Suy nghĩ của Fidel [1]: Một bi kịch khác

Lời người dịch: Sau bốn năm vắng mặt trên chính trường, do lý do sức khỏe, phải trao quyền lãnh đạo Cuba cho em trai ông là Raul Castro, vừa rồi, ngày 12/07/2010, Fidel đột ngột xuất hiện trong một cuộc họp bàn tròn, sau đó được phát trên truyền hình cuba. Người ta thấy một Fidel khỏe mạnh, có vẻ như hoàn toàn bình phục, hoạt bát và sắc sảo, khúc triết, nhưng với giọng nói có phần chậm rãi không giống thói quen hùng biện vốn nổi tiếng của ông. Fidel quay lại với một loạt bài viết đăng trên báo Cubadebate, thành một mục riêng, gọi là: “Suy nghĩ của Fidel“. Trong một bài viết hôm đầu tháng 7, Fidel đã cảnh báo nguy cơ một cuộc chiến tranh nguyên tử hủy diệt mà ông gọi là ngày tận thế  của thế giới, do Mỹ tiến hành, chống lại Iran và có thể cả Bắc Triều tiên. Những nguy cơ này có xuất phát điểm từ Quyết định trừng phạt của Liên hợp quốc với Iran sẽ hết hạn tái đàm vào ngày 8/2008, cộng với vụ đắm tàu Cheonan của Nam Hàn, dẫn đến cuộc tập trận chung sẽ diễn ra vào thứ bảy này. Tôi sẽ lần lượt dịch và giới thiệu với bạn đọc của Danchimviet loạt bài suy nghĩ của Fidel.

———————————————————————————–

Trong cuộc họp của tôi với các nhà kinh tế của trung tâm nghiên cứu khoa học kinh tế(ICES), hômThứ Ba, ngày 13 Tháng 7, tôi đã nói về bộ phim tài liệu xuất sắc của đạo diễn Pháp Yann Arthus – Bertrand, HOM, với sự tham gia của những nhân vật quốc tế có hiếu biết và đầy đủ thông tin nhất, về một mối nguy khủng khiếp cho loài người đang xảy ra trước mắt chúng ta: đó là sự hủy diệt môi trường.

Các tài liệu nói một cách rõ ràng và sắc bén:

“Trong cuộc đại phiêu lưu của sự sống trên Trái Đất, mỗi loài có một vai trò và chỗ đúng riêng . Không có gì là vô ích hay có hại , tất cả đều cân bằng. Và đó là nơi mà bạn, homo sapiens, người có trí khôn, bước vào lịch sử. Bạn được hưởng lợi từ một di sản tuyệt vời 4 tỷ năm, doTrái Đất đem lại. Bạn chỉ có 200 000 năm, nhưng chính bạn đã thay đổi bộ mặt của thế giới.”

“Sự ra đời của nền văn minh nông nghiệp đã thay đổi lịch sử của chúng ta. Từ cách đây gần 10 000 năm.”

“Nông nghiệp là cuộc cách mạng lớn đầu tiên được của loài người. Đem lại những dư thừa đầu tiên, từ đó ra đời các thành phố và các nền văn minh . Những ký ức về hàng ngàn năm tìm kiếm cái ăn đã biến mất. Từ những hạt mầm của sự sống, con người đã biết nhân rộng các chủng loại và học cách thích nghi chúng với đất đai và khí hậu.Con người chỉ là một loài như tất cả mọi loài khác trên Trái Đất. Mối lo lắng chủ yếu hàng ngày của con người là nuôi sống mình. Khi đất đai trở nên ít rộng lượng hơn và nước thì ngày càng khan hiếm, con người có khả năng làm những nỗ lực phi thường để rút tỉa từ trái đất đủ để tiếp tục tồn tại.”

“Một nửa số nhân loại kiếm sống từ đất , hơn ba phần tư bằng hai bàn tay.”

“Năng lượng thuần túy, năng lượng mặt trời, thu được trong hàng triệu năm bởi hàng triệu cây cối. Đó là than đá. Đó là khí đốt. Nhưng trên hết là dầu lửa”.

“Trong 60 năm gần đây, dân số của Trái đất đã tăng gần gấp ba lần. Và hơn 2 tỷ người đã di chuyển đến các thành phố.”

“New York. Đại Đô thị đầu tiên của thế giới, là biểu tượng của việc khai thác năng lượng trái đất phục vụ cho sự khôn ngoan của con người. Nhân công  của hàng triệu dân nhập cư, năng lượng từ than đá, từ dự trữ dầu lửa . Hoa Kỳ là người đầu tiên trong cuộc viễn du vĩ đại của cuộc cách mạng “vàng đen” . Trên các cánh đồng, máy móc thay cho con người.  Một lít dầu tạo ra sản phẩm ngang với năng lượng của 200 cặp bàn tay làm việc trong 24 giờ”.

“Lương thực do họ sản xuất ra đủ để nuôi sống 2 tỷ người. Nhưng một phần lớn lượng lương thực này không được dùng để nuôi người. Ở đây, cũng như ở nhiều nước công nghiệp phát triển khác, chúng được chế biến thành thức ăn gia súc hoặc nhiên liệu sinh học”.

“Suốt tầm mắt có thể thấy, bên dưới là phân bón còn bên trên là các tấm nhựa.  Các nhà kính của Almeria, Tây Ban Nha , là những vườn-nhà máy của châu Âu. Một thành phố những vườn rau có kích thước như nhau, chờ mỗi ngày hàng trăm xe tải, chở đến các siêu thị trên toàn lục địa. Một nước càng phát triển, dân chúng tiêu thụ thịt càng nhiều. Làm sao đáp ứng nổi mà không cần tới những trại chăn nuôi theo kiểu trại tập trung? Mỗi lúc một nhanh hơn. Như cả đời một con vật nuôi chưa hề được trông thấy đồng cỏ.”

“Trong những lô thức ăn này, đóng gói cho hàng triệu đầu gia súc, không có mặt lấy một sợi cỏ. Một đoàn xe tải từ khắp mọi nơi của đất nước chở đến những tấn ngũ cốc, bột đậu nành và các hạt proteine và được được chuyển đổi thành những tấn thịt. Kết quả là phải mất 100 lít nước để sản xuất một kg khoai tây, 4.000 lít cho một kg gạo và 13.000 lít cho một kg thịt bò. Đấy là chưa kể đến dầu đốt trong quá trình sản xuất và vận chuyển. “

“Chúng ta biết rằng dầu giá rẻ sẽ phải kết thúc bất cứ lúc nào, nhưng vẫn cố từ chối tin điều đó”.

“Los Angeles. Trong thành phố kéo dài trên hơn 100 km này, số lượng xe ô tô là gần bằng lượng dân số. “

“Ở đây, ngày chỉ là phản chiếu nhợt nhạt của đêm, vốn biến thành phố thành một bầu trời đầy sao.”

“Khắp nơi, máy móc đào bới, rút tỉa, moi móc từng mẩu những ngôi sao chôn vùi trong lòng đất sâu từ ngày khởi thủy… Khóang sản.”

“80% tài nguyên khoáng sản dùng cho tiêu thụ của 20% dân số thế giới. Trước cuối thế kỷ này, toàn bộ dự trữ khoáng sản trên hành tinh sẽ cạn kiệt.

“Từ năm 1950, khối lượng thương mại quốc tế đã tăng 20 lần; 90 % thương mại thế giới thông qua đường biển. 500 triệu container di chuyển mỗi năm tới những trung tâm tiêu thụ lớn nhất…”

“Từ năm 1950, sản lượng cá đánh bắt tăng 5 lần, từ 18 lên 100 triệu tấn trong một năm. Hàng nghìn tàu-nhà máy đang làm rỗng các đại dương. Ba phần tư các vùng đánh cá đã cạn kiệt, hoặc đang cạn kiệt.”

“Năm trăm triệu người sống trong các vùng đất sa mạc của trái đất, hơn toàn bộ dân số châu Âu gộp lại.”

“Israel đã biến sa mạc thành đất trồng trọt. Mặc dù bây giờ, các nông trại vẫn còn phải tưới từng giọt- từng giọt, nhưng tiêu thụ nước tăng lên từng ngày cùng với xuất khẩu”.

“Con sông Jordan từng là rất mạnh, bây giờ chỉ còn là một con suối, nước của nó đã bay tới các siêu thị toàn thế giới trong các hộp rau và quả.”

“Ấn độ có nguy cơ là nước chịu nhiều nhất nạn thiếu nước trong thể kỷ tới. Tưới tiêu ồ ạt để nuôi sống số dân ngày một tăng và trong 50 năm gần đây, 21 triệu giếng nước đã được khoan”.

“Las Vegas đã được xây dựng  trên sa mạc. Hàng triệu người đang sống ở đó. Hàng nghìn người đang đến đó mỗi tháng. Dân cư của thành phố này là một trong những người tiêu thụ nhiều nước nhất trên thế giới.”

“Palm Spring là một thành phố khác trên sa mạc, với rau quả nhiệt đới và những sân golf hảo hạng. Phép lạ này sẽ tiếp tục sự thịnh vượng như vậy bao lâu nữa?

“Con sông Rio Colorado mang nước đến các thành phố này là một trong những con sông không còn đủ nước để ra đến được biển nữa.”

“Sự khan hiếm nước sẽ ảnh hưởng tới sinh hoạt của 2 tỷ người trước năm 2025”.

“Mọi nguyên liệu cho cuộc sống gắn kết với nhau: nước, không khí, đất đai, cây cối”.

“Rừng nguyên sinh cung cấp nơi cư trú cho ba phần tư đa sinh trên hành tinh, nghĩa là toàn bộ sự sống trên trái đất.”

“… chỉ trong vòng 40 năm, vùng rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới, rừng Amazone, đã bị thu hẹp 20%, nhường chỗ cho những trại chăn nuôi gia súc và nông trại trồng đậu nành.; 95% sản lượng đậu nành ở đây dành cho chăn nuôi gia súc và gia cầm của châu Âu và châu Á. Như vậỵ,  một phần rừng đã biến thành thịt”.

“Hơn 2 tỷ người, gần một phần ba dân số thế giới, còn lệ thuộc vào than đá. Ở Haiti, một  trong nước nghèo nhất thế giới, than đá là một mặt hàng tiêu thụ chính của dân chúng.”

“Mỗi tuần, dân cư thành phố trên thế giới tăng hơn một triệu người. Một trên sáu người sống trong môi trường bất ổn, mất vệ sinh, mật độ quá đông để tiếp cận các nhu cầu hàng ngày, như nước, điện, điều kiện vệ sinh. Nạn đói lại một lần nữa lan tràn. Ảnh hưởng tới hàng tỷ người. Trên khắp hành tinh, những người nghèo giành giật để sống sót, trong khi chúng ta tiếp tục đào bới tài nguyên mà không có chúng, chúng ta không thể sống.”

“Hành động của chúng ta làm thải ra những lượng dioxin khổng lồ. Một cách vô thức, với từng phân tử, chúng ta đã đang làm mất sự cân bằng khí hậu của trái đất.”

“Mặt phủ băng của Bắc băng dương đang dần thu hẹp, do tác động của nóng lên toàn cầu. Mặt băng phủ đã giảm mất đi 40% chiều dày của nó trong 40 năm. Diện tích của nó trong mùa hè co hẹp lại từng năm. Có thể sẽ biến mất trọng những tháng hè năm 2030. Một số người còn cho rằng cuối năm 2015.”

“Tới năm 2050, một phần tư các loài trên cạn có thể bị de dọa tuyệt chủng”.

“ …do Groenland bị nóng lên nhanh, nước ngọt của cả một lục địa này sẽ bị hòa vào nước mặn của đại dương”.

“Băng của Groenland chiếm khoảng 20% lượng nước ngọt của cả hành tinh, nếu bị tan ra, mực nước biển sẽ dâng lên gần 7m.  Bầu khí quyển của chúng ta là một thể thống nhất không thể chia cắt. Đó là một tài sản chung mà tất cả cùng hưởng.”

“Ở Groenland, khung cảnh đang xuất hiện những hồ nước. Lớp băng đang bị giảm với một tốc độ mà thậm chí những nhà khoa học bi quan nhất 10 năm trước cũng không dự đoán được. Càng ngày, các dòng sông được nuôi dưỡng từ băng tan càng nối liền với nhau và hiện lên trên bề mặt. Người ta đã tưởng rằng, nước đông lại phía sâu bên dưới, nhưng không phải, nó đang ngầm chảy, và đang đưa  những khối băng ấy ra biển, nơi chúng bị phá vỡ và trở thành những iceberg, những tảng băng trôi.

“Sự giãn nở của nước do nóng, chỉ trong thế kỷ XX, đã làm mực nước dâng lên 20cm. Tất cả trở nên bất ổn. Các thềm san hô cực kỳ nhạy cảm với thay đổi nhiệt độ của nước; 30% đã biến mất. Đó là mắt xích chính trong sợi dây của các loài.”

“Nếu mực nước biển tiếp tục tăng ngày một nhanh, các thành phố lớn, như Tokyo đông dân nhất thế giới chẳng hạn, sẽ làm gì?”

“… ở Siberia, và trên nhiều nơi của thế giới, thời tiết lạnh tới mức mặt đất thường xuyên bị đóng băng. Người ta gọi là permafrost. Bên dưới lớp bề mặt này là một quả bom nổ chậm của khí hậu: mêtan, một loại khí tạo hiệu ứng nhà kính 20 lần mạnh hơn dioxit cacbon( CO2). Nếu lớp permafrost bị tan , sự giải phóng khí mêtan sẽ gây ra một hiệu ứng nhà kính không thể kiểm soát, với những hậu quả không một ai có thể lường trước.”

“ Thế giới chi tiền cho các chi phí quân sự 20 lần nhiều hơn chi phí hỗ trợ các nước đang phát triển.”

“5000 người chết mỗi ngày do uống nước nhiễm bẩn, 1 tỷ người không có nước ngọt.”

“ Gần 1 tỷ người bị đói”.

“ Hơn 50% lương thực buôn bán trên thế giới được dùng cho chăn nuôi gia súc và nhiên liệu sinh học.”

“Các chủng loại đang chết 1000 lần nhanh hơn tự nhiên.”

“Ba phần tư các vùng cá đang cạn kiệt, suy giảm hoặc đe dọa nguy hiểm”.

“Nhiệt độ bình quân trong 15 năm gần đây được ghi nhận cao chưa từng có”.

“Lớp băng mỏng đi 40% so với 40 năm trước”.

Trong những phút cuối của bột phim tài liệu, Tiến sĩ Yannb Arthus-Bertrand, hạ giọng, khuyến khích những việc làm tích cực của các nước, dù không lên án cũng không truy vấn, ông coi đó là một bổn phận.

Những lời cuối cùng của ông , là:

“Đã đến lúc tất cả phải sát cánh. Điều quan trọng không phải là những gì đã làm, mà là những gì sắp tới. Chúng ta vẫn còn một nửa rừng trên thế giới, hàng nghìn cọn sông, hồ và băng hà, hàng nghìn chủng loại triển vọng.

Chúng ta biết rằng, chính hôm nay, các giải pháp đã có. Tất cả chúng ta có quyền thay đổi. Vậy thì, chúng ta còn chờ gì?

Viết tiếp những gì – hoàn toàn phụ thuộc vào chính chúng ta. Tất cả chúng ta.”

***
Vấn đề chiếm phần lớn những cố gắng của tôi: đó là sự huy hiểm, đến bất cứ lúc nào, của một cuộc chiến tranh sẽ trở thành cuộc chiến tranh cuối cùng của lịch sử nhân loại, vấn đề đã qua 9 Suy nghĩ  của tôi, kể từ ngày 1 tháng Sáu, là vấn đề đang trở nên nghiêm trọng từng ngày.

Một cách lô gic, có 99,9% số người hy vọng rằng một ý nghĩa cơ bản chung sẽ thắng thế.

Thật không may, qua tất cả những yếu tố mà tôi cảm nhận được, tôi không thấy một một khả năng tối thiểu nào như vậy.

Bởi vậy, tôi nghĩ rằng, sẽ thực tế hơn nhiều, nếu nhân dân chúng ta chuẩn bị sẵn sàng để đối đầu với thực tế đó. Đó là hy vọng duy nhất của chúng ta.

Người dân Iran đang làm đúng như vậy, như chính chúng ta đã từng làm trong tháng 10 năm 1962. Chúng ta đã lựa chọn thà chết chứ nhất định không cuốn cờ khuất phục.

Đó là chuyện hôm qua cũng như chuyện hôm nay, với những nét vẽ ngẫu nhiên, chẳng phải trí thông minh hay sự xứng đáng của lịch sử cá nhân của mỗi một người trong chúng ta.

Những tin tức đến từng ngày từ Iran, không tách rời 1mm khỏi lập trường mà họ đã chỉ ra là giữ quyền chính đáng về hòa bình và phát triển, với một nhân tố mới: họ đã sản xuất được 20kg uranium làm giàu 20%, đủ để sản xuất một vũ khí hạt nhân, điều đã làm điên đầu những kẻ từ lâu đã chấp nhận quyết định tấn công họ. Điều này, tôi đã phân tích, ngày 16/07 cùng với các đại sứ của chúng ta.

Obama không thể thay đổi được điều đó, và ông ta cũng chưa hề chỉ ra làm điều đó vào lúc nào.

Fidel Castro Ruz (Theo “ Các suy nghĩ của Phidel Castro” trên CUDEBATE)

18/06/2010

© Bùi Quang Vơm

© Đàn Chim Việt