Làm thế nào để đánh 1 trận giặc ‘biến chế’ chống lại điện Kremlin

ByMAX BOOT

Nguyễn-Khoa Thái Anh chuyển ngữ

 

LTG: Trong khi tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn bị nhậm chức trong vài tuần tới, nhiều chuyện thời sự bất cập liên quan đến ông và cuộc bầu cử vừa qua đã tăng phần rối rắm trong các cuộc tranh luận về vai trò lãnh đạo của vị tổng thống vừa đắc cử này. Dưới đây là một trong những quan ngại có thể gây trở ngại lớn lao trong việc đương đầu với Nga, chí ít là các chức vụ Nội các mà ông Trump vừa tiến cử.

——————————————-

Tổng thống Obama đáng hổ thẹn vì thiếu sót trong việc bắt Putin phải trả giá cho sự hiếu chiến của mình. Đã đến lúc phải cho Vladimir Putin nếm mùi thuốc đắng của chính đương sự.

Lâu nay vai trò thủ lãnh độc tài ở Nga của ông Vladimir Putin được đặt trọng tâm riêng vào hai mục tiêu đi đôi với nhau: nhằm củng cố quyền lực và sự giàu có của chính mình và của đất nước mà mình cai trị. Dù gì thì một nước Nga càng hùng mạnh, thì chủ tịch của nó càng nhiều quyền hành. Khi đeo đuổi mục tiêu bành trướng quyền thế của mình, ông Putin đã cố gắng xây dựng lại quân đội Nga từ một lực lượng cưỡng bách tân binh có phẩm lượng thấp, trang bị với vũ khí tồi tệ để trở thành một quân lực chuyên nghiệp có phẩm lượng cao với các loại vũ khí tiên tiến. Cuộc chuyển đổi đó, giờ đã một phần hoàn chỉnh, đã được khoe mẻ ở Syria, mà Putin đã sử dụng như để phô trương các hệ thống, kể cả phi đạn (tên lửa) Kalibr láng-coóng và hàng không mẫu hạm (tàu sân bay) nhả khói Đô đốc Kuznetsov. Nhưng như một người đàn ông quen thói của KGB cũ, tim óc của Putin có vẻ thiên về những hoạt động ngầm mà ông thích ‘chối bỏ’ hơn là công khai lên gân.

Putin nổi tiếng với chuyện sử dụng “những người đàn ông màu lục” – chuyên viên tình báo Nga và Spetsnaz (lực lượng đặc biệt) vận quần áo thường dân – để xâm nhập vào lãnh thổ Ukraine và phát động một cuộc nổi dậy giữa các người dân (nói tiếng) Nga. Chiến lược này đã được thành công như ý: Nga sáp nhập Crimea và đã giành quyền kiểm soát trên thực tế phần lớn Đông Ukraine. Chiến thuật này chủ trương xâm lược gần như không cần hóa trang đã trở nên khét tiếng với danh xưng “chiến tranh biến chế,” và nó đã liên tục làm phương Tây ‘sái chân’ vì Putin khéo tránh né không vượt qua các lằn ranh đỏ bình thường.

Phương Tây đã được thậm chí flummoxed hơn bởi chiến dịch của chiến tranh chính trị được thiết kế để lật đổ chế độ chống Nga và thay thế chúng với các nhà lãnh đạo mềm dẻo hơn của Putin.

Phương Tây càng bị luống cuống hơn với chiến dịch chiến tranh mưu lược được thiết kế để lật đổ các chế độ chống Nga và thay thế chúng với các nhà lãnh đạo dễ uốn nắn hơn của Putin.

Phương Tây càng bị luống cuống hơn với chiến dịch chiến tranh mưu lược được thiết kế để lật đổ các chế độ chống Nga và thay thế chúng với các nhà lãnh đạo dễ uốn nắn hơn của Putin. Cấu hình rõ rệt nhất của nỗ lực này là vụ đột nhập vào Ủy ban Quốc gia phía Dân chủ và các mục tiêu dân chủ khác trong một âm mưu, như CIA hiện đã kết luận, để chuyển phần thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ về phía Donald Trump, một chính khác thân Nga nhất ở Mỹ kể từ thời hoàng kim của Franklin D. Roosevelt, khi Bộ trưởng Bộ nông nghiệp Henry Wallace. Các tay dư luận viên (chuyên viên internet) của Nga cũng đã bận rộn với việc tung tin những tin giả chống Clinton, thân-Trump, phần lớn những câu chuyện này là giả tạo.

Sự can thiệp của Putin trong cuộc bầu cử có lẽ không phải là yếu tố quyết định (chuyện này, hãy đổ lỗi cho cố gắng chuyên cần của Giám đốc FBI James Comey), nhưng trong một cuộc bầu cử quyết định bởi 100.000 phiếu bầu trong ba tiểu bang, chúng ta khó có thể nói những gì đã chi phối và những gì không. Hẳn là Trump, người từng kêu gọi Putin hack đối thủ của mình (bà Clinton), hành xử như một kẻ có tật giật mình, đã không chỉ phủ nhận một cách điên cuồng các cuộc đột nhập (hack) nhằm giúp ông ta, mà rốt cuộc còn chối bỏ chúng là công vụ của điện Kremlin. Putin sẽ nhận được phần thưởng của mình nếu chính quyền mới quyết định bỏ chuyện chế tài Nga sau vụ xâm lược Ukraine – một điều có nhiều khả năng xảy ra nếu Tổng Giám đốc (CEO) ExxonMobil Rex Tillerson, người được ông Putin trao Huân chương Bằng hữu, sẽ được Quốc hội Hoa kỳ thông qua trong chức vụ Bộ trưởng Ngoại giao.

Tuy nhiên, chiến dịch khuynh loát và thông tin sai lạc của Putin không chỉ giới hạn ở Hoa Kỳ. Nó đã được diễn ra xuyên suốt khắp Châu Âu trong nhiều năm qua, với Moscow hỗ trợ các đảng phái cực tả hay cực hữu, nhưng chia sẻ chung bởi sự ghê tởm của họ đối với Liên minh châu Âu và NATO, hai định chế mà Putin coi đúng là những trở ngại chính trong việc vục dậy Đế chế Nga hay ít ra là để gầy lại một phần ảnh hưởng của Nga ở Đông Âu.

Nga đã trắng trợn nhất trong việc hỗ trợ Mặt trận Quốc gia Cực hữu Pháp, một mặt trận đã nhận được một khoản vay 11.000.000 € trong năm 2014 từ một ngân hàng có trụ sở tại Moscow và muốn được một khoản vay 27.000.000 € khác để tranh cử trong cuộc bầu cử vào năm tới. Cuộc bầu cử tổng thống Pháp vào mùa xuân năm nay là một đề xuất không-thể-thua chút nào đối với Putin vì cả hai ứng cử viên hàng đầu – Marine Le Pen của Mặt trận Dân tộc và ứng viên bảo thủ dòng chính, cựu Thủ tướng François Fillon – đều mong muốn mối quan hệ gần gũi hơn với Moscow.

Tại Đức, Angela Merkel có khả năng giành chiến thắng cuộc tái cử lại và duy trì một vị trí tương đối khó khăn đối với điện Kremlin, nhưng WikiLeaks vừa tung ra một rò rỉ lớn về các tài liệu tình báo Đức, nhiều trong số những tài liệu này liên quan đến hợp tác gây nhiều tranh cãi với cơ quan tình báo của Hoa Kỳ. Đây được xem như là một nỗ lực của Nga để làm hại Merkel, như WikiLeaks từ lâu đã là một bảng thông báo yêu thích của các dịch vụ tình báo của Nga. Trong Montenegro, người Nga bị cáo buộc là đi xa hơn nữa trong chiến dịch chính trị được dàn dựng chống lại chính phủ thân Tây phương của Thủ tướng Milo Dukanovic trước cuộc bầu cử ngày 16 tháng 10. Khi điều đó không thành công, người Nga dường như đã cố gắng để khởi động một cuộc đảo chính lật đổ chính phủ, sử dụng các đối tác Serbia có quan hệ gần gũi với Kremlin.

Không mấy ngạc nhiên khi Alex Younger, thường tình là một người đứng đầu kín kẽ của cơ quan của tình báo MI6 của Anh, mới cho ra một bài phát biểu bất thường cảnh báo rằng lực thù địch như Nga, được sử dụng những phương pháp ”tấn công rất đa dạng như tấn công trên mạng, tuyên truyền, hoặc khống chế những quá trình dân chủ… thể hiện một mối đe dọa căn bản nhất cho chủ quyền của chúng ta. Đây là một mối quan ngại đối với tất cả những người chia sẻ các giá trị dân chủ.” Lời tuyên bố của ông được lặp lại bởi đại tướng Gunnar Karlson, giám đốc cơ quan tình báo nước ngoài chính của Thụy Điển, người đã cảnh báo rằng sự khuynh loát của Nga” là một mối đe dọa nghiêm trọng bởi vì bằng những cách khác nhau [Nga] có thể nhập mình vào nền tảng của một nền dân chủ và khống chế các quyết định dân chủ.” Nga hiện đang có một chiến dịch làm áp lực để ngăn cản Thụy Điển, hiện đang bị báo động vì sự xâm nhập gia tăng của Nga vào vùng biển và không phận chủ quyền của mình, gia nhập NATO.

Thật dễ để chê trách sự can thiệp của Nga, nhưng thật khó để biết phải làm gì về nó.

Thật dễ để chê bai sự can thiệp của Nga, nhưng rất khó để biết phải ứng phó thế nào với nó. Là một bước đầu tiên, bắt buộc chúng ta phải chính thức lập hồ sơ và vạch trần âm mưu Kremlin, đó là lý do tại sao điều quan trọng là cần điều tra vụ hacking trong cuộc bầu cử tại Hoa Kỳ. Như lời kêu gọi của Lãnh đạo Đa số Thượng viện Mitch McConnell và Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan, các cuộc điều tra của Quốc hội sẽ là một phương pháp khả thi, nhưng chuyện thất bại của ủy ban điều tra (cái chết của đại sứ và tùy viên của ông ở) Benghazi cho thấy sự nguy hiểm của thị uy của quốc hội và đảng phái. Một cách tiếp cận tốt hơn, bởi vì nó phải nghiêm trọng hơn và phi đảng phái, sẽ là một ủy ban độc lập theo mô hình điều tra 9/11; ủy ban này có thể do cựu Giám đốc CIA Michael Hayden và Leon Panetta lãnh đạo.

Nhưng công khai hóa chúng không là chưa đủ để làm cho Putin từ bỏ và chấm dứt; vì thực sự, lập hồ sơ tài liệu của Nga có thể làm gia tăng hào quang quyền lực của Putin bằng cách hiển thị tài thao túng khéo léo của kẻ thù mình. Tổng thống Barack Obama đáng bị đáng hổ thẹn vì đã thiếu sót không bắt Putin phải trả giá cho sự xâm lược của mình. Mặc dù chính quyền của Obama đã đe dọa trả đũa chống lại Nga, ông chưa, như chúng ta được biết, thực thi điều này. “Chúng tôi có tất cả các cuộc họp bàn tròn,” một quan chức cao cấp Bộ Ngoại giao nói với tờ New York Times, “trong đó tất cả mọi người đồng ý, Mỹ phải phản đòn Nga và phải làm mạnh. Nhưng chuyện đó đã không xảy ra. “Trong số những lý do cho sự trì trệ, báo Times cho biết tổng thống” sợ leo thang chiến tranh mạng, và mối quan tâm của Hoa Kỳ vì cần sự hợp tác của Nga trong cuộc đàm phán về Syria. “(Thể như Nga có ý định hợp tác với Hoa Kỳ ở Syria!) thất bại của ông trong chuyện tích cực chống lại những nỗ lực của Nga trong cuộc tranh cử có thể đã làm Hillary Clinton thất trận trong cuộc bầu cử. Khó để mà hình dung Donald Trump, người thụ hưởng của cuộc tấn công mạng của Nga, sẽ có tác động gì về chuyện này, nhưng Obama vẫn có một vài tuần trong nhiệm kỳ để hành động.

Những phản ứng có thể có thể áp dụng có nhiều mức độ từ vu tiếp tục chế tài – bao gồm chuyện khóa tài chính và du lịch cho các cá nhân chịu trách nhiệm về vụ hacking – để mức trả đũa bằng cách đánh phá y như vậy. Putin thích rò rỉ email của Tây phương. Ông ta sẽ thích cỡ nào nếu Cơ quan An ninh Quốc gia rò rỉ thông tin liên lạc giữa Putin và tài lọt hay tay sai của mình? Hoặc nếu cộng đồng tình báo Hoa Kỳ công bố chi tiết về tài khoản ngân hàng ở nước ngoài của ông ta như nhiều chuyện đồn đoán? Điều này có thể làm suy yếu giữ quyền lực của hắn ta bằng cách chọc thủng hào quang tự mãn của ông và thậm chí có thể dẫn đến chuyện đóng băng tài sản đó để trừng phạt ông ta qua túi tiền.

Ngoài tất cả điều đó, phương Tây nói chung và Hoa Kỳ nói riêng sẽ phải tìm ra cách để tiến hành chiến tranh chính trị của riêng mình. Đó là điều mà chúng ta đã làm trong những ngày đầu của cuộc chiến tranh lạnh khi CIA bận rộn giúp những người chống cộng sản giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử khắp nơi trên thế giới từ Ý đến Philippines – và tài trợ cho Radio Free Europe / Radio Liberty, tạp chí Encounter, và các tổ chức khác để giành chiến thắng trong cuộc chiến giành “trái tim và khối óc.” Hôm nay, Nga, Iran, Trung Quốc, và các xã hội khép kín khác có cơ nguy dễ bị tổn thương bằng một chiến dịch được thiết kế để trao quyền cho các nhà đối kháng, làm mất uy tín của giới cầm quyền, và giúp những người bình thường nhận được tin tức chính xác và không bị kiểm duyệt.

Putin nghi ngờ Hoa Kỳ đã tiến hành một chiến dịch như thế chống lại chính mình và các đồng minh của mình; ông ta lên án CIA chịu phải chịu trách nhiệm về các cuộc nổi dậy năm 2005 và 2014 tại Ukraine đã đánh bại lãnh đạo thân Nga Viktor Yanukovych và 2003 cuộc nổi dậy ở Georgia, đã đưa Mikheil Saakashvili lên nắm quyền. Điều trớ trêu là, ngoài những nỗ lực thúc đẩy dân chủ công khai và lành tính của Quỹ Quốc gia vì Dân chủ (National Endowment for Democracy), Washington đã chẳng làm gì nhiều để làm suy yếu các nhà lãnh đạo chống phương Tây hoặc để thúc đẩy giải pháp thân phương Tây.

Đã đến lúc để thay đổi việc này. Hoa Kỳ cần phải làm sống lại những kỹ năng chiến tranh chính trị mà Hoa kỳ đã có lần sở hữu và đã bị co cụm từ lúc đó, như Michael Doran và tôi đã tranh luận trong năm 2013 trong Bản ghi nhớ Chính sách Sáng tạo mới với Hội đồng Quan hệ Đối ngoại. Putin đã thể hiện mình là một bậc thầy của trò chơi này; các đối thủ khác, trong đó có Iran và các nước Hồi giáo, cũng tích cực tiến hành chiến tranh chính trị. Chúng ta không được ưu đãi để nói rằng đó là chuyện thấp hèn dưới trình độ chúng ta để chơi trò chơi đó. Không có gì nguy ngập hơn là tương lai của nền dân chủ đang bị đe dọa.

Ông Max Boot là thành viên lão thành của Jeane J. Kirkpatrick trong việc Nghiên cứu An ninh Quốc gia tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại. Cuốn sách sắp xuất bản của ông là “The Road Not Taken: Edward Lansdale và kinh nghiệm của Mỹ ở Việt Nam”

Nguồn: Foreign Policy

© Đàn Chim Việt (Bản tiếng Việt)