Ba Lan sẽ bầu cử Tổng thống vòng 2

Cuộc bầu cử tổng thống Ba Lan đã diễn ra ngày hôm qua sau nhiều tháng chuẩn bị và vận động tranh cử của các đảng phái chính trị và cả những ứng viên không thuộc đảng phái chính trị nào. Kết quả  vòng một được cho là bất ngờ với nhiều người, trước nhất là với chính tổng thống đương nhiệm và những người ủng hộ ông. Tổng thống đương nhiệm, ông Bronislaw Komorowski đã chỉ về nhì, dù suốt nhiều tháng qua, lúc lên, lúc xuống nhưng ông luôn là ứng viên sáng giá nhất trong hơn chục ứng cử viên.

Điểm qua vòng 1

Tối qua, ngay sau khi những thùng phiếu cuối cùng được đóng lại, truyền thông Ba Lan đã đồng loạt đưa ra kết quả sơ bộ của cuộc bầu cử. Kết quả được công bố dựa trên thăm dò trực tiếp tại các điểm bỏ phiếu và thông thường, sai số không đáng kể so với kết quả chính thức sẽ được đưa ra vài ngày tới đây, sau khi kiểm hết toàn bộ số phiếu tại các điểm bầu cử trong nước cũng như tại các đại sứ quán và các cơ quan ngoại giao Ba Lan ở nước ngoài.

Có 11 ứng viên đã lọt vào vòng tranh cử ngày hôm qua, so với con số hơn 20 chục người đăng ký lúc ban đầu. Đây là những ứng viên đã thu thập đủ 100.000 chữ ký ủng hộ theo quy định của luật bầu cử Ba Lan.

Trong cuộc bầu cử hôm qua đã không có ứng viên nào – kể cả người được kỳ vọng nhất là tổng thống đương nhiệm – đạt được mức quá bán, nên Ba Lan sẽ tiếp tục bầu cử lần 2 vào chủ nhật, ngày 24/5/2015.

Bất ngờ lớn nhất của kỳ bầu cử này là ứng viên của đảng đối lập PiS, ông Andrzej Duda đã giành vị trí số 1 với 34,5% số phiếu bầu, trong khi người tưởng đã có thể thắng ngay hiệp 1 là ông Komorowski (tổng thống tại nhiệm) lại chỉ về vị trí thứ 2 với 33,1%.

Người gây sốc cho dư luận không kém là Pawel Kukiz – nghệ sĩ, ca sĩ nhạc rock – đã giành vị trí thứ 3 với 20,5% lá phiếu. Là ứng viên độc lập (không đảng phái) và tham gia chính trường Ba lan chưa lâu, kết quả vượt trội của Pawel Kukiz đã khiến cho nhiều chính trị gia gạo cội phải giật mình.

Ứng viên nữ duy nhất và là người tốn nhiều giấy mực nhất của báo giới trong những ngày qua đã không gây được bất ngờ nào. Với vẻ đẹp kiêu sa và dáng dấp mảnh khảnh của một người mẫu thời trang, ngay từ khi vừa tuyên bố ứng cử, Magdalena Ogórek đã tạo sóng gió trên chính trường Ba Lan.

Cô ứng viên trẻ đẹp có bằng tiến sĩ từng làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau từ thư ký, tới nhân viên nhà bank, rồi dẫn chương trình truyền hình, giảng viên đại học đã thổi một hơi thở tươi mát cho cuộc bầu cử, nhưng rất tiếc cô đã rời vũ đài với 2,4% số phiếu, đứng vị trí thứ 5 trong số 11 ứng viên. Vẻ đẹp và tài năng của Magdalena Ogórek đã không giúp gì nhiều được cho cô trong một lĩnh vực đòi hỏi sự dạn dày chính trị và bản lĩnh. Tuy nhiên với tuổi đời rất trẻ (sinh năm 1979), ứng viên này sẽ còn nhiều cơ hội thi thố tài năng nếu cô tiếp tục theo đuổi sự nghiệp chính trị.

6 ứng viên còn lại, không có ai đạt được 2% số phiếu. Người từng gây sóng gió trên chính trường Ba Lan mấy năm trước với những tuyên bố hết sức mạnh mồm, ông Janusz Palikot chỉ giành được một vị trí khiêm tốn với 1,6%.  Đây là sự rớt đài thảm hại với Palikot khi đã có lúc, cử tri Ba Lan, nhất là giới trẻ ủng hộ ông khá mạnh mẽ. Nhưng chính trị là vậy, đôi khi chỉ sơ sẩy chút đỉnh trong lời nói đã có thể khiến sự nghiệp lao đao.

Nhưng bầu cử cũng giống như một cuộc chơi và xét ở góc độ nào đó, thì việc thắng thua chỉ liên quan tới những ứng viên nặng ký nhất mà ai cũng có thể nhìn thấy ngay từ vòng ngoài; với những người còn lại đây là sự thử nghiệm, là một dấu ấn trong cuộc đời hoạt động chính trị. Họ vui vẻ ra về với 1- 2% số phiếu.

Giờ đây, 2 người nặng ký nhất sẽ vào tiếp vòng sau với những hứa hẹn sôi động hơn so với ‘vòng loại’ vừa qua.

Sự chọn lựa cuối cùng

Cuộc thăm dò cũng cho thấy, khoảng 49% cử tri Ba Lan đã tham gia cuộc bầu cử ngày hôm qua, con số này chắc chắn sẽ lớn hơn ở vòng tới khi cuộc chơi còn một chọi một. Hai người đi tiếp là Andrzej Duda và Bronisław Komorowski.

Tổng thống đương nhiệm bước vào cuộc tranh cử với nhiều lợi thế. Về mặt kinh tế, Ba Lan là nước duy nhất trong EU đã không bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008; xã hội Ba Lan ổn định và vị thế của nước này trên chính trường quốc tế ngày càng tăng. Cử tri có thể dễ dàng nhận thấy, những thành tựu mà Ba Lan đạt được trong những năm vừa qua gắn liền với sự lãnh đạo của đảng cầm quyền PO, trong đó có bóng dáng của tổng thống đương nhiệm với hơn 1 nhiệm kỳ (ông Komorowski lên làm tổng khi đang là chủ tịch quốc hội, sau tai nạn của Lech Kaczyński và thắng cử sau đó). Nhưng kết quả vòng 1 đã chỉ ra rằng, nhiều người vẫn mong muốn thay đổi, dù sự phát triển của Ba Lan trong những năm qua là đáng ghi nhận.

Ở vòng 2 này, vị thế ‘chiếu trên’ của Komorowski sẽ không còn nữa. Nếu ở vòng ngoài, ông đã từ chối tranh luận trực tiếp trên truyền thông với 10 ứng viên còn lại, thì ở vòng này, khi chỉ còn lại 2 ứng viên, đôi bên sẽ  ’ngang phân’ với nhau.

Thậm chí, xét về mặt tâm lý, ứng viên đối lập Andrzej Duda sẽ thoải mái hơn, ít bị sức ép dư luận hơn, vì ông chẳng có gì để mất, và có thể lại được chiếc ghế tổng thống với nhiệm kì 5 năm. Sinh năm 1972, kém Komorowski tròn 20 tuổi và với một bề dày chính trí khiêm tốn hơn, có thể nói, vào được vòng này Duda đã thắng rồi, câu hỏi chỉ là có giành được thắng lợi cuối cùng hay không?

Câu hỏi đó không hẳn nằm ở trong tay 2 ứng viên với số phiều bầu gần ngang ngửa nhau, mà rất nằm ở khối tri của những ứng viên còn lại, đặc biệt 20,5% của ca sĩ nhạc rock Pawel Kukiz.

Ngay sau khi công bố kết quả sơ bộ, Pawel Kukiz đã đưa ra tuyên bố, sẽ không khuyên cử tri của mình đứng về phía ai. Tuy nhiên, nhiều nhận định cho rằng, khối cử tri của ca sĩ rock này đa số là giới trẻ và họ có thể sẽ gần gũi hơn với Andrzej Duda.

Song tất cả còn ở phía trước và cuộc đấu nào cũng có những bất ngờ, nhất là khi sắp tới đây, 2 ứng viên sẽ tranh luận trực tiếp trên truyền hình, trình bày chi tiết chương trình hành động của mình trong nhiệm kỳ 5 năm sắp tới.

Một chút bên lề

Khác với các cuộc bầu cử trống dong cờ mở nhưng kém thực chất, vô giá trị ở Việt Nam, ở Ba Lan không có tổ dân phố, mặt trận tổ quốc hay hội phụ nữ đi từng nhà vận động người dân đi bầu cử. Danh sách cử tri, tùy theo đăng ký hộ khẩu, sẽ được đưa tới các điểm bầu cử (thường là các trường học) nơi cử tri đó cư trú. Và những người quan tâm, lặng lẽ tới điểm bầu cử, không ai vận động ai, thậm chí người ta ít tiết lộ cho nhau về quan điểm chính trị của mình, hay ứng viên của mình.

Từ giữa đêm thứ sáu, ngày ‘im lặng’ bầu cử bắt đầu và diễn ra cho tới khi thùng phiếu cuối cùng được đóng nắp. Không ai, không cơ quan truyền thông nào được khuấy động tâm trí của các cử tri; không được vận động bầu cho người nọ, hay vận động không bỏ phiếu cho người kia; không được bình luận, nhận xét này nọ; thậm chí không tiết lộ sẽ bầu cho ai; và nhất là không thăm dò dư luận. Sự im lặng này giúp cho cử tri tĩnh tâm suy nghĩ, không bị ngả theo số đông, tránh tâm lý bầy đàn.

Có thể nói, không chỉ các cơ quan truyền thông chính thống mà ngay trên các trang mạng xã như Facebook hay Tweety cử tri Ba Lan cũng rất có ý pháp luật. Tuy nhiên, một số đã ‘lách luật’ khi bàn tới cuộc bầu cử sẽ diễn ra ngày mai (10/5/2015) bằng những từ lóng hết sức ngộ nghĩnh, đầy tính hài hước.

Tên các ứng viên được ‘lóng’ thành “bánh pudding” – tổng thốngđương nhiệm; “món bắp cải chua” – Duda, hay “quả dưa chuột nhỏ” – Magdalena Ogórek… Bằng cách này, một số đã bàn luận, trao đổi với nhau và dự đoán kết quả bầu cử.

Cũng cần phải nói thêm, việc đặt tên lóng cho các chính trị gia ở Ba Lan phần nhiều mang tính hài hước, chứ không chứa đựng sự ghét bỏ như thường thấy trong dư luận Việt Nam khi người ta dùng những cái tên Lù Trọng Thắng, Y Tá, Hoạn Lợn hay Phành Quang Thung.v.v.

Và ngày 24/5 tới đây “Bánh Pudding” sẽ đấu tiếp với món bắp cải chua “Bigos”. Một màn đấu hứa hẹn sự hấp dẫn.

© Đàn Chim Việt