Người Việt Ba Lan chung tay vì miền Trung

“Nghệ Tĩnh mình ơi, năm nay lại mất mùa…” là câu mà ai cũng từng nghe. Hầu như không có năm nào, bão lụt không ‘viếng thăm’ vùng đất vốn đã nhọc nhằn nắng gió này. Khúc ruột miền Trung ấy, năm nay, lại oằn mình giữa 2 đợt lũ lụt, lũ chồng lên lũ làm hàng trăm ngàn người sống trong cảnh màn trời chiếu đất, trên một trăm người thiệt mạng và hàng ngàn tỉ đồng, theo lũ, trôi ra sông biển.

Lũ cũng cuốn trôi cơ hội của nhiều người lớn và mơ ước của hàng ngàn trẻ thơ. Không mấy ai có thể kìm lòng trước hình ảnh những khuôn mặt non nớt, bé nhỏ, dỡ ngói chui ra kêu cứu, hay bức ảnh em bé ngồi khóc trước tập vở bị nhòe nát vì ngâm nước…

Trong sự xúc động và sẻ chia, hội Đồng hương Nghệ Tĩnh nói riêng và cộng đồng người Việt ở Ba Lan nói chung đã kêu gọi một đợt quyên góp vì miền Trung ruột thịt.

‘Cả nhà cùng khóc’

Đó là câu chuyện của gia đình anh Nguyễn Hoàng Tuyển, và chắc không phải là câu chuyện cá biệt. Anh chị cùng quê và cùng một nỗi đau.

Người đàn ông thuộc thế hệ 6X, một doanh nhân thành đạt tại Ba Lan và có bề ngoài tưởng như cứng cỏi ấy kể với giọng nghèn nghẹn: Mình xem Ti- vi và khóc, rồi các con cũng khóc, cả nhà cùng khóc. Nhưng có một điều an ủi, anh nói, các cháu, dù sinh ra và lớn lên ở Ba Lan đã không vô tình với nỗi đau nơi quê nhà. Rồi, anh kể về quê hương, huyện Đức Thọ, về tuổi thơ nhọc nhằn còn in đậm dấu ấn trận lụt kinh hoàng năm 1978 và nhờ những gói mỳ Vifon cứu trợ ném vội xuống từ trực thăng mà anh sống sót và có ngày hôm nay…

Giờ đã là ‘soái’, theo cách gọi của người Việt ở đây, nhưng anh luôn nhớ tới gói mì năm xưa được gói bằng giấy bạc sơ xài và cũng phần nào vì nó mà anh luôn nặng lòng với mảnh đất nghèo khó đã sinh ra mình. Quê mình người ta bảo “một gói khi đói, bằng một đọi khi no” – Anh tâm sự

Với giọng nói còn mang đậm chất Nghệ, anh M, làm “nghề” kéo xe và cửu vạn hiện ở cùng phòng với 6 người đồng hương Hà Tĩnh khác kể “hôm lũ thì em cũng gọi điện nhưng không được, mấy hôm sau mới liên lạc được, nhà cửa chẳng còn gì cả, em mới gửi về 200 đô la“. Tôi không phải là khách “sộp” của các anh vì chẳng có hàng hóa gì cho các anh bốc xếp, cũng không phải đồng hương, “đồng khói” gì, nhưng đã vài lần dẫn phóng viên của mấy đài báo hải ngoại tới phỏng vấn, tìm hiểu về cuộc sống vất vả của những người mới nhập cư vào Ba Lan, nên quen, và có thể trò chuyện khá thân tình. Mấy người khác, ở cùng phòng với anh, chưa đợi hỏi, đã nhao nhao kể chuyện lũ lụt, cặn kẽ như chính họ vừa trải qua trận lũ lịch sử vậy. Để biết chi tiết đến thế, chắc các anh đã gọi điện về nhà nhiều lần lắm. “Thế mấy bữa nay, các anh có kiếm đủ tiền gọi điện thoại không?“, tôi hỏi đùa. Họ trả lời câu hỏi của tôi bằng nụ cười hiền lành.

Cửu vạn là tầng lớp nghèo khó nhất trong cộng đồng người Việt ở Ba Lan, phần lớn đều là dân Nghệ Tĩnh. Giờ đây, bên cạnh nỗi lo lắng về giấy tờ, tiền bạc, họ có thêm nỗi thấp thỏm về người thân nơi quê hương.

Quyên góp… ngoài kế hoạch

Đóng góp ủng hộ bão lụt là hoạt động diễn ra thường xuyên, gần như hàng năm tại Ba Lan. Năm nay, cộng đồng người Việt đã có ý định ngưng toàn bộ việc đóng góp này để toàn tâm toàn ý cho việc xây dựng Chùa. Chùa cũ, Thiên Việt, nằm trên một khu đất đi thuê và đã bị giải tỏa hồi đầu năm để xây dựng sân vận động quốc gia phục vụ cho Euro Cup bóng đá 2012. Ban vận động xây Chùa, sau khi chọn lựa một địa điểm không xa trung tâm buôn bán của người Việt, đã quyên góp được số tiền khoảng trên dưới 400.000 đô la Mỹ (Thống kê tới 07/10/2010- nguồn Quê Việt).

Trận lũ lịch sử lần này với thiệt hại kinh hoàng đã làm thay đổi quyết định của các hội đoàn. Đợt quyên góp hôm tuần trước, theo anh Tuyển, đã thu được khoảng 27.000 đô la, cộng đồng người Việt tại các tỉnh khác cũng đang tiếp tục đóng góp do vậy chưa có con số cuối cùng. Đây quả thật là một số tiền không nhỏ, nếu biết rằng, trong 2 năm qua, ảnh hưởng của cơn bão tài chính làm việc kinh doanh của người Việt gặp rất nhiều khó khăn, hay nói theo ngôn ngữ của những người kinh doanh ở đây là “rất đuội”.

Việc quyên góp được thực hiện trong các trung tâm thương mại lớn, có đông người Việt kinh doanh như Wolka Kosowska, Maximus, Marywilska với sự tham gia của các đoàn thể và nhiều học sinh gốc Việt, thế hệ thứ 2 sinh trưởng tại Ba Lan.

‘Thông báo nhưng không thông qua’

Phần lớn số tiền cứu trợ sẽ được quy ra hiện vật. Đó là 5000 chiếc chăn bông đã được đặt từ hơn tuần nay ở một cơ sở sản xuất tại Tp. HCM và một số tiền mặt cho các gia đình bị thiệt hại nặng nề nhất hoặc có người chết. Mỗi phong bì sẽ khoảng 500 ngàn tới 1 triệu tùy theo tình hình thực tế và khả năng tài chính của đoàn cứu trợ.

Anh Tuyển, phó chủ tịch hội Đồng hương Nghệ Tĩnh đồng thời là trưởng đoàn cứu trợ từ Ba Lan cho biết, 5 thành viên đoàn đang đặt vé máy bay và sẽ về Việt Nam vào cuối tháng này, mọi chi phí do các cá nhân tự túc, không ”xà xẻo” gì từ tiền đóng góp của bà con. Họ sẽ kết hợp cùng một số anh chị Việt kiều Ba Lan (hiện đã về Việt Nam sinh sống) phân phát quà, tiền tới tận tay các nạn nhân. Hà Tĩnh, nơi thiệt hại nhiều nhất sẽ nhận phần cứu trợ lớn nhất, sau đó là Nghệ An và Quảng Bình.

Trả lời thắc mắc của một số người về việc thất thoát thường thấy trong các hoạt động cứu trợ, trưởng đoàn Nguyễn Hoàng Tuyển cho biết: “Tôi không lo chuyện thất thoát mà chỉ lo không có nhiều tiền hơn nữa cho để chia cho bà con”.

Anh cũng giải thích thêm rằng, sẽ không thông qua Đại sứ quán hay Mặt trận Tổ quốc nhưng làm việc vẫn phải “có trên có dưới”, nên tất nhiên, sẽ thông báo với các cơ quan chức năng này, để có sự ghi nhận cũng như giúp đỡ của họ. Số tiền chính thức sẽ công bố với Mặt trận tổ quốc là 550 triệu đồng. Ngoài ra, các anh cũng chuyển những khoản tiền của một số cá nhân và tập thể tại Ba Lan tới những địa chỉ cứu trợ cụ thể, theo yêu cầu của chính chủ.

Trước câu hỏi, “làm thế nào kiểm soát được việc này?“. Anh cho biết: “Chúng tôi sẽ ghi nhật ký từng ngày làm việc tại địa phương. Dự tính ngày 31/10 chúng tôi sẽ có mặt ở nơi cứu trợ và sẽ làm việc từ 7-10 ngày, tùy theo tình hình. 5000 chiếc chăn sẽ được nhà sản xuất thuê giúp xe chở tới tận nơi, những người nhận tiền đều có ký nhận và các túi quà sẽ có số seri, ai nhận cái nào, đều có ghi lại số và kiều bào Ba lan, nếu cần, có thể kiểm tra”.

Được biết, đây không phải là lần đầu tiên, người Việt tại Ba Lan dùng phương thức cứu trợ trực tiếp. Mấy năm trước, hoạt động phát gạo cũng đã diễn ra ở Nghệ Tĩnh do ông Trần Anh Tuấn, chủ tịch hội Đồng hương Nghệ Tĩnh thực hiện. Theo kinh nghiệm của một người (xin được giấu tên) nhiều năm tham gia các hoạt động này thì nếu chuyển qua Mặt Trận Tổ Quốc sẽ bị “chém” ngay 20% để lấy kinh phí hoạt động. Tỉnh “xẻo” thêm 30% nữa, rồi qua huyện, xã, mới tới dân, có lẽ không còn bao nhiêu.

Nếu giải quyết được chuyện thất thoát qua các khâu trung gian và những người tham gia công việc từ thiện tạo được lòng tin với cộng đồng, thì chắc chắn, bà con sẽ không còn ngần ngại khi gửi gắm những đồng tiền mồ hôi nước mắt của mình.

Tường thuật từ Warsaw

© Đàn Chim Việt