WordPress database error: [Expression #1 of ORDER BY clause is not in GROUP BY clause and contains nonaggregated column 'oldsite_dcvwp.wp_posts.post_date' which is not functionally dependent on columns in GROUP BY clause; this is incompatible with sql_mode=only_full_group_by]
SELECT YEAR(post_date) AS `year`, MONTH(post_date) AS `month`, count(ID) as posts FROM wp_posts WHERE post_type = 'post' AND post_status = 'publish' GROUP BY YEAR(post_date), MONTH(post_date) ORDER BY post_date DESC

 
|

Có không kẻ sĩ Trịnh Công Sơn?

Theo Khâm định Việt sử, tháng Tám, mùa thu, năm Nhâm Tuất 1202 vua Lý Cao Tông “Sai nhạc công đặt ra nhạc khúc gọi là “Chiêm Thành âm”. Nhạc khúc này giọng sầu oán não nùng, ai nghe cũng rỏ nước mắt. Nhà sư Nguyễn Thường nói rằng: “Tôi nghe nói: thanh âm của nước loạn thì ai oán giận hờn. Nay chúa thượng rong chơi vô độ, kỷ cương triều đình rối ren, lòng dân ngày một ly tán. Tiếng nhạc ai oán làm não lòng người! Đó là triệu chứng bại vong”. Chỉ hơn hai mươi năm sau, nhà Trần đoạt ngôi của họ Lý.

Ở phiên bản talawas cũ, tác giả Nguyễn Hữu Liêm có bài viết “Cái âm điệu tủi thân bi đát“. Ông dẫn: “Cách đây khoảng hai ngàn năm trăm năm, hai nhà hiền triết Ðông Tây, Khổng Tử và Socrates, đã đồng lúc khuyến cáo đến cái tầm quan trọng của âm nhạc. Âm nhạc là sinh khí của tinh thần. Hễ nhạc xuống là nước nhà xuống; hễ nhạc uỷ mị là con người tha hóa. Cái thối nát của con người khởi đi từ sự thối nát của âm nhạc”. Và “Nietzsche trong cuốn The Will to Power có nói tới cái tâm thức amor fati – cái bệnh tủi thân, cái lòng yêu số phận bi đát của mình. Cái bệnh amor fati của dân Việt khởi đi từ Truyện Kiều và kéo dài cho đến ngày nay. Từ Kiều qua nhạc Chàm, qua nhạc Huế, qua vọng cổ, qua nhạc bolero đã làm cho miến Nam ngồi xuống vỉa hè, che mặt và lau nuớc mắt. Cái quần chúng lau nước mắt này bị lưu đày qua đất mới và tiếp tục uống nước dừa tang thương bằng âm nhạc”.

Gần đây, khởi đi từ một bài viết của Trịnh Cung về Trịnh Công Sơn, dư luận xã hội Việt Nam bỗng xôn xao khác thường. Nó có phần lấn át, dù chỉ là tức thời, sự chú ý của mọi người về vận nước trong các vấn đề Biên giới – Biển – Đảo và khai thác quặng nhôm ở Tây Nguyên.

Trong đám đông dư luận “phù Trịnh”, có ai đó đã nói tham vọng chính trị của họ Trịnh chính là phản chiến, là hòa bình. Hãy lắng nghe ý kiến của một người dân thường cùng thời với Trịnh Công Sơn: “Hồi đang học những năm đầu của bậc trung học, khoảng những năm 65, 66… tôi bắt đầu nghe nói về một thứ nhạc của ai đó, khi nghe có cảm giác rã rời như hút ma túy, lính chiến nghe nó không còn muốn chiến đấu nữa. Một hôm đứng trong một hiệu sách, tôi nghe tiếng hát lê thê như lời cầu kinh vọng ra từ máy thu băng. Người bán sách nói với mấy người đang trả tiền đó là nhạc của Trịnh Công Sơn. Nhạc phản chiến đấy”[1].

Không phải ai cũng xem Trịnh Công Sơn là một nhạc sĩ tài ba, vĩ đại. Ông không sáng tác nhạc. Ông chỉ hát thơ như Văn Cao nhận xét: “Với những lời, ý đẹp và độc đáo đến bất ngờ hôn phối cùng một kết cấu đặc biệt như một hình thức của dân ca hầu như không thay đổi, Trịnh Công Sơn đã chinh phục hàng triệu con tim…”[2]. Số đông ít khi nghi ngờ họ Trịnh là nhạc sĩ, là cây cao bóng cả trong nền âm nhạc Việt Nam hôm qua, hôm nay và mãi mãi về sau. Bởi lịch sử ngắn ngủi của tân nhạc Việt Nam gần như không có chuẩn nhạc sĩ rõ ràng, và lại càng không có “nhạc sĩ vĩ đại” để mà so sánh sự nghiệp cũng như thành tựu nhạc thức.

Thi thoảng từng có không ít công dân trung niên của nước Nhật bẽ bàng, nước Nhật thua trận, nước Nhật nhục nhã sau thế chiến thứ hai, đồng cảm một cách lạ lùng với “nhạc” Trịnh. Đồng khí tương cầu chăng? Ca khúc “Diễm xưa” của họ Trịnh được đại học Kansai Gakuin đưa vào giảng dạy trong bộ môn văn hóa Việt Nam, hình như dưới chiêu PR của công ty kinh doanh âm nhạc Myrica. Sau đợt Khánh Ly đem chuông Trịnh đến “đánh” ở Osaka năm 1970, ca sĩ dòng nhạc “sến” enka Yoshimi Tendo cũng từng nhiều lần hát nhạc Trịnh[3].

Cuối những năm 80 của thế kỷ trước, nhiều văn nghệ sĩ xuất thân từ phong trào sinh viên tranh đấu của mặt trận giải phóng đã rỉ tai nhau câu vè “Sơn vàng, ôm guitar đỏ hát nhạc màu da cam”. Nếu ca khúc “Cát bụi” rất hợp với vỉa hè bolero của Sài Gòn, chính thức đóng dấu xác nhận tác phẩm của Trịnh Công Sơn trước 1975 có một phần quan trọng là nhạc vàng ru ngủ, bạc nhược và ủy mị; thì dòng nhạc “Da cam” của ông bên cây “guitar đỏ” không thể không nhắc tới những “Em ở nông trường em ra biên giới”, “Huyền thoại mẹ”… sống sượng, yếm thế và a dua dựa dẫm.

Người ta sẽ còn ca ngợi và nói nhiều về Trịnh Công Sơn, trong đó chắc chắn có tiếng góp đầy trọng lượng của những ai vẫn hưởng lợi trên di sản của ông. Kể ra, phải nói Trịnh Công Sơn thật may mắn. Chẳng bì với Dương Hùng thời Tây Hán, làm sách Thôi Huyền, Pháp Ngôn nhưng bị đời khinh bỉ quên lãng vì thất thân với Vương Mãng. Chẳng hổ như Thái Mão đời Đông Hán soạn hết cả Cửu Kinh, làm văn bia ở trước nhà Thái Học nhưng trót lụy Đổng Trác nên danh nhơ tiết nhục, chẳng ai thèm đọc sách[4].

Mai này, ở tương lai nào đó, may phúc dân tộc Việt Nam không còn “lòng yêu số phận bi đát của mình”, không còn mặc cảm nhược tiểu và yếm thế thì cái hồn của ca từ Trịnh Công Sơn sẽ mai một. Người ta sẽ ném những mớ nốt nhạc dễ dãi tuyền giọng mi thứ nhàm chán của ông vào sọt rác ký ức. Lúc ấy, nếu tình cờ con cháu chúng ta tiếp xúc với “nhạc” Trịnh, có lẽ chúng sẽ lấy làm ngạc nhiên mà ướm hỏi: “Trình độ âm nhạc của tổ tiên mình tệ đến thế ư?”. Đừng mơ chúng sẽ nghi hoặc: “Có không kẻ sĩ Trịnh Công Sơn?”.

Thảo Điền tháng 4.2009

©  Trương Thái Du

© Đàn Chim Việt

4 Phản hồi cho “Có không kẻ sĩ Trịnh Công Sơn?”

  1. Dương Triệu says:

    Vâng thưa ngài Thẩm Du hay gì đó. Tôi không biết tài nghệ của ngài tới đâu, và đóng góp được thứ gì cho nền âm nhạc việt nam. Có lẽ! Trình độ của ngài cao quá nên thấy Nhạc Trịnh nó tầm thường?!

    Trịnh là một con người. Và đã là người sẽ bị ảnh hưởng bởi những môi trường xung quanh, bao gồm cả môi trường chính trị nữa. Chuyện sáng tác bị ảnh hưởng là thường. Còn sự nghiệp như ông thấy đấy. Còn tôi thấy một sự nghiệp sáng tác như vậy là cũng khá rồi. Bản thân ông ấy là một người phản đối chiến tranh, ông ấy coi cuộc chiến VNCS và VNCH là một cuộc nội chiến, nồi da nấu thịt, chuyện ông ấy đau khổ và trốn tránh chiến tranh là chuyện thường thôi. Nếu như quan điểm của ông Thẩm Du này tức là sáng tác phải không để chính trị ảnh hưởng có lẽ chỉ có mấy bài hát cho trẻ em thôi kiểu như “con cò bé bé ấy…”

    Ông muốn nói về thể loại nhạc chiến tranh đẫm máu cao siêu hả?! Thử hỏi xem ở việt nam có mấy ai nghe được âm nhạc mang âm hưởng cách mạng như của Beethoven?!
    Người việt nam không đớn hèn không tự ti, chỉ có các ông ăn cơm gạo nước ngoài nên tưởng thế thôi. Ông có giỏi thì về việt nam mà chống. Quân đội và công an là khoảng 1 triệu người trong lực lượng. Thằng nào cũng súng ống loạn xạ lên. Ngoài ra các công cụ bạo lực như nhà tòa án, nhà tù đầy rẫy ra đấy. Chả ngồi mà Thủ Dâm chứ nói gì chuyện lật đổ chính quyền!

    3 cái thứ Nhạc Lễ Thi Dịch Xuân Thu của ông mang ra mà nhóm lửa đốt bánh trưng ông ạ! Gần tết rồi đấy.

  2. Thanh tinh says:

    Tôi không rành về nhạc,chĩ thích nghe nhạc thôi.Theo tôi,Trịnh công Sơn là một nhạc sỉ có tài.Nhạc của anh đi vào long người vì thế những bài ca của anh dể được yêu chuộng.Thế thôi.Nhưng tôi lại nghĩ,trong thời của anh,nước ta bị chia cắt.Hai miền Bắc và Nam với ý thức hệ hoàn toàn khác nhau.Một đàng là cs toàn trị,một bên là dân chủ.Anh TCS may mắn ở trong Nam dưới chế độ tự do.Nhờ môi trường tự do này anh mới viết được những bài hát hay ho đó.Các quý vị suy nghĩ xem,nếu anh TCS ở ngoài Bắc dưới chế độ cs toàn trị thì anh có thể cho ra đời những bản nhạc đó hay không?
    Vậy, chút tiếng tâm anh có được là nhờ vào môi trường anh sống,miền Nam tự do.Gia đình anh phải hiểu như vậy.Nếu hảnh diện về anh thì các thành viên trong gia đình anh phải cảm ơn môi trường anh đã sống,miền Nam tự do trước 75.
    Trinh công Sơn không phải là kẻ sĩ.

  3. VHT says:

    TCS vẫn có thể nói được là nhạc sĩ, họa sĩ, ca sĩ, thi sĩ, nhưng khó nói được là kẻ sĩ.
    VHT

  4. Võ Hưng Thanh says:

    PHẢN HỒI BÌA VIẾT CỦA ÔNG TRƯƠNG THÁI DU
    ĐỐI VỚI NHẠC SĨ TRỊNH CÔNG SƠN

    Tôi thật có mỹ cảm với bài viết của ông Trương Thái Du. Một bài viết nghiêm chỉnh, đúng đắn, thực bụng nói lên các tâm tư, suy nghĩ của mình mà không bẻ quặt hay che dấu điều gì.
    Tôi vẫn cho Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ có tài, đúng ra là người làm ca khúc có tài, nhưng bảo rằng thiên tài hay nhân vật độc sáng trong nền trời âm nhạc, ca khúc VN thời hiện đại thì có hơi gân cổ và hót lên quá.
    Tôi cũng nghĩ người nghệ sĩ nói chung, người trí thức nói riêng phải cần sống với chính cái tâm của mình mà không để cho thời sự, thời cuộc nhũng nhiễu hay lũng đoạn. Trường hợp TCS thực chất tôi không rõ lắm, song nghe nhiều dư luận thì có vẻ như không được mấy. Vả lẽ ý nhạc, lời ca của họ Trịnh, tôi thấy giống như thiên về kỹ thuật khác lạ, hơn là nguồn suối nguyên lai của tâm hồn trác tuyệt tự thân vận động. Nhạc Trịnh Công Sơn thật sự mang tính thời sự, phục vụ hay cố gắng phục vụ thời sự và thị hiếu hơn là đỉnh cao mây phủ của tạo hóa bình sinh.

    Cho nên xin có thơ rằng :

    Trên đỉnh tuyết mù khơi con chim hót
    Trên nền trời vạn thuở ánh mây trôi
    Trong ánh sáng ẩn tâm hồn nghệ sĩ
    Sóng khơi cao âm hưởng thật tuyệt vời
    Đâu chỉ kiểu như rừng thưa chim hót
    Nghe hay sao nhưng vốn điệu thường thôi
    Như đồng nội như hương ngàn có thế
    Không tiếng tơ từ vô hạn tuyệt vời …

    VHT

Leave a Reply to Dương Triệu