Những bụi gai trên lối về[3]

Tiếp theo phần I và II

 

Khu Hòa Bình – Cà phê Tùng

Phố vòng quanh khu Hòa Bình thay ðổi hoàn toàn. Lạ, mới, trang trí hiện ðại, ðẹp mắt nhưng hội trường Hòa Bình và các kiosk chung quanh không thay ðổi. Không thay ðổi mà còn sụp sệ! Ngày trước những kiosk nầy ðẹp, trưng bày lộng lẫy và sang trọng hơn hẳn những dãy phố. Có sự tương phản rõ rệt nầy vì khu hội trường ðã nằm trong kế hoạch bị ðập bỏ và nghe nói có một dự án lớn sẽ biến hội trường thành một tòa nhà hiện ðại, nhiều tầng.

Hội trường cũ còn nguyên, với người xa về, là một may mắn! Vì nó trở thành một biểu tượng, một chứng tích cuối cùng của một giai ðoạn ðất nước bi ðát tại Ðà Lạt. Tôi nhớ rõ ngày ðó câu nói “Ðừng nghe những gì cộng sản nói mà hãy nhìn kỹ những gì cộng sản làm” rất lớn, không phải cãng ngang giữa những hàng cột bên dưới mà là trên mái, có thể nhìn thấy từ rất xa! 39 nãm ðã qua, ðã xác nhận câu nói ðó là chính xác. Bây giờ thì “Nước Cộng hòa XHCNVN muôn nãm” có kèm cả quốc uy CS thay vào ðó mà chỉ một thời gian ngắn nữa thôi, chính lãnh ðạo thành phố sẽ ra lệnh ðập bỏ! Hai chữ ‘muôn nãm’ thì mỉa mai hơn, thế giới ðã trả lời từ nãm 1989 tại Ðông Âu!

 

Bà Huyện Thanh Quan ðã khóc một cố ðô Thãng Long hoang phế, bây giờ những câu thơ nao lòng ðó ðang sống lại! “Nghìn nãm gương cũ soi kim cổ. Cảnh ðấy người ðây luống ðoạn trường”!

Hồi trước, loanh quanh khu Hòa Bình một ðỗi thì thế nào cũng ghé Mê Kông hay cà phê Tùng. Ngồi Mê Kông có cửa kiếng trong suốt không bị ảnh hưởng tiếng ðộng bên ngoài, lại có tầm nhìn thoáng nên mọi chuyện cứ cà kê dê ngỗng thoải mái. Ðôi khi chỉ một bóng hồng ngang qua cũng là ðề tài hấp dẫn, vì Ðà Lạt vốn nhỏ nên dễ biết nhau và có rất nhiều ðề tài dành cho giới thanh lịch ưa theo dõi thời sự! Ðôi khi có hẹn hoặc tìm một ai ðó thì nhìn qua cửa kiếng cũng thấy. Cà phê Tùng khác hơn. Ánh sáng và trang trí ấm hơn, tối hơn, nên có vẻ trang trọng hơn nhưng tầm nhìn thì bị giới hạn, vì ngay trước cửa là hông của một dãy nhà dài ngãn khu hội trường Hòa Bình với bến xe của thành phố, mà sau lưng dãy nhà nầy là khu cà phê Domino bình dân, nổi tiếng nhất Ðà Lạt thời ðó! Cho nên hẹn ðấu láo thì Mê Kông, còn không gian của tâm sự là Tùng! Bây giờ Mê Kông mất chỉ còn lại Tùng. Và Tùng bây giờ cũng không phải là Tùng của một thời vang bóng.

Như ngày trước, một mình lội loanh quanh khu Hòa Bình ðã mỏi, tôi ðẩy cửa bước vô Tùng. Tiệm vắng. Tiệm vốn không rộng nhưng chỉ có hai người khách và yên tĩnh nên có cảm tưởng rộng hơn. Quầy không người, chỉ có chiếc ðèn nhỏ với ánh sáng vàng ðục. Trên quầy có 2 cái TV mỏng, cỡ 20 inch, một quay ra ngoài, một quay vào phòng phía trong, ðang chiếu chương trình Animal Planet nói tiếng Mỹ nhưng không mở lớn. Không có nhạc. Mỗi vách tường một bức tranh cũ. Ánh sáng tối tối và màu sắc tranh cũng tối tối, bàn ghế cũng tối tối. Cái tối của tranh tối tranh sáng, cái tối mờ mờ của tâm sự còn ðó! Ðợi người chạy bàn cũng lâu. Một cô khoảng 20, mặc bình thường, ðến hỏi. Tôi xin phép chụp vài ảnh, cô nói “Dạ ðược” Tôi hỏi thức uống. Cô kể vài món. Tôi vào ðây không phải ðể uống “Thôi, cháu cho cái cà phê sữa ðá” Cô hỏi thêm chi tiết gì ðó, tôi ừ! Trong thời gian chờ, tôi chụp mấy ảnh rồi ðứng lên bước vào phòng trong. Có 4, 5 bạn trẻ ngồi cách khoảng, hình như ðang vọc smartphone, iPad thì phải! 2 bức tranh hai bên vách của phòng trong hình như cũng không thay ðổi. Trở lại bàn ngồi ðợi cũng khá lâu. Ly ðá, cà phê phin có sữa sẵn dưới ðáy, cái muỗng nhỏ gát hờ trên miệng ðĩa với một lọ ðường. Ngồi ðợi từng giọt. ‘Từng giọt thời gian’ mà tôi ðã quên, bây giờ bỗng gặp lại! Tự dưng thấy quán cà phê không có nhạc thế mà hay, vì biết ðâu trong 7, 8 người ðang hiện diện mỗi người không có một bản nhạc riêng ðể nghe hay ðể nhớ? Mà chính bản nhạc từ cõi lòng ðó mới ðáng trầm tư theo từng giọt thời gian!

Hình như trong quán chỉ có 2 cái TV là lạ. Tùng ðang níu lại thời gian. Tôi chợt hỏi, những người muôn nãm cũ bi chừ ðang ở mô?

Hồ Tuyền Lâm – Khu du lịch biệt thự ông Huỳnh Ðức Hòa

Người anh từ vùng quê chạy xe lên thăm. Anh là lính cũ. Gặp, chỉ có cái bắt tay, như không có gì ðể nói. Không nói, vì chẳng biết nói gì, ngôn ngữ lúc nầy bỗng thừa thãi! Nhưng chính cái im lặng lại nói ðược nhiều hơn ngôn ngữ! Tôi rũ ðược bụi phong trần, anh còn nguyên. Hốc hác, trẻ tuổi nhưng như già sụm! Anh chở ði lòng vòng mới bắt ðầu nói nhưng ngồi sau, ðeo mạng bịt mũi, lúng túng với nón bảo hiểm, gió thì vù vù, tai lùng bùng nên tôi chỉ ậm ừ… Ơ hay, lúc cần nói thì im, lúc không thể nghe lại kể! Hình như cánh cổng lòng cũng phải nhờ không gian mở khóa!

Chạy theo hướng từ viện Pasteur ði Suối Tía ðể xuống hồ Tuyền Lâm. Lối ði nầy HH ðã kể với tôi không biết bao nhiêu lần khi theo mẹ vô rừng, lội suối, hoa bướm lượn theo từng bước chân của cô bé tuổi lên 10, 15! Lúc ra khỏi nhà, cô em còn kéo tay dặn kỹ “Cứ hỏi Khu du lịch biệt thự ông Huỳnh Ðức Hòa thì mấy ông xe ôm, không ông nào không biết”!

Bỏ lại trung tâm Ðà Lạt bê tông cốt sắt phía sau. Ðường ði hồ Tuyền Lâm còn khá thiên nhiên. Tôi vẫn mê nhìn từ ðường cao xuống nương rẫy, lũng sâu, vì ở ðó ðôi khi tình cờ bắt gặp ðược các cô nàng sương, hay mây, lười biếng lờ ðờ, thứ lờ ðờ của các cô nương quần áo mong manh, ngủ nướng dậy muộn, vươn vai nhìn ra cửa sổ! Ðổ dốc quanh co và bóng dáng hồ nước ðã ẩn hiện như chiếc gương soi. Ðẹp. Chạy chậm, ðường ôm theo hồ thật thơ mộng! Càng thơ mộng hơn nhờ vắng khách, vì chúng tôi ðến ðó ðã hơn 3 giờ chiều Chủ nhật. Nơi miệng ðập gặp một số bạn trẻ ðang còn níu kéo một ngày vui. Vừa qua khỏi ðập là ngã ba. (Tôi ðoán) một ngã ra hướng ðèo Prenn. Chúng tôi tiếp tục chạy theo ven hồ. Một ðỗi khá xa, gặp vài quán nước ghế quay ra hồ, không khách, chủ ngồi bâng quơ. Ngừng lại hỏi câu cô em ðã dặn. “Cứ vô tuốt trong ðó ðến cuối ðường, còn khoảng 5, 7 cây nữa”. Ðã qua phía bên nầy hồ, nhìn lại bờ bên kia, mặt trời chiều ðang chênh chếch nắng, thật ðẹp. Bây giờ mới thấy một số biệt thự ẩn hiện bên ðó. Thứ biệt thự và phong cảnh rất phương Tây! Vào sâu hơn, một số xe gắn máy ðể ven ðường. Có lẽ một nhóm trẻ nào ðó ðang còn mê mãi cuộc vui trên các ðồi cây nhưng không nghe tiếng nói. Hồ hẹp lại, hoặc ðang gặp một khúc eo, là nơi tọa lạc của hai resort. Cổng Sacom màu tím thẩm, còn Dalat Edensee thì chữ mạ vàng! Khung cảnh rất tĩnh mịch. Không một bóng người. Cuối ðường là một cổng bằng cây rừng thô sơ, chỉ ði bộ, có tấm bảng ðề Ðá Tiên. Quay lại, chúng tôi chạy xe vào resort Dalat Edensee vì thấy cổng mở. Một thanh niên, có vẻ người Hoa, áo trắng quần xanh nghiêm chỉnh, trên ngực và vai áo nổi bật chữ Security (thay vì Bảo Vệ, tiếng Việt, như các nơi khác). Anh chào chúng tôi rất cung kính, cúi gập người theo kiểu Nhật! Tôi xin ðược vào ‘tham quan’ và ‘chụp mấy tấm ảnh’. Anh lễ phép trả lời “Ngày thường thì ðược, nhưng hôm nay Chủ nhật không ðược!” Quay ra cổng, mới ði một quãng ngắn gặp một xe hơi loại ðắt tiền chở hai cô rất ðẹp, mặc lộng lẫy chạy vào. “Giờ nầy là giờ gái gú của các ðại gia mà!” anh xe ôm bất ðắt dĩ nói vậy!

Trên ðường về lại Ðà Lạt tôi nghĩ các quan ðầu tỉnh tập trung ðầu tư vào khu du lịch Tuyền Lâm vì Tuyền Lâm gần thành phố, thuận ðường xe từ các nơi ðến nên dễ quảng cáo. Ðịa hình Tuyền Lâm khá hùng vĩ và rừng thông còn rộng mênh mông. Nếu phát triển tốt có thể khai thác vào sâu hơn, ðến tận núi Voi, lại kết hợp với ðường cao tốc Liên Khương – Ðà Lạt tạo nên một quần thể du lịch. Những biểu dấu khá rõ là khi ði trên ðường ðèo Prenn thì sát hai bên ðường vẫn còn giữ ðược vẻ thiên nhiên nhưng nhìn xuống các thung lũng thì xe ủi ðất ðã hoành hành ngang dọc. Một số biệt thự ðã, hoặc ðang xây cất dở dang. Vì thế thắng cảnh tự nhiên ðã mất tính hoang dã, chỉ giả tạo bề mặt! Do ðó, một thời gian không lâu nữa, ‘cô-gái-Ðà-Lạt’ sẽ biến thành một loại son phấn ðứng dọc ðường còn chiều sâu quyến rũ làm say ðắm lòng người bị mất trắng! Tôi mơ hồ việc Suối Vàng, một cảnh trí thiên nhiên thật tuyệt vời bị hoang phế chỉ vì trái ngã ðường mà nhóm lãnh ðạo ãn xổi ở thì chỉ chú trọng khai thác ðược lợi nhuận tối ða trong khoảng thời gian của nhiệm kỳ!

Những ngày sau nghe thêm vài chuyện khác!

Trước kia nước uống cung cấp cho Ðà Lạt từ hồ Tuyền Lâm bị thiếu, nên nhà máy phải sử dụng công suất tối ða vẫn không ðủ nhưng tiền chi phí cho việc tiêu thụ nước rẻ. Sau ðó ký hợp ðồng với hồ Dankia, có ðiều kiện bắt buộc là thành phố phải mua một số lượng nước rất lớn, ðưa ðến việc nước dư dùng. Dư dùng nên nhà máy giảm công suất. Giảm công suất là giảm nhân công. Vì chi phí lớn theo hợp ðồng mua nước nên người Ðà Lạt phải trả cao hơn về giá cước! Gốc rễ của vấn ðề, theo giới bình dân cho biết, vì ông Huỳnh Ðức Hòa và thân nhân ðang có ðầu tư trong công ty Dankia!

Anh taxi ðưa chúng tôi ði xuống ngã phi trường Liên Khương, tôi có thú vui gợi chuyện dọc ðường ðể biết nhiều tin vỉa hè. Tôi hỏi “anh thấy người VN chống Trung Quốc có ðông không” “Ðông” “Cỡ bao nhiêu phần trãm” “Cũng ðông lắm” “Còn nhà nước có chống không” Anh nhìn tôi, kéo dài thời gian. Tôi tiếp “Nói chuyện liên quan ðến chính trị anh sợ phải không” Anh cười cười ‘cầu tài’! Tôi hỏi chuyện khác. “Ông Huỳnh Ðức Hòa là chủ tịch tỉnh hay bí thư” “Ổng làm chủ tịch ðược 2 kỳ (nhiệm kỳ) là 8 nãm rồi” “Còn bây giờ” “Mới lên bí thư, chắc thêm 2 kỳ nữa!” “Ổng giỏi nhỉ” “Không biết, nhưng thêm 2 kỳ nữa thì có ðến ðời cháu chắt ãn cũng không thể nào hết ðược!” Tôi tìm câu trả lời cho câu hỏi tại hồ Tuyền Lâm hôm qua. “Anh có biết tại sao vào hồ Tuyền Lâm hỏi khu du lịch biệt thự ông Huỳnh Ðức Hoà thì ai cũng biết” “Ai mà không biết ổng! Người ta còn gọi ổng là Huỳnh Ðất Hòa mà!” Tôi gặn “Là Huỳnh Ðắc Hòa” “Không, ðất là ðất ðai ðó” “Tại sao” “Thì ổng nổi tiếng có nhiều ðất mà” “Hưừmm” Anh taxi tiếp “Gọi ổng là Huỳnh Ðất Hòa hay ðại gia Hòa cũng ðược” Tôi vặn “Tại sao gọi là ðại gia” “Thì gọi theo kiểu phim xã hội ðen ðó”!

Như vậy, theo tôi, phải gọi ông Tân Bí thư Tỉnh Lâm Ðồng là ngài Ðại-gia-Nước-Ðất hay Ðại-gia-Ðất-Nước mới chính xác! Ờ, mà tại sao không ðặt cho ngài một cái tên ðặc biệt cho dễ nhớ? Nước Ðất là Nấc Ðướt hoặc Ðất Nước là Ðước Nất?

Lịch Nhân Quyền

Thêm một lần nữa, anh chị em chúng tôi gom lại trong bữa cơm gia ðình với ông cụ trước khi chia tay. Ở tuổi 95 nhưng cụ còn sáng suốt và rất vui. HH và tôi thì cố giấu cảm xúc, ai biết ðược cơn gió nào bất chợt sẽ thổi vào ngọn ðèn 95 nãm ðang cạn dầu và lụn bấc? Ra phòng khách cụ vói lấy quyển lịch ðang treo trên tường, bây giờ chúng tôi mới bắt ðầu chú ý. Quyển lịch có tên Lịch Nhân Quyền, với hình bàn tay nãm ngón và cũng là hình ảnh cánh chim bồ câu, màu xanh. Cụ giở từng trang và giải thích với HH về những ðiều luật in trên ðó! Nhóm tổ chức tranh ðấu cho nhân quyền ðã gửi tặng cụ, một ông cụ chân quê ðang ở một xó xỉnh rất quê! Tôi mừng! Không mừng sao ðược? Thì ra các tổ chức tranh ðấu ðã ði ðược một bước khá xa! Từ cụ sẽ lan ra ðến nhiều người nữa… thì một ngày… vâng, sẽ có một ngày! Mong là ngày ðó không còn xa, nhất ðịnh thế!

(Ðầu tháng Tư, 2014)

© Hồ Phú Bông

© Đàn Chim Việt