Móng vuốt dài của Hà Nội

BBT: Được sự giới thiệu của nhật báo Ba Lan Gazeta Wyborcza, Đàn Chim Việt đã gặp gỡ ông Jaroslav Spurny, phó tổng biên tập tuần báo Respekt, một tạp chí có uy tín hàng đầu tại Cộng Hòa Czech. Sau đó, đích thân ông cùng nữ sinh viên Petra Mahdalikova của Viện Văn hóa mang tên Jozef Skvarzki đã đến tận khu chợ Saparia để tìm hiểu vấn đề an ninh Tòa Đại sứ Việt Nam đã cùng các chủ chợ này và đội quân bảo vệ lưu manh của họ trấn áp, đe dọa người phát hành Đàn Chim Việt tại đây.
————————————————————————–

Bài báo đăng trên Respekt ra thứ 4 ngày 25/6/2003, nhắc nhở như một thách đố đối với chính quyền nên đã được dư luận báo chí và nhân dân CH Czech tiếp nhận và hưởng ứng. Chắc chắn họ sẽ còn nhiều phản ứng khác trước hành động ngang ngược, chà đạp thô bạo quyền tự do ngôn luận của an ninh Việt Nam ngay trên một quốc gia dân chủ và tự do.

Bài được dịch đăng trên báo DCV  số 43 tháng 7/2003.  Sau đây là nguyên văn bài viết:

*  Đại sứ quán Việt Nam đang tìm cách tiêu diệt báo đối lập tại Praha.

Tại cộng Hòa Czech lại xảy ra sự việc cấm phát hành báo chí đối lập. Xì-căng-đan này mang tầm cỡ quốc tế. Các cơ quan chức trách đang làm ngơ trước sự việc Đại sứ quán cộng sản Việt Nam tìm cách ngăn chặn việc phát hành tờ nguyệt san  độc lập Đàn Chim Việt. Ban biên tập của tạp chí nằm ở Warszawa và với thành công của mình tạp chí đã được phổ biến  tại 14 nước trên thế giới. Chỉ tại Nga, kiểm soát của Hà Nội thành công trong việc ngăn chặn phát hành. Giờ đây họ tiếp tục giành thắng lợi.

Tịch thu báo:

Đàn Chim Việt xuất bản từ hơn 3 năm nay với số lượng 2 ngàn số (*). Năm trăm số được bán sỉ trong khu vực Praha-Libusz, tại một địa điểm liên lạc ở Cộng Hòa Czech. Theo phó tổng biên tập Trần Ngọc Thành, toàn bộ số lượng đưa ra được bán hết ngay. Nội dung của tạp chí chủ yếu chuyển tải thông tin về chế độ cộng sản Việt Nam.

- Tại Nga, theo yêu cầu của tòa đại sứ, bảo vệ chợ ở đấy đã ngăn cấm việc bán báo, do vậy chúng tôi chuyển đến độc giả qua đường bưu điện” – Trần Ngọc Thành nói – Cho đến giờ chúng tôi chưa có khó khăn ở bất cứ nơi nào khác. Ông phó tổng biên tập này, trong năm ngoái khi về thăm Việt Nam đã bị  giữ lại và công an chỉ thả ông khi có công hàm phản đối kịch liệt của tòa đại sứ Ba Lan (tại Hà Nội), bởi vì ông Trần có quốc tịch Ba Lan.

Còn lần này thì diễn ra mà chưa hề có một hậu quả nào. Hội nghị truyền thông Việt ngữ Hải ngoại diễn ra vào tháng 4 tại Hoa Kỳ đã làm chế độ toàn trị của Việt Nam  tức tối.  Đàn Chim Việt là tạp chí đối lập duy nhất trong các nước cựu cộng sản. “ Chúng tôi có được thông tin rằng, sau hội nghị, thông qua các tòa đại sứ, chính quyền (Hà Nội) tìm mọi cách để hạn chế phổ biến tạp chí tại các nước khác” – ông Thành nói – “Trong tháng này, những người chủ chợ đã tịch thu một số lớn tạp chí và đe dọa mười điểm bán của chúng tôi rằng họ không được quyền bán báo, trong khi họ không hề cho biết lý do vì sao” – ông Nguyễn Đăng Đạo, một người chịu trách nhiệm phát hành tại Praha đã phát biểu như vậy. Tại chợ này có một ban điều hành và những người bảo vệ làm thuê cho chủ chợ. Chính họ đã đe dọa ông Nguyễn và những người bán hàng rằng họ sẽ mất chỗ bán. -“Tất nhiên là tôi không thể có  văn bản nào làm chứng cớ cho việc gây áp lực của tòa đại sứ. Tuy nhiên một số bà con đã khẳng định điều này. Những ông chủ chợ có quan hệ thân thiện với tòa đại sứ, thường xuyên đi về Việt Nam. Họ liên kết với nhau bằng quyền lợi buôn bán” – ông Nguyễn nói thêm.

Đề nghị gọi điện lại sau:

“Không có ai ở đây có thể trả lời câu hỏi của ông” – giọng nói trong điện thoại của người phụ nữ giấu tên trong tòa đại sứ Việt Nam. “Đề nghị gọi lại vào buổi chiều”. Nhưng mấy tiếng đồng hồ sau đó vẫn không tìm ra ai có thẩm quyền ở cơ quan này. “ Xin tuần sau gọi lại” – một giọng khác gợi ý. Những câu trả lời tương tự như vậy cũng được nghe tại công ty Saparia, sở hữu chủ của chợ Praha-Libusz. “Không có ai ở đây cả” – giọng một người đàn ông không xưng danh nói tiếng Tiệp ngọng nghẹo.

Một  xí nghiệp liên hợp chế biến thịt trước đây nằm ở Praha- Libusz trong những năm 90 đã được thay bằng chợ bán hàng sỉ của các thương nhân Việt Nam. Các quầy có đến cả ngàn người bán hàng. “Vào chợ phải trình giấy phép hoạt động kinh doanh, còn nhà báo thì không có quyền được vào đây” – Nữ nhân viên  trực cổng không cho chúng tôi vào khu chợ, nơi mà tạp chí được phát hành. Hai tiếng đồng hồ sau, giấy phép kinh doanh cũng không giúp được gì hơn. Người nữ thường trực đang định mở cổng thì lực lượng bảo vệ đã ngay lập tức chặn lối vào của các nhà báo. Hình như trong ngày hôm nay không có buôn bán, bởi vì là ngày “lập trật tự và dọn dẹp”. Sau cuộc nói chuyện khó khăn qua điện thoại một người bán hàng đi đến. Ông ta không muốn đưa ra họ tên của mình vì sợ bị “mất chỗ bán hàng”. “Hôm nay chẳng có cái “ngày trật tự và dọn dẹp” nào hết. Chúng tôi đang bãi công. Công ty Saparia muốn chúng tôi trả 1 lần tiền thuê 20 ngàn cuaron Czech. Chúng tôi không thể có. Ngoài khoản trả 1 lần này chúng tôi còn phải trả thêm hàng tháng 15 ngàn cuaron nữa” – Người đàn ông nói – “Tạp chí này họ tịch thu tại quầy của tôi. Tôi biết rằng có bàn  tay của đại sứ quán” – ông nói thêm và liếc nhìn qua phía sau. “Tôi sẽ gặp khó khăn vì đã nó chuyện với ông bà” -  ông kết thúc câu chuyện.

Ông Trần Ngọc Thành có ý định kiện sự việc này lên Hội đồng Bộ trưởng. “Làm sao mà chế độ cộng sản lại có thể vươn được tay dài như thế và ngăn chặn việc bán báo tại những quốc gia dân chủ. Bất luận như thế nào, dù thông qua trung gian chính những người (Việt) chúng tôi” – ông Thành nói.

“Việc kiện này có lẽ sẽ đến tay tôi” – ông Jan Jarab, người phụ trách toàn quyền của chính phủ  về bảo vệ nhân quyền và thiểu số dân tộc đã đưa ra bình luận. “Tuy nhiên có thể không chắc chắn lắm vì người Việt Nam tại CH Czech chưa được thừa nhận thuộc diện thiểu số dân tộc. Họ sống ở đây hàng chục nghìn người nhưng không có quốc tịch Czech. Chỉ cần cái điều nhỏ này cũng đủ để chính quyền Czech không thèm nói chuyện với họ. – ông Jarab nói thêm và hứa rằng sau khi xác định các chi tiết cụ thể ông sẽ bắt đầu xử lý việc này. “Chúng tôi rất biết ơn về sự giúp đỡ này” – phó tổng biên tập Trần Ngọc Thành phát biểu – “Nhà nước của ông bà không thể cho phép chế độ toàn trị tiếp tục trấn áp những người đối lập cả bên ngoài biên giới Việt Nam”.
———————————————
(*): Do có sự lầm lẫn, Respekt đã nêu không chính xác con số phát hành của Đàn Chim Việt. Số lượng ấn bản của chúng tôi hiện nay là 5.000 số/ tháng.
Lưu Vũ chuyển sang Việt ngữ từ bản dịch qua tiếng Ba Lan của bác sĩ – phiên dịch tuyên thệ  Z.. Gielec.

© 2003 www.danchimviet.com