Cựu thị trưởng/đô trưởng Washington ra đi

Nhân vật tại thủ đô Mỹ trong vòng30 năm qua thỉnh thoảng vẫn nhận lời khen tiếng chê, báo chí vẫn đưa tin, đã ra đi hôm Chủ nhật, vì mang nhiều thứ bệnh: tim mạch, tiểu đường và thận.

Từng lãnh đạo Washington qua 4 nhiệm kỳ, ông Marion Barry được xem là chính trị gia thế lực nhất tại thủ đô Mỹ so với người cùng thời. Năm nay ông 78 tuổi.

Gọi là thị trưởng cũng được, vì ông lãnh đạo thành phố có gần 600 ngàn dân, không là bao so với thủ đô các nước khác. Gọiông là đô trưởng cũng được, vì thành phố ông là thủ đô nước Mỹ, rất muốn trở thành một tiểu bang nhưng chưa được, vẫn mang quy chế DC (District of Columbia), một quy chế không giống ai. Với 4.000 nhân viên, lực lượng cảnh sát là một trong 10 đơn vị cảnh sát lớn nhất nước Mỹ.

Chức vụ thị trưởng DC quan trọng vì nó thể hiện bộ mặt nước Mỹ với người nước ngoài, phụ trách đủ mọi thứ, từ an ninh cho tổng thống, các nguyên thủ đủ mọi nước ghé thăm, các tòa đại sứ, hàng trăm ngàn du khách mỗi tháng, nhiều khu nhà ổ chuột, nhiều người da đen, và có tỷ lệ tội phạm khá cao.

Là con của một tá điền da đen miền Mississippi, ông Barry đã ngoi lên từ một tuổi thơ nghèo khổ, một nhà hoạt động dân quyền, trở thành thị trưởng 3 nhiệm kỳ, bị bắt và ngồi tùvì sử dụng ma túy, ra tù lại đắc cử lần thứ tư.

Trong vòng 15 năm qua, ông vẫn giữ chức nghị viên hội đồng thành phố, thời gian đầu vẫn đóng một vai có nhiều ảnh hưởng trên sân khấu chính trị thành phố, nhưng  từ từ bớt dần trong những năm gầnđây.

Đời tư và đời công của ông đan xen giữa bi kịch và những trớ trêu. Một thời gian nghiện rượu và ma túy, cai được một thời gian rồi nghiện lại. Ông lập gia đình bốn lần, ly dị ba lần, bà thứ tư là ly thân. Thỉnh thoảng lại lên báo vì chuyện bồ bịch lăng nhăng và thiếu thuế.

Trong thời gian làm thị trưởng, ông đã có công tạo việc làm cho học sinh sinh viên vào mùa hè, giúp cư dân có thu nhập trung bình được mua nhà dễ hơn, giúp người cao tuổi có đủ thức ăn. Ông bố trí cho nhiều người da đen giữ chức vụ trung cấp và cao cấp trong thành phố, những vị trí này trước đây do người da trắng nắm.

Bà Gladys Mack gọiông Barry là “người có viễn kiến.” Bà được ông bổ nhiệm làm Giám đốc Sở Ngân Sách trong nhiệm kỳ một và hai của ông, lần đầu tiên sở này vào tay một phụ nữ. Khoảng một chục phụ nữ khác cũng được ông chọn vào các vị trí trước đó vẫn được dành cho phái nam.

Ông Barry cũng chính là người đã chọn địa điểm mới để xây tòa thị chính hiện thời, bất chấp các khuyên can của những cố vấn. Khu vực này bây giờ trở thành một nơi sầm uất, nhiều doanh nghiệp được “ăn theo.”

Khi mới lên cầm quyền, tình hình tài chính DC bát nháo đến độ thành phố không biết mình còn bao nhiêu tiền trong nhà băng. Ông Barry đã tổ chức lại các thủ tục kế toánvà ngân sách để cuối cùng đi vào nề nếp. Nhưng vào cuối nhiệm kỳ thứ tư, Quốc hội và tòa án liên bang tước bớt quyền hạn tài chính của ông, lấy lý do thâm lạm, tham nhũng và quản lý yếu kém.

Năm 1983, ông Barry đi theo đội tuyển bóng bầu dục tranh giải vôđịch Super Bowl với đội Miami. Sau khi thắng giải, ông đi theo đội tuyển trở về Washington trên chuyến bay thuê bao. Là người đầu tiên bước ra khỏi phi cơ tại phi trường Dulles, ông đã được Tổng thống Ronald Reagan chào mừng, lần đầu tiên nước Mỹ mới có chuyện một tổng thống ra tận sân bay đón một thị trưởng.

Năm 1990, cảnh sát liên bang FBI và cảnh sát DC gài bẫy bắt ông đang sử dụng ma tùy trong một khách sạn ở Washington cùng với một cô bồ chịu hợp tác với nhân viên công lực để khỏi bị truy tố vì một tội hình sự gì đó. “Con quỷ cái đó chơi tôi!” Lời kêu than này khi thấy toán FBI xông vào phòng đã được thu lại trên băng và trở thành một câu nói “thương hiệu” của ông, được báo chí bên trong và bên ngoài nước Mỹ thuật lại trong các bản tin hàng đầu lúc bấy giờ.

Ông phải qua một thời gian cai nghiện và ngồi trong một nhà tù liên bang 6 tháng để nghiền ngẫm cuộc đời. Ông dùng trải nghiệm này để ra tranh cử lần nữa và thường đặt câu hỏi trước cử tri khi đi vận động:

“Còn ai khá hơn có thể giúp thành phố chúng ta phục hồi cho bằng một người đã từng có kinh nghiệm về phục hồi?”

Trong các nhiệm kỳ thị trưởng, ông thường dùng loại xe Lincoln cao cấp đi thăm khắp thành phố cùng với toán vệ sĩ là những cảnh sát viên chọn lọc, và những người phụ tá. Dĩ nhiên, trên xe cũng không vắng mặt các phụ nữ có sức thu hút cao.

Năm nào, công chức thành phố, học sinh và người cao tuổi cũng được ông mời đếnTrung tâm Nghịhội Thành phố để nghe ông đọc thông điệp về tình trạng thành phố, giống như các Tổng thống Mỹ hay đọc thông điệp về tình trạng liên bang trước hai viện quốc hội.

Phát biểu về sự ra đi của ông Barry, Tổng thống Obama hôm Chủ nhật nói rằng ôngBarry  “có sự thương yêu và kính trọng của nhiều người sống tại Washington, Michelle và tôi xin gửi lời chia buồn sâu xa đến gia đình, bạn hữu và cử tri trong đơn vị ông.”

(Theo Washingtonpost và các nguồn khác)

© Đàn Chim Việt