Nghĩ về “Thời loạn”

1.

Đã một thời, độc giả trẻ Việt Nam yêu say đắm tính cách mộc mạc, vô tư như “cây lúa, củ khoai” của cựu chiến binh Giang Minh Sài, nhân vật chính  trong tiểu thuyết “Thời xa vắng” của nhà văn áo lính Lê Lựu. Thế nhưng với  cựu chiến binh “Ngố”, nhân vật chính trong tiểu thuyết “Thời loạn” của cùng tác giả, thì độc giả trẻ, trong đó nhóm Thanh Hương cảm thấy sao mà khó “yêu” đến thế. Dẫu vẫn biết, khi đăng đàn trên báo An ninh thế giới, nhà văn Lê Lựu đã từng bộc bạch: “viết văn bao giờ cũng phải căn cứ vào thực tế của đời sống. Ai cũng “bịa” trên cơ sở cuộc sống. Hiện ta đang sống “loạn” về đạo đức nhân cách, về chuẩn mực làm người, “loạn” về luật lệ. Giữa những cái “loạn ấy” thì làm sao viết “êm ái” được. Một thác nước đang chảy mà bảo những cánh hoa trên dòng nước ấy đứng một chỗ thì làm sao đứng được”. Thế nhưng, Thanh Hương không thể không chê trách nhà văn đã hư cấu nên nhân vật “Ngố”, một cựu chiến binh hèn nhát quá đáng, trái ngược với bản chất mạnh mẽ của hàng triệu cựu chiến binh Việt Nam trong mưu sinh đời thường, cực kỳ trách nhiệm với xã hội và cộng đồng. Riêng về nhân vật có cái tên hơi bị kinh dị “Xanh Dương Lẫm Liệt”, sản phẩm của “thời loạn”, tuy “bịa” hơi quá đáng, nhưng cũng có thể chấp nhận được.

2.

Việc đánh giá xã hội Việt Nam hiện nay của nhà văn Lê Lựu: “Thời xa vắng” đã qua, “Thời loạn” đang ngự trị, thì Thanh Hương và tin rằng có nhiều độc giả trẻ khác dễ dàng đồng thuận. Xã hội Việt Nam đương đại đang “loạn” không những về đạo đức, chuẩn mực sống, luật pháp như nhà văn Lê Lựu khẳng định, mà còn loạn về lẽ sống.

Sau cái “thời xa vắng” đáng trân trọng ấy, ngày nay mãi lực tiền bạc, chức quyền gần như đang chi phối lên hầu hết các xử sự, quyết định hành chính, quản trị có liên quan đến con người. Nhân vật “Xanh Dương Lẫm Liệt” có được phẩm giá mà mỗi một con người đều hằng khát khao, thèm muốn: từ cái thấp nhất như chưng diện, tình dục, đến những nhu cầu cao là bằng cấp (cử nhân, thạc sỹ, tiến sỹ), quyền lực (tổng giám đốc, chủ tịch hội đồng quản trị) do đã biết sử dụng siêu tốt cái “vốn tự có”.

Đối nghịch với “Xanh Dương Lẫm Liệt”, là anh chàng “Ngố” đã từng mặc quân phục vang bóng “thời xa vắng”, nhưng lại chấp nhận “mặc váy” trong “thời loạn”, chọn cái chết thê thảm trong vũng bùn lạnh lẽo nơi vùng quê đã sinh ra anh. Thanh Hương cứ tự hỏi rằng, tại sao trong suốt chiều dài cuốn tiều thuyết trên 100 trang giấy khổ A4 ấy, nhà văn đã không hề hé lộ cái nguyên cớ tạo ra cái cô “Xanh Dương Lẫm Liệt” sử dụng “vốn tự có” một cách có hiệu quả đến như vậy. “Thời loạn”, vâng, tác giã đã quy chụp một cách mơ hồ, gián tiếp như vậy. Vả lại, hình như tác giã cố ý để ngỏ nguyên nhân sâu xa tạo ra “Thời loạn” cho độc giã và rất có thể sẽ đề cập nó sau “Thời loạn”, đó là “Thời chết tiệt” mà tác giã đã từng đăng đàn trên báo An ninh thế giới. Chúng ta hãy chờ đợi.

Trong lúc đang loay hoay đoán già, đoán non, tự tìm cho mình câu trả lời, thì thông tin quân đội Hoàng Gia vương quốc Thái Lan triệt hạ thành công chiến dịch biểu tình chống Chính phủ kéo dài ngay tại trung tâm Bangkok của phe “Áo Đỏ” đã hướng lái suy nghĩ của nhóm Thanh Hương theo chiều hướng tích cực hơn. Sự liên tưởng có căn cứ này đã khiến Thanh Hương tự tin hơn về sự phát triển xã hội Việt Nam: sau “Thời loạn”, nhân dân Việt Nam chắc chắn sẽ được sống tử tế trong “Thời bình” thay vì “thời chết tiệt” như nhà văn Lê Lựu đã tiên định. Dĩ nhiên, khác với “Thời loạn” ở Việt Nam, tác nhân gây ra “Thời loạn” ở Thái Lan trong thời gian qua đã được nhận diện, cựu Thủ tướng Thaksin đã bị Tòa án tối cao Thái Lan kết tội “khủng bố”, lệnh truy nã đã được chuyển đến cơ quan Cảnh sát 187 quốc gia.

Lịch sử thế giới và Việt Nam đã chứng minh, lực lượng quân đội có vai trò quyết định trong sứ mạng lập lại trật tự xã “thời loạn”, chiến tranh hay thiên tai. Sự kiện quân đội Hoàng gia Thái Lan ra tay dẹp loạn đã nêu trên là một minh chứng hùng hồn. Khác với Thái Lan, những tác nhân gây ra “thời loạn” ở Việt Nam rất tinh vi, phức tạp, rất khó nhận diện. Vì vậy, độc giả trẻ, các tầng lớp nhân dân, trong đó những cựu chiến binh Việt Nam là lực lượng xã hội quan trọng, phối hợp cùng nhà văn Lê Lựu sớm nhận diện, chỉ mặt, lên án bọn “chết tiệt” đang len lõi trong xã hội là sứ mạng cao cả đối với vận mệnh của đất nước. Thế hệ trẻ Việt Nam luôn luôn tự hào với những cựu chiến binh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên, Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh cùng với nhiều cựu tướng lĩnh sỹ quan quân đội đã lên tiếng cảnh tĩnh về những mầm mống tạo ra “thời loạn” ở Việt Nam.

Quân đội Hoàng gia Thái Lan đã có công lớn trong sứ mạng dẹp loạn tại Bangkok vừa qua, tin rằng quân đội nhân dân Việt Nam chắc chắn sẽ góp phần quan trọng lập lại trật tự, kỷ cương ở Việt Nam. Thaksin đã bị truy nã, những kẻ tham nhũng, đục khoét quyền lợi của nhân dân Việt Nam chắc chắn sẽ sớm bị trừng phạt theo pháp luật. Sau “thời loạn”, hy vọng rằng thế hệ trẻ và nhân Việt Nam sớm được sống trong “thời bình”.

©  Thanh Hương

© Đàn Chim Việt