Fiscal Cliff?
Hoa Kỳ là một nước tiêu thụ. Cái gì ở Hoa Kỳ cũng đắt đỏ hơn nhiều nước trên thế giới. Xe hơi, máy móc, vật dụng tiêu thụ hằng ngày nếu chỉ kể một cách tượng trưng. Cho nên xe Nhật, xe Nam Hàn tràn ngập các khu bán xe. Và các cửa hàng lớn quen thuộc như Target, Walmart, Home Depot, Lowe đầy dẫy hàng Trung quốc. Lĩnh vực khác như chi phí săn sóc sức khỏe, Hoa Kỳ cũng xài nhiều hơn tính trên mỗi đầu người so với các nước Âu châu có trình độ y khoa không thua kém gì Hoa Kỳ.
Thậm chí đến lĩnh vực truyền thông. Thí dụ trước mắt là cuộc bàn luận về cái gọi là “Fiscal Cliff” trên các đài truyền hình, nhất là các đài cho thuê như CNN, MSNBC, Fox … Mở đài nào cũng thấy các đại diện dân, Dân biểu, Thượng nghị sĩ nói đến “Fiscal Cliff”. Nhưng chỉ cần biết người đang phát biểu là Cộng Hòa hay Dân Chủ, khán thính giả sẽ được nghe những lập luận lặp đi lặp lại giống nhau và ngược lại nhau mặc dù cả hai đảng đều cùng tìm một công thức tài chánh (qua một luật ngân sách) để giảm mức thâm thủng ngân sách quốc gia (deficit) và giảm nợ quốc tế (debt).
Dân Chủ nói cần tăng thuế cho 2% thành phần có lợi tức cao (trên $250,000 mỗi năm), và giảm chi phí (một cách chừng mực) các chương trình “quyền lợi – entitlement programs” như chương trình An Sinh Xã Hội (Social Security), Bảo hiểm Y Tế cho người trên 65 tuổi( Medicare), Bảo trợ Ý tế cho người có lợi tức thấp (Medicaid). Trong khi Cộng Hòa bảo không tăng thuế thành phần có lợi tức cao để các ông bà này có tiền đầu tư giúp kinh tế phát triển và cần cắt giảm chi phí hay tái cấu trúc các chương trình “quyền lợi” một cách căn bản. Cuộc thảo luận trên các đài truyền hình có tính cách “tiêu thụ”, tiêu thụ giờ của các đài (để hốt tiền quảng cáo mà khỏi mất tiền thực hiện chương trình), tiêu thụ giờ của khán thính giả, vì không có lập luận nào có giá trị được nêu ra. Ông Dân Chủ nói ông Dân Chủ phải, bà Cộng Hòa nói bà Cộng Hòa hay. Cuối ngày không có một lợi ích trí tuệ nào qua các cuộc thảo luận đó cho khán thính giả và cho túi khôn của quốc gia.
Nhưng trước khi đi vào mê hồn trận truyền thông của John Boehner, Paul Ryan bên Cộng Hòa và Nancy Pelosi, Barack Obama bên Dân Chủ, hãy hỏi: “Fiscal Cliff” là cái gì, và tại sao quốc hội và tòa Bạch cung kéo nhau tới trước cái “vực” (cliff) để cãi nhau cách nhảy qua vực (*)
Trở lại năm 2011 sau khi đảng Cộng Hòa chiếm đa số tại quốc hội qua cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tháng 11/2010 đảng Cộng Hòa không chịu hợp tác với đảng Dân chủ cầm quyền trong công tác làm luật. Đụng độ đầu tiên là vào giữa năm 2011 khi ngân sách quốc gia sắp cạn tiền và quốc hội cần quyết định sẽ vay các nước trên thế giới bao nhiêu tiền, và do đó nâng tổng số nợ quốc gia (debt limit – trần nợ) lên giới hạn nào. Quốc hội cần phải quyết định trước ngày 3 tháng 8, 2011 là ngày ngân sách quốc gia cạn tiền.
Nhân cơ hội này đảng Cộng Hòa đòi hỏi phải có chương trình giảm chi phí quốc gia để giải quyết nạn thâm thủng mới chịu tăng trần nợ. Dùng dằng nước đến chân, vô lẽ để cho nền tài chánh Hoa Kỳ phá sản, ngày 3/8 hai đảng mới thỏa thuận một luật “nâng trần nợ” lên thêm 900 tỉ mỹ kim gọi là Luật Kiểm soát Ngân sách 2011 (Budget Control Act of 2011) kèm theo nhiều điều khoản mà các điều khoản quan trọng là:
1. Thành lập một Ủy ban lưỡng đảng 12 người có nhiệm vụ nghiên cứu và trình Quốc hội trước ngày 23/12/2011 một kế hoạch giảm chi trong 10 năm tới tối thiểu trên 1200 tỉ mỹ kim. Kế hoạch giảm chi này được đụng chạm đến bất cứ khoản nào trong ngân sách như: tăng thuế, cắt chi phí quốc phòng, cắt các chương trình An sinh và Y tế như Medicare, Medicaid. Nếu Ủy ban chỉ cắt giảm được dưới 1200 tỉ mỹ kim hoặc không đồng ý nhau một chương trình cắt giảm nào cả (và quả thật đến tháng 11/2011 Ủy ban Lưỡng đảng đã không thể thỏa thuận một chương trình cắt giảm nào) thì Luật Kiểm soát Ngân sách 2011 quy định:
2. Luật giảm thuế lợi tức 10 năm có tên là: “Luật gỉảm thuế để giúp kinh tế tăng trưởng và tạo công ăn việc làm” (Jobs and Growth Tax Relief Reconciliation Act of 2003) của tổng thống Bush ban hành trong năm 2003 đáo hạn vào ngày 31/12/2012, sẽ không được gia hạn, nghĩa là thuế lợi tức tăng lên như cũ đối với mọi người. Ngoài thuế lợi tức, thuế hưu bổng (An sinh Xã hội và thuế Medicare) trừ trên lương tháng tạm giảm xuống 4.2% (theo luật kích cầu thông qua đầu năm 2009) sẽ trở lại 6.2% .
3. Trần nợ được tự động tăng 1200 tỉ mỹ kim (tháng 2/2013 khi ngân sách bắt đầu cần).
4. Chi phí quốc gia tự động bị cắt gỉảm 1200 tỉ mỹ kim chia đều 50% chi phí quốc phòng, 50% chi phí không quốc phòng.
5. Và sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2013.
Ngoại trừ quốc hội thông qua một luật nào khác trước ngày 31/12/2012. Không có luật mới sự thi hành Luật Kiểm soát Ngân sách 2011 gồm tăng thuế (ngoài thuế lợi tức còn nhiều thứ thuế khác) và cắt giảm chi phí quốc phòng, các chi tiêu liên bang và nhất các chương trình quyền lợi (entitlements) sẽ đưa Hoa Kỳ vào một khung trời “kinh tế – tài chánh” mới mẻ chưa bao giờ Hoa Kỳ “du ngoạn” qua, và ông Thống đốc Ngân hàng Dự trữ Quốc gia Ben Burnanke hài hước gọi là Cái vực tài chánh (Fiscal Cliff), một danh từ được giới truyền thông ưa thích. Theo Jack Shakeley, Chủ tịch danh dự của California Community Foundation, viết trong bài “Let’s take the plunge” đăng trên Los Angeles Times ngày 5/12/2012 thật ra nó là một cái “dốc” (fiscal hill), hay một cái rào cản khó chịu (fiscal hurdles) hơn là một cái “vực”. Nếu là một cái vực đó là cái vực tự đào để chôn mình .
Ông Shakeley nhắc lại rằng đầu năm 2003, khi quốc hội chuyển luật giảm thuế 10 năm mục đích để giúp kinh tế tăng trưởng và tạo công ăn việc làm (như tên gọi của bộ luật) qua phủ tổng thống để ký ban hành, 450 kinh tế gia Hoa Kỳ trong đó có 24 người được giải Nobel kinh tế đồng lên tiếng kêu gọi tổng thống Bush đừng ký ban hành bộ Luật. Khối kinh tế gia này nói với tổng thống Bush rằng luật này không đạt được mục đích như cái tên của nó mà “chỉ làm cho ngân sách thâm thủng, đào rộng thêm hố ngăn cách giàu nghèo, không cho chính phủ liên bang thực hiện các chương trình xã hội cần thiết, và sẽ không làm cho kinh tế Hoa Kỳ tăng trưởng tốt (nguyên văn: The law would “worsen the budget deficit, increase inequality, decrease the ability of the U.S. government to fund essential services, while failing to produce economic growth).
Mười năm nhìn lại các nhà kinh tế đã tiên đoán đúng hậu quả xấu của luật “giảm thuế”. Hôm nay có cơ hội để cởi bỏ cái tai họa đó thì các các ông bà nghị sĩ dân biểu lại cãi nhau như mất vàng mất bạc!
Theo ông Jack Shakeley biết đâu cứ cùng nhau cầm tay nhảy xuống cái Fiscal Cliff mà hay. Sẽ nhức nhối một chút vì các cắt giảm quốc phòng, y tế và tăng thuế của giới nhà giàu sẽ làm cho kinh tế khựng lại và suy thoái ít nhất trong nửa năm đầu của năm 2013. Nhưng rồi đứng trước thực tế hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ sẽ phải tìm cách chấn chỉnh nơi nào cần chấn chỉnh.
Kinh qua “cái vực tài chánh”, ngân sách bớt thâm thủng, nợ nần quốc tế giảm xuống, sẽ mang lại lòng tin cho dân chúng Hoa Kỳ. Và khi dân có lòng tin, chí thú làm ăn kinh tế sẽ tăng trưởng.
Cùng tất biến. Biến tất thông.
© Trần Bình Nam
© Đàn Chim Việt
——————————————
(*) Xem www.tranbinhnam.com à Bình Luận à Tài liêu số 397
http://www.tranbinhnam.com/binhluan/ChiecXe_CocCach.html
