Tobacco: Thuốc lá và quân đội Hoa Kỳ

Chuyện khởi đầu từ Bộ Hải Quân Hoa Kỳ. Chuyện kết thúc từ Hạ Viên Liên Bang Mỹ. Đề tài được thảo luận lẫn tranh cãi: nên hay không nên tiếp tục bán thuốc lá cho binh sĩ.

Câu chuyện có thể tóm tắt như sau: bên Bộ Hải Quân không muốn binh sĩ tiếp tục hút thuốc, một số vị dân cử Cộng Hòa lẫn Dân Chủ không tán thành ý kiến đó, cho rằng “dó là chuyện nhỏ nhặt không cần phải quan tâm tới”, nhắn nhủ những người đang điều khiển quân đội “nên tính đến chuyện to tát hơn, chẳng hạn như chuyện cắt giảm ngân sách quốc phòng hàng năm”. Bên Bộ Quốc Phòng phản pháo, đưa ra lập luận “bán thuốc lá chi binh sĩ với giá rẻ cũng là chuyện ngân sách, cắt giảm được đồng nào hay đồng đó, ngoài ra lại còn giúp bảo vệ sức khỏe cho binh sĩ, giúp họ cơ hội phục vụ tốt hơn”.

Từ đầu năm, đề tài thuốc lá và quân đội đã được nói tới tại thủ đô Washington D.C., khởi đầu bằng chỉ thị mang chữ ký của ông Tổng Trưởng Quốc Phòng Chuck Hagel kêu gọi các tướng lãnh và quân nhân các cấp “phải chú trọng hơn nữa về sức khỏe” đưa đề nghị ngưng bán thuốc lá trong các căn cứ quân sự và trên các chiến hạm (thường hoạt động nhiều tháng trời ngoài khơi trước khi trở về bến). Chỉ ít ngày sau khi văn thư này được đưa ra, ông Bộ Trưởng Hải Quân Ray Mabus nghiêm chỉnh thi hành ngay, chỉ thị cho các viên chức dưới quyền “nghiên cứu cách thức để thi hành triệt để ý kiến không bán thuốc lá cho binh sĩ”, đi kèm với cuộc phỏng vấn khá dài dành riêng cho tờ báo quân đội Military Times, trong đó ông nói rõ “quân đội đòi hỏi các thủy thủ và binh sĩ Thủy Quân Lục Chiến phải có sức khỏe thật tốt để phục vụ đất nước. Ai ai cũng biết hút thuốc có hại cho sức khỏe, chúng tôi bên quốc phòng còn biết rõ là phí tổn để chữa trị cho những chứng bệnh do thuốc lá gây nên cao hơn số tiền lời bán thuốc lá cho binh sĩ”. Vì thế, ông Bộ Trưởng Mabus nhấn mạnh “phải chấm dứt ngay”, sẵn sàng dùng các căn cứ và tầu chiến của hải quân Hoa Kỳ làm thí điểm.

Ông Mabus mới nói xong, cuộc phỏng vấn vừa mới được đăng tải, tức khắc có phản ứng từ Quốc Hội. Người lên tiếng mạnh mẽ nhất là Dân Biểu Cộng Hòa Duncan Hunter (California), gửi ngay thư cho ông Mabus, viết rằng đã từng nhiều năm phục vụ, viếng thăm, nói chuyện với các binh sĩ Mỹ, “tôi thấy ông Bộ Trưởng nên dành thì giờ bàn tính chiến lược, chính sách cho Hải Quân Hoa Kỳ trước những nguy cơ sẽ xảy đến trong tương lai” thay vì để thì giờ nói chuyện nên hay không nên bán thuốc lá cho binh sĩ. Trong thư, vị dân cử thành viên của Ủy Ban Quốc Phòng Hạ Viện còn viết rằng Tổng Thống Barack Obama muốn đẩy mạnh kế hoạch tái phối trí lực lượng quân sụ Mỹ ở Châu Á-Thài Bình Dương, và “ông Bộ Trưởng đừng quên là ông đang nắm giữ một vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện chính sách” mà Tổng Thống đã đề ra.

Không chỉ gửi thư riêng cho người đang điều hành Bộ Hải Quân, Dân Biểu Hunter còn dùng diễn đàn Hạ Viện để trình bày quan điểm của ông về chuyện này. Là một sĩ quan Thủy Quân Lục Chiến từng phục vụ ở cả chiến trường Afghanistan lẫn Iraq, ông Hunter nói rằng “vì đất nước này nên chúng tôi sẵn sàng nằm bờ nằm bụi, vì đất nước này nên chúng tôi trở thành mục tiêu cho kẻ thù nhắm bắn, để rồi cuối cùng chúng tôi muốn có điếu thuốc lá mà cũng không được chỉ vì có những người cho rằng thuốc lá có hại cho sức khỏe”. Ông Hunter còn dõng dạc bảo “thưa quý đồng viện, nếu quý vị muốn cho mọi người có sức khỏe tốt thì nên ban hành luật cấm chiến tranh, bởi vì chiến tranh rất nguy hiểm cho sức khỏe của quý vị, của tôi và của tất cả mọi người”.

Ý kiến của ông Hunter được sự ủng hộ của các đồng viện Cộng Hòa, cho rằng thuốc lá được bán công khai (legally) chứ không phải là món hàng bị cấm (illegally), thành thử không có lý do gì để ra lệnh cấm bán thuốc lá cho binh sĩ cả. Một số vị dân biểu Cộng Hòa còn nhắc lại việc mới đây phe Dân Chủ ủng hộ ý kiến cho bác sĩ làm việc với Bộ Cựu Chiến Binh Mỹ được phép kê đơn cho các cựu chiến binh mua cần sa “là mặt hàng bị liên bang cấm” thì “rất vô lý khi không bán thuốc lá cho binh sĩ”. Cánh Cộng Hòa còn bỏ phiếu tán thành điều khoản được ghi thêm trong dự luật ngân sách quốc phòng 2015, ghi rõ “không một viên chức nào trong chính phủ được quyền cấm bán cho binh sĩ những mặt hàng không bị liên bang cấm bán cho dân chúng”.

Bên Dân Chủ không đồng ý với lập luận đó.

Tại Hạ Viện, các vị dân biểu Dân Chủ cho hay “số thuốc lá binh sĩ Hoa Kỳ hút gấp đôi số thuốc lá người dân hút”, và điều này “chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới khả năng chiến đấu của quân đội” vì người hút thuốc không  có sức dẻo dai như những người không hút thuốc. Bên Thượng Viện, 5 vị nghị sĩ gồm các ông Richard Blumenthal, Jack Reed, Dick Durbin, Tom Harkin và  Sherrod Brown ký tên chung trong lá thư gửi cho ông Bộ Trưởng Hải Quân Mabus để bày tỏ sự ủng hộ. Trong thư, các vị nghị sĩ này đồng ý “hút thuộc không có lợi cho các binh sĩ, chưa kể về lâu về dài số tiền chính phủ phải bỏ ra để chữa trị cho họ (vì những chứng bệnh do thuốc lá gây nên) sẽ rất cao” và cách hay nhất “là tất cả các doanh trại, căn cứ quân sự đừng bán thuốc lá cho binh sĩ”.

Một điểm cũng cần nói tới: tranh cãi về chuyện này xảy ra cùng lúc với bản phúc trình mới nhất của Trung Tâm Nghiên Cứu Ung Thư Hoàng Gia Anh phổ biến, ghi nhận tai hại do thuốc lá gây nên cho người hút và người chung quanh, và đưa ra một số đề nghị giúp giảm bớt số người hút thuốc. Đề nghị đầu tiên: tăng thuế lên gấp 3 “sẽ giúp cứu được mạng sống của 200 triệu người trong vòng 100 năm tới”. Đi kèm theo đề nghị này là lời giải thích: “con người ai cũng ngại chết và phải đóng thuế, cứ đánh thuế thật cao là mọi người sẽ tìm cách bỏ hút thuốc ngay”.

Ý kiến này khiến nhiều người nhớ đến một bản phúc trình khác do chính các bác sĩ quân y Hoa Kỳ thực hiện, cho biết một trong những lý do khiến “số lượng thuốc lá các binh sĩ Mỹ hút cao gấp đôi số lượng của người khác” chỉ vì binh sĩ Mỹ được mua thuốc hút với giá rẻ, không phải trả thuế.

© Đàn Chim Việt