… xuyên qua 4 mặt sinh hoạt văn-kinh-chính-giáo của xã hội Đức, nhân dân và nhà nước xứ Đức đã chứng tỏ khả năng hiện thực mang tính liên-lập để giữ vững sách lược phát triển một cách quân bình và vững bền hơn. Không những giữ vững cho riêng quốc gia mình mà còn cho toàn khối Liên-Âu hầu tạo thế ba-chân-vạc cho tiến trình hoàn-cầu-hóa trong thế kỷ 21.

Không tựa vào sức dân và không dựa vào lực lượng sản xuất của tư-doanh thì làm thể nào mà nhà nước thăng hoa cho được?

Liên-Âu là tên gọi tắt của Liên-Hiệp Âu-Châu (European Union). Mơ ước của nhiều dân tộc có chung gốc châu Âu về một sự thống/hợp nhất (unity) đã hiện hữu từ thời cổ Hy-lạp, và rõ nhất là khi châu Âu bị dân Thổ (Turk, không phải giống người Âu) xâm lấn hồi thế kỷ 15. Nhưng khái niệm và phương pháp về sự hợp nhất như thế nào, giữa các quốc gia châu Âu, để phù hợp với nhân-bản mới là nan đề hệ trọng. Nhiều vị lãnh đạo (vua chúa hoặc lãnh tụ) trong châu Âu đã mang những tư tưởng phản nhân quyền như: đại-đế (Hy-lạp, Pháp), quốc-xã (Đức), phát-xít (Ý), cộng-sản (Nga), … và xử/tận dụng con đường bạo lực để thống nhất thiên hạ, nên đã dẫn đến lịch sử chiến tranh đẵm máu, không những riêng cho loài người tại châu Âu, mà còn lan rộng trên khắp toàn thế giới. Với nhiều kinh nghiệm xương máu trong quá khứ, diễn trình xây dựng một Liên-Âu hòa bình đã trải qua nhiều giai đoạn, ngày càng tỉnh thức và tiến bộ hơn.

Nhân-tâm là một mặt ở vòng trong và bốn mặt sinh hoạt ở vòng ngoài xã hội là: văn (văn hoá), kinh (kinh tế), chính (chính trị), giáo (giáo dục). Nhà thờ hay chùa chiền, chỉ là mặt văn hoá, thuộc vòng ngoài. Trong (tức là tâm) và ngoài (tức là tài) hợp vào nhau tạo thành một lũy lực (synergy) tiến bộ cho xã hội (hợp-nội-ngoại-chi-đạo). Ý kiến chữ-tâm-kia-mới-bằng-3-chữ-tài của cụ Nguyễn Du trong Truyện Kiều là chưa ổn vì đã chọn một bỏ một!

Nhà nước cộng-sản ViệtNam đánh lộn thì hay mà xây dựng thì rất tệ! Thật ra, nói đánh lộn hay, cũng không đúng hẳn. Ngày xưa, sáu bảy chục năm về trước, nhờ lợi dụng được tình tự yêu nước của dân tộc, nên mới cự nổi với Tây; còn bây giờ đối với Tàu thì nhát như cáy! Lý do là không lo tạo nội lực, chỉ sống nhờ tá lực (sức của người khác) thì sức đâu mà đánh. Loanh quanh ba cái mẹo vặt như xài ‘nặc danh’, ‘chia để trị’, ‘đu dây’ theo đủ 36 kiểu (tam-thập-lục-kế) của Tôn- Ngô binh pháp thì Tàu cộng nó đâu có e ngại! Trung-cộng là thầy của Việt-cộng mà! (theo lời ông Bảy Trấn kể lại).

Cá nhân tôi đã viếng thăm châu Âu bảy lần kể từ năm 1985. Mỗi lần chỉ đi xem có một thành phố. Hè năm nay (2013), Vĩnh Thanh Thảo và tôi làm một cuộc viễn du bằng xe lửa tốc hành, đi xe thường (TER) hoặc xe TGV chạy cực nhanh (vận tốc 320km/giờ, tiếng Pháp gọi là Trains à Grande Vitesse, viết tắt TGV), trong vòng 5 tuần lễ, xuyên qua hai xứ Pháp và Đức. Đây là hai quốc gia đầu đàn của Liên-hiệp châu Âu (hay Liên-Âu, European Union, EU). Chuyến đi tuy dài và hơi mệt mỏi vì chúng tôi ăn uống và ngủ nghỉ thất thường, nhưng được gặp gỡ, hàn huyên và trò chuyện cùng đồng bào người-gốc-Việt qua 10 thành phố; rồi lại được bằng hữu hướng dẫn đi thăm danh lam thắng cảnh ở các địa phương, nên chuyến đi này trở thành đầy thú vị và ý nghĩa.

Biết bao nhiêu bộ xương khô đã xây dựng nên triều đại cho Rama; nhưng cái tài ba của Thái-Lan là các Rama đã giữ không cho Tàu cũng như Tây (Tây phương) vào nhà mình làm mưa làm gió trong suốt ba thế kỷ qua. Chính là nhờ lãnh đạo Thái-Lan biết tùy thời mà hành xử: có tháp quân-chủ mà cũng có đài dân-chủ, không cần theo bác Mác hay bác Mao gì ráo!

Thành phần chạy lánh nạn cộng-sản gồm có bà con Cồn Dầu, đồng bào Tây Nguyên, dân Khơme Krom, và các nhà đấu tranh dân chủ bị đàn áp vì bất đồng chính kiến. Họ phải qua nhiều thủ tục rất nhiêu khê và lâu lắc để được giấy tỵ nạn chính trị do cơ quan LHQ cung cấp sau một thời gian dài điều tra và phỏng vấn. LHQ có văn phòng cao ủy tỵ nạn đặt ngay tại Bangkok.

Xã hội biết ăn chơi mà còn thiếu kỷ luật đi đường, theo tôi, vẫn chưa ổn! Dân chủ là người dân phải tự mình biết làm chủ. Tự chủ, bảo vệ bản thân và cơ thể mình cho an lành là ưu tiên hàng đầu khi du lịch. Ông ngoại tôi dặn: quân tử giữ thân, tiểu nhân giữ của. Tôi nhớ hoài câu này về tính dân chủ.