Việt nam nền ngoại giao đa cực

Những ý nghĩa biết nói

Chỉ trong mấy tuần khi Hoa Kỳ có ý định nmời ông Nguyễn Phú Trọng một nhân vật cao nhất của Đảng Cộng Sản Việt nam sang thăm thì cũng là lúc các mối quan hệ ngoại giao khác lại nhộn nhịp với tần số kinh khủng. Đó là Trung quốc đột nhiên bất thình lình các cơ quan ngôn luận tắt việc tuyên truyền đả kích Việt nam một cách bất bình thường và sau đó là ông Tập Cận Bình có lời mời đột ngột ông Trong sang Bắc Kinh trước khi chuận bị sang Mỹ. Còn Nga thì ông thủ tướng Dmitry Medvedev, một người có quan hệ rất gắn bó và ảnh hưởng lớn với Việt nam đã nhanh chân đến Hà nội để đưa mối quan hệ Nga Việt lên một tầm cao mới dính kết chặt hai quốc gia này. Nhưng điều day dứt của Việt nam là Nga dù bán vũ khí cho Việt nam nhưng cái gì họ bán cho mình thì Trung quốc, kẻ thù đe dọa thường trực mình lại cũng mua được thứ đó. Cho nên Việt nam không có cái khiên để chống kiếm sắc. Điều đó khiến Việt nam nay cũng không hẳn giám đặt trọn niềm tin hoàn tòa vào Nga.

Vậy cái gì đang xẩy ra mà Việt nam lại có tầm quan trọng đến như vậy? Đó là việc Mỹ đã thể hiện rõ ý định chiến lược là xoay trục về châu Á và nhất là Đông Nam Á và Đông Á mà từ lau họ đã có ảnh hưởng sâu sắc ở đây. Có thể nói quan hệ Mỹ Nhật, Hàn và Đài Loan, Việt nam, Philipine đã khiến Trung quốc bị dòn vào thế bị bao vây khốc liệt đe dọa tới âm mưu thực hành đường lưỡi bò của mình là làm bá chủ toàn bộ khu vực này. Việc trung quốc lừa một cách ngoạn mục Mỹ và Việt nam để xây dựng các pháo đài kiên cố trên các đào đã chiếm được của Việt nam tài Hoàng sa và một phần Trường sa đang là thách thức to lớn đến sự xoay mình trở lại của Mỹ và an ninh hàng hải quốc tế. Còn Việt nam thì khó có cơ hội lấy lại các đảo và vùng biển đã mất vào tay Trung quốc, đã thế đe dọa cả khu vực khác ở vùng biển quan trọng này, kể cả thềm lục địa và khu vực trong quyền tài phán 200 dặm của mình.

Còn Nga sau khi Mỹ tự mình bị buộc số phận không đáng có vào Ucraina và Đông Âu thì bị bao vây kinh tế nên sự kế hoạch củng cố mở rộng quan hệ buôn bán với Châu Á là sự sống còn của quốc gia này mà Việt nam là uy thế hơn hẳn các cường quốc khác, lại là người bạn tri kỷ có thể giúp họ đột phá vào khu vực quan trọng này. Việt nam chính là cầu nối với châu Á và Đông Nam Á và toàn khu vực này. Lại nữa có dải bờ biển trải dài suốt biển Đông và các vịnh Cam ranh, Vũng tầu và Hải phòng đã khiến Việt nam trở thành nhân vật đặc biệt quan trọng mà các siêu cường cần phải tranh thủ lôi kéo nếu muốn có vai trò tại đây. Các quốc gia như Philipine, Thái lan v.v…dù quan trọng đến thế nào cũng chỉ là rìa bên ngoài không có tính quyết định chiến lược như Việt nam cho các quyết định chiến lược của các siêu cường này.

Nếu nói về kinh tế thì tuy Việt nam và Mỹ là cựu thù hôm qua nhưng quan hệ buôn bán giao thương lại có tầm cỡ lớn gấp hàng chục lần với ông phù thủy Trung quốc đem lại và gấp 5 lần buôn bán với người bạn thân Nga. Có thể nói kinh tế Việt nam khởi sắc được là nhờ buôn bán với Hoa kỳ đem lại. Nhưng Hoa kỳ lại chưa thể làm xóa đi sự lo ngại của Hà nội vì ông OBama chưa thực sự là người ngoại giao chuyên nghiệp như các đời tổng thống Mỹ trước đây, nhất là tổng thống Bild Clinton. Những vị tổng thống này đã là người đột phá và xây dựng nền tảng quan hệ sâu sắc với Việt nam. Chỉ trong thời gian ngắn mà liên tục có các chuyến đi con thoi đến Việt nam để đưa tầm quan hệ Mỹ Việt lên tầm cao mới. Trong khi đó, ông OBama với hai nhiệm kỳ tổng thống mà chưa một lần đến Việt nam nhưng lại có quá nhiều chuyến đến thăm các quốc gia râu ria khác ở Đông Nam Á, trong khi Hoa kỳ vẫn liên tục xói sâu vào các điểm mà phía Việt nam không muốn nói đến đó là vấn đề nhân quyền và dân chủ mà với quốc gia cộng sản thì điều này họ lo đến sự an toàn bảo vệ chế độ chính trị của mình. Dấu hiệu mà Hoa kỳ chưa giám bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt nam để bảo vệ hiệu quả chủ quyền của mình, chưa có sự ưu tiên cho Việt nam buôn bán vào Mỹ mà khi xưa họ đã hiến dâng cho Bắc kinh để tấn công biên giới Việt nam 1979 với thông cáo chung Thượng hải. Tất cả đã nói lên điều đó.

Cách hóa giải duy nhất

Vì thế, Việt nam đã phải chọn quan hệ đa phương để đối trọng cân bằng giữa các đại gia nước lớn chứ không để rơi vào cái bẫy của riêng nước nào. Còn Kinh tế vẫn là Mỹ, và Nga. Ông OBama quan hệ ngoại giao kém hẳn so với Nga rất năng động và chủ động. Theo tôi, nếu ông OBama chậm đến Việt nam đẩy mạnh quan hệ hai nước thì coi như Mỹ đã quá muộn có cơ hội xoay trục tại châu Á và Dông Nam Á. Chuyến đi của ông Trọng đã bị mất đi gần hết ý nghĩa khi mà cả Nga và Trung quốc đã chặn đầu khóa đuôi rồi. Hôm qua ông Trọng đã bị Trung quốc mời bắt buộc sang Bắc Kinh, còn hôm nay thì thủ tướng Nga đến Hà nội.

Nếu nói quan hệ Trung quốc Việt nam là quan hệ gai góc và Việt nam luôn phải đối phó với ông bạn luôn cắt thịt mình, cướp đảo biển của mình, hống hách và trịch thượng thì quan hệ với Nga thì lại khác là bạn bè thân thiện tuy nay đã có thực dụng nhưng vũ khí Nga, sự ủng hộ của quốc gia này vẫn là yếu tố quan trọng của Việt nam để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của mình. Nay Nga lại đang ở thế kinh tế bị bao vây thì đây lại là thời cơ để kinh tế Việt nam đổ ào ạt vào thế chân các chỗ đứng của các doanh nghiệp châu Âu và phương Tây đã phải rút đi vì đòn cấm vận kinh tế mà Mỹ đã đưa ra.
Cho nên chuyến đi này của ông Trọng đang để người ta thấy Ho kỳ sẽ làm gì để có thể làm Việt nam ngả nhiều hơn về mình, an tâm hơn để giúp Mỹ quay lại châu Á và đông Nam Á ngoạn mục và với tư thế vững vàng hơn. Cái đó đang nhìn tới sự trả lời là lệnh cấm vận bán vũ khí sát thương của Hoa kỳ và hàng rào thuế quan buôn bán của hai nước có được thực sự tháo mở không?

Hãy chờ xem!

Ngày 6 tháng 4 năm 2015.

Nguyễn Công Bằng gởi trực tiếp cho ĐCV