tế của cuộc vận động. Không thể vận động mà không thừa nhận thực trạng của Đất Nước, cho dù đó là thực trạng không mong muốn. Thực trạng đó là đảng CS, một lực lượng hơn 3 triệu người với tổ chức hết sức chặt chẻ, đã tồn tại 80 năm trên Quê hương, và đang cầm quyền. Lực lượng ấy nên được xem là đối tượng quan trọng đầu tiên của cuộc vận động DC. Thử hình dung rằng nếu ý thức dân chủ của đa số đảng viên CS được nâng lên, và các đại hội toàn quốc của đảng không còn theo nguyên tắc dân chủ tập trung, tức là từ trên xuống, mà ngược lại từ dưới lên, rồi thành viên Ban Chấp Hành TU thật sự biết thực thi quyền hạn của mình để chọn lựa đúng Uỷ viên BCT, và không những thế có quyền bãi miễn đối với Uỷ viên BCT bất xứng, thì hậu quả sẽ thế nào đối với xã hội? Một tình huống như thế xảy ra trong nội bộ đảng CS chắc chắn rất có lợi cho cuộc vận động DC chung cho cả Nước. Tình huống đó không phải chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng hay của lòng mong ước, và không có hy vọng xảy ra. Tỉ lệ đảng viên trẻ hiện rất cao, và khác với lớp đảng viên tiền bối, lớp đảng viên trẻ hiện nay tiếp xúc nhiều với Tây Phương, và ngay cả du học ở Mỹ. Một chiến lược vận động Dân Chủ đúng đắn, biết đặt quyền lợi tối thượng của Tổ Quốc lên trên hết, ngoài các mục tiêu quan trọng khác, nên quan tâm nhắm đến các đảng viên CS. Lâu nay, dường như chúng ta, khi hô hào vận động DC, đã mặc nhiên loại trừ toàn thể đảng viên đảng CSVN ra ngoài. Liệu như vậy có đúng không? Có xa rời thực tế không khi nhìn lại những trường hợp như tướng Trần Độ, hay ông Trần Xuân Bách?
Cuối cùng, Dân Chủ không phải là một món hàng có thể đem xuất cảng ra ngoài hoặc nhập cảng từ ngoài vào. Dân Chủ trước hết là vấn đề tự ý thức của mỗi dân tộc, và là vấn đề nội bộ của mỗi quốc gia. Sẽ không thể nào có dân chủ thật sự trong một nước khi đa số các thành viên của quốc gia đó chưa thức tỉnh để có ý thức đầy đủ về bổn phận và trách nhiệm của mỗi người đối với vận mệnh chung của xứ sở mình. Và vì mỗi dân tộc, mỗi quốc gia có những điều kiện địa lý, lịch sử,văn hoá, kinh tế, xã hội và nhân văn riêng nên dân chủ ở mỗi quốc gia là một nét đặc thù, chỉ phù hợp với chính quốc gia đó và những quyền lợi của nó. Vì những lý do đó, không nên nằm mơ để mong đợi rằng có một ngày đẹp trời, một thế lực bên ngoài nào đó sẽ tìm đến VN, lật đổ ách độc tài và “nhập cảng” Dân Chủ vào cho dân tộc Việt. Cùng nói đến Dân Chủ, nhưng nội dung bao hàm hoặc mục tiêu nhắm đến sẽ hoàn toàn khác nhau, đôi khi đến độ đối kháng nữa, giữa chính sách của một siêu cường và nguyện vọng của một dân tộc địa phương. Biến động đang diễn ra ở Ai Cập, Tunisia, Bahrain, Lybia là một bằng chứng hùng hồn cho điều vừa nói. Trong các biến động đó cả siêu cường lẫn những người dân ở các quốc gia liên quan đều nói về Dân Chủ, Tự Do và Bình Đẳng, nhưng dụng ý và mục tiêu của các bên không trùng lặp với nhau. Đối với người dân thì là để thoát khỏi ách độc tài, để được thoả mãn những nguyện vọng về tự quyết, và để có một xã hội công bằng hơn; nhưng đối với siêu cường thì là để dễ dàng xen vào nội bộ quốc gia khác nhằm gây những ảnh hưởng có lợi cho mình, là để thay đổi một chế độ chính trị theo hướng mình muốn, và là để thành tựu những mục tiêu chiến lược định trước trong nổ lực duy trì vị thế bá chủ của mình. Thiết nghĩ, đó là sự phân biệt mà người vận động DC nên luôn lưu tâm khi quan sát thời sự quốc tế rồi liên tưởng đến hoạt động của mình.
2/20/2011
© Trương Đình Trung
© Đàn Chim Việt Online
[1] www.foreignaffairs.com/24380.
[2] http://www.biu.ac.il/SOC/besa/books/kanov/chap5.html
[3] http://www.connectusfund.org/blogs/understanding-us-aid-egypt-rebecca-williams-and-mary-kaszynski.
[4] http://www.pbs.org/newshour/rundown/2011/02/food-prices-spike.html
[5] http://www.youtube.com/watch?v=_Uw5Bz-oL3w
[6] Posner, Gerald. Secrets of the Kingdom. Random House, 2005
[7] http://www.ned.org/george-w-bush/remarks-by-president-george-w-bush-at-the-20th-anniversary
[8] http://www.engdahl.oilgeopolitics.net/
[9] http://www.wnd.com/?pageId=258405
[10] http://fellowshipofminds.wordpress.com/2011/02/10/deep-us-saudi-rift-over-egypt-abdullah-stands-by-mubarak-turns-to-tehran/
Sách tham khảo:
George Friedman, Amercia’s secret war, Anchor Book, New York, 2004
George Friedman, the Next Decade, Doubleday, New York, 2011.
Francois Massoulie, Middle East Conflicts, Interlink Books, New York, 1999.
Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations, Simon &Schuster, 2003
Phải thành thật mà nói bài viết này là bài viết hiếm hoi có giá trị đăng trên danchimviet
Còn phần đông mang tính chất hô hào khẩu hiểu mặc dù các tác giả có lấy tư cách trí thức này nọ, hay hào quang quá khứ nhưng những bài viết vô nghĩa, vô giá trị.
Ở trong website này tôi đã từng viết muốn có dân chủ đúng nghĩa tức là quần chúng nhân dân làm chủ, quốc hội là hội của cả nước xin đợi 30 năm nữa. Đến lúc đó thế hệ 8X, 9X trưởng thành khi đó cũng vào độ 50-60 tuổi là độ tuổi của lãnh đạo trên nhiều cơ quan, vị trí khác nhau. Dân trí phần đông từ thế hệ 8X trở đi đã khác so với các thế hệ trước đó.
Muốn tìm hiểu dân chủ cho Việt Nam đừng vội có căn cứ vào những biến chuyển thế giới mà cần chịu khó tìm hiểu văn hoá, chủng tộc/vùng miền, tín ngưỡng, tôn giáo, đời sống kinh tế, theo từng độ tuổi cũng như hậu quả di chứng của chiến tranh vẫn còn dai dẳng ở Việt Nam.
Tuy nhiên đến khi đó những vị tạm gọi là “đi tiên phong” đến khi đó cũng trở thành dĩ vãng bị lãng quên vào một biển trời thông tin, sự kiện của đất nước. Các “anh hùng” tuổi xế chiều này là những “anh hùng” nóng ruột phải cố gào thét, hô thật to để cho người ta biết khỏi lãng quên mình còn bản chất thì đã bất lực . Xin hãy đếm ngược thời gian để về với cát bụi!
Dan chu khong co gi cao xa kho hieu ca, Dan chu la quyen cua nguoi dan lam chu dat nuoc; quyen duoc tham gia cac chuc vu cong quyen, quyen lap ra chinh quyen cai tri. minh qua cuoc bau cu tu do cong buinh va trong sach, quyen duoc truat phe mot chinh quyen sai trai KHong hoang thanh trach nhiem khong hop long dan. Chi co vay thoi! Chung ta khong can suy nghi lung tung ma chi can hanh dong cu the, Ta hanh dong thuc su, gop duoc cai gi phan nao thi gop chu khong nen dung ngoau ma ban ra tin vo hon nua the ky roi! De co dan chu, ac the luc nao du la sieu cuong hay khong sieu cuong dung dang truoc, dung dang sau hay dung cho nao cung duoc, mien co ich cho nhu cau dan chu la chung ta hoan nghenh va nam bat, Chung ta phai hanh dong cu the ngay de giut sup cho duoc cai che do doc tai bat cong gian ac Cong san truoc roi moi co co hoi xay dung chinh quyen dan chu cua dan va vi dan
Kính tác giả,
Thú thật tôi rất thích thú khi đọc một bài viết dài, nhưng phân tích thật đầy đủ tình hình toàn vùng thế giới Ả Rập Hồi giáo như trên. Tác giả viết giản dị và dễ hiểu; văn phong gẫy gọn và khúc chiết; lý luận chặt chẽ, với dẫn chứng rõ ràng.
Bá nhân bá tánh, nên tôi có những điều không đồng ý, vội nêu ngay ra, để xin có lời dẫn giải thêm.
Tôi mong tác giả tiếp tục có những bài bình luận cho riêng từng quốc gia Ả Rập ở Bắc Phi và Trung Đông, cùng những tiên liệu trong tương lai gần và xa. Đó là những hành trang rất bổ ích cho những ai còn quan tâm đến phong trào dân chủ hóa ở VN nói riêng và Đông Á nói chung.
Cá nhân tôi học hỏi được nhiều qua những bài bình luận sắc bén của các tay bỉnh bút phương Tây về thế giới Hồi giáo. Dĩ nhiên họ nói thì mình nghe, nhưng chưa tin hẳn và vẫn tiếp tục theo dõi để kiểm nghiệm qua thực tế.
Tôi cũng đồng ý, mỗi nước có một đặt thù riêng, mình không thể vội vã đánh đồng với nhau, Như Ai Cập khác với Ma-Rốc, Algeria, Tunisia và Lybia, tuy họ cùng ở Bắc Phi, cùng dân Ả Rập theo đạo Hồi. Nghiã là họ lắm cái chung đến khó phân biệt như tác giả đề cập trong bài, nhưng vẫn tồn tại những đặc thù riêng, mà qua cơn sóng thần dân chủ hiện nay mới bộc lộ mạnh mẽ ra hơn bao giờ hết. Qua đó thiên hạ tha hồ quan sát và phẩm bình.
Xin cám ơn và mong tái ngộ nhiều lần nữa.
Kính,
Lại Mạnh Cường
Tái bút:
Bernard Fall: Người Việt Nam yêu nước nồng nàn, nhưng thiếu kiến thức về tình hình chính trị thế giới ! Chuyện Việt Nam còn dài dài …
Trong đoạn trên tôi có hai điểm lớn không đồng tình với tác giả:
1/ SAUDI ARABI
Được Mỹ coi là đồng minh thân thiết vì nguồn lợi dầu hỏa to lớn nhất thế giới, nên Mỹ đã nhào vô bảo vệ khi Saddam Hussein tấn công Kuweit rồi đe dọa cả vùng, trong đó có Saudi Arabi giữ vị trí quan trọng về dầu hỏa.
Như thế tại sao Mỹ lại để cho Saudi Arabi tiếp tục tài trợ cho khủng bố El Queda đánh Mỹ và đồng minh của họ dài dài từ đó đến nay ???
Rồi lại phải dùng biện pháp “răn đe” Saudi Arabi, thông qua việc đánh Iraq và kết cục sa lầy thảm hại như ai cũng rõ trong thời Bush con làm tổng thống. Chẳng những sa hố sâu ở Iraq, mà cả ở vùng núi non hiểm trở Afghanistan !
Rồi tứ đó tạo nhiều cơ hội tốt cho Trung Cộng vùng lên làm chủ Đông Á và nhiều nơi khác trên điạ cầu, khiến giờ đây Mỹ lại cuống quít quay trở lại Đông Á và Đông Nam Á như ai cũng rõ.
2/ KHAI HÓA THẾ GIỚI Ả RẬP HỒI GIÁO TẠI BẮC PHI
Theo tôi điều này thật nực cười, bởi trong biến động long trời lở đất vừa qua và vẫn đang còn diễn ra sôi nổi cho đến nay, ta thấy rõ các chính quyền Mỹ và phương Tây đã tỏ ra “bắn chậm”, khi không biết ủng hộ ngay phong trào DÂN SỰ BẤT PHỤC TÙNG CHÍNH PHỦ, nhằm đòi cải tiền dân sinh và dân chủ hoá đất nước, Có nguyên thủ quốc gia (Pháp, Ý) lại lố bịch, khi còn ủng hộ các lãnh tụ độc tài, trong khi các tên này đang chết đến đít. Nói ngắn gọn, các bình luận gia phương Tây chê trách các lãnh đạo xứ mình không nắm vững tình hình để có ứng xử thích hợp.
Thật ra xưa nay họ triệt để tuân theo chủ trường đường lối coi trọng sự ỔN ĐỊNH (stability) trong vùng hơn là DÂN CHỦ hóa dân vùng này. Đó là điều Isarel mong muốn; Israel muốn là trời muốn (ít ra trong khuynh hướng này), nên Mỹ hầu như nghe theo răm rắp. Vì họ ngại làm mất lòng trước tiên Israel và sau đó lỡ có bề gì thì khó ăn khó nói với các lãnh tụ gốc quân đội các xứ Ả Râp ở đó. Bằng chứng như Ý còn lừng khừng trong vụ Lybia, bởi được hưởng nhiều lợi qua cấu kết chặt chẽ với Kadhafi mà ai cũng rõ (từ đầu tư cho đến nút chặn làn sóng tị nạn từ lục điạ đen vào Ý)
Tại sao có cơn sóng thần dân chủ hóa ở thế giới Ả Rập thiết tưởng được phân tích nhiều, nên tôi xin không bàn thêm ở đây làm chi. Tôi chỉ ngắn gọn trong thời đại bùng nổ thông tin và cách mạng giao thông vận tải, trái đất bé hẳn lại, nên người ta nhất là giới trí thức trẻ dễ dàng tiếp cận với những cái mới, học hỏi và tiếp xúc thêm nhiều về các nên dân chủ, các nền văn minh văn hóa nhân loại. Chính họ là nhân tố quyết định cho cuộc cách mạng dân chủ và dân sinh ở nước họ.
Nói tóm lại, xin đừng quá đề cao người Mỹ hay phương Tây, mà hãy nhìn lại chính họ đã chủ quan phạm nhiều sai lầm do tự mãn, rồi đánh giá thấp đối phương, nên nếm mùi thất bại chua cay.
Mỹ cười Nga để thua ở Afghanistan, nhất là khi họ tiến quân như chẻ tre vào hai nơi trên. Nhưng thời gian cho họ nếm mât đắng.
Chỉ vì nóng vội trả thù do quá bẽ mặt qua vụ Nine One One, mà Bush con lầm lạc trong hai nhiệm kỳ, đến nay Obama phải lo chữa lại chính sách toàn cầu của Mỹ như ai cũng thấy rõ ràng như giữa trưa nắng gắt,
Kết luận, MẶC CẢM VIỆT NAM (The Vietnam Syndrome) hay BÀI HỌC VIỆT NAM (The Vietman Lesson) vẫn là “unlearnd lesson” với (chính giới) Mỹ ở Iraq và Afghanistan.
Chính giới Mỹ cần bỏ hẳn chính sách thực dụng qua cái gọi là REALPOLITIK vẫn áp dụng xưa nay.
Kính cáo,
Lại Mạnh Cường
Xin cám ơn rất nhiều tác giả TRƯƠNG ĐÌNH TRUNG dù tôi mới đọc được phần một.
Lại Mạnh Cường
(BBT: Xin bấm vào số 2, 3, 4 ở cuối bài để đọc tiếp những phần còn lại)
Xin cám ơn lòng tốt của BBT.
Tôi dự định góp ý ở phần nào vào phần đó, như đã góp ý trong phần ba tiếp theo
LMC