Thế giới nghiêng mình trước sự ra đi của Vaclav Havel
Václav Havel (1936-2011)
Khắp nước Tiệp để tang ông. Nhà nước ra sắc lệnh quốc tang ông 3 ngày từ 20 đến 23 tháng 12, nhưng băng tang đã treo khắp nơi khi được tin ông mất. Tất cả những địa điểm liên quan tới cuộc đời, tới hoạt động của ông đã trở thành điểm hành hương. Người dân khắp nơi trên nước Tiệp đặt hoa thắp nến trên những địa điểm trên. Có thể đọc được trên nét mặt của họ nỗi buồn của sự mất mát, tiếc thương.
Tất cả các trang báo đều đưa tin trên trang nhất, tin tang lễ khắp nơi chiếm phần lớn thông tin thời sự của các kênh truyền hình, nhiều đài truyền hình đýa biểu tượng của Vaclav Havel lên suốt thời gian phát sóng. Đặc biệt kênh thời sự 24 trong 6 ngày dành gần như toàn bộ thời gian truyền hình trực tiếp các sự kiện tang lễ, qua phóng viên của họ có mặt khắp nơi không chỉ ở Praha, trên đất Tiệp, mà trên toàn thế giới, liên tục truyền trực tiếp diễn biến các sự kiện liên quan tới sự ra đi của Vaclav Havel.
Bà quả phụ Dagmar Havlová tổ chức tang gia rất giản dị, bắt đầu từ 10 giờ sáng 20 ngày 19.12 và ngày 20.12 linh cữu Vaclav Havel được đặt trong một nhà thờ nhỏ mở cửa cho khách thăm viếng. Trong suốt 2 ngày hàng nghìn người xếp hàng trong thời tiết lạnh 2 đến 3 giờ để đến vĩnh biệt con người mà họ kính quý. Hàng người lặng im xếp dài từ phố Husova qua quảng trường Betlemske đến phố Liliová tới ngõ nhà thờ Zlatá. Bà Dagmar Havlová và thân nhân luôn túc trực bên linh cữu đón người đến viếng. Cửa nhà thờ đã mở tới ngýời khách cuối cùng. 20 giờ ngày 20/12 tu sĩ đọc kinh cầu nguyện cho người đã khuất. Cảnh sát được bố trí bảo vệ trật tự và rót trà nóng phục vụ khách viếng thăm.
Ngày 21 tang lễ đýợc chuyển giao cho quan đội. Từ sớm khi trời còn tối nhiều người đã tập trung trước nhà thờ chờ đưa tiễn ông Václav Havel chặng đường cuối cùng lên dinh tổng thống Pražský hrad. Ngay từ phút đầu phát sóng ngày 21 kênh truyền hình 24 đã liên tục cập nhật thông tin về tang lễ. Đúng 8 giờ của nhà thờ mở, Linh cữu được đặt trong xe theo sau là bà quả phụ, em trai và thân nhân người quá cố chậm chậm đi trên phố với dòng người theo tiễn. Suốt chặng đường hàng ngàn người đã chờ đợi để tiễn ông. Theo nhận định của cảnh sát trước khi tang lễ gia đình được chuyển giao cho nhà nước, có khoảng 10.000 người đã di theo linh cữu. Trong lễ chuyển giao linh cữu được long trọng phủ cờ chuyển qua xe tang quân đội có 6 ngựa đen kéo cuối xe là 1 khẩu thần công cổ. Chiếc xe tang này năm 1937 đã tiễn đưa vị tổng thống đầu tiên T. G. Masaryka Séc-Slovakia. Linh cữu được đưa tiễn trong tiếng quân nhạc với sự hộ tống của quân đội trong lễ phục và rừng cờ cổ được lấy ra từ viện bảo tàng.
Khi xe tang đi qua quảng trường női cả ngàn người chờ đợi để đưa tiễn, một ai đó đã vỗ tay và cả ngàn người đã vỗ tay. Người ta thường vỗ tay khi phấn khích khi vui. Chúng ta không thấy người ta vỗ tay trong tang lễ. Vaclav Havel là con người dị thường. Tiễn đưa Václav Havel một vĩ nhân, không kiềm chế được tình cảm mọi người cũng tiễn đưa một cách bất thường. Đi sau xe tang đưa Václav Havel lần cuối vào dinh tổng thống có tổng thống đương nhiệm, thủ tướng và chủ tịch quốc hội và phu nhân. Linh cữu được đưa vào đại sảnh Vladislavský sál, nơi đó thành viên chính phủ và các quan chức ngoại giao ngoại quốc đã chờ để tiến hành tang lễ. Quốc ca Cộng Hòa Séc được cử hành. Tổng thống đương nhiệm Klaus đọc điếu văn. Hàng ngàn người theo dõi tang lễ qua các màn hình lớn đặt tại các quảng trường, hàng triệu người theo dõi trên vô tuyến tại nhà riêng. Lời chia buồn, nỗi tiếc thương, những cảm xúc về tang lễ luôn được cập nhật trên các báo mạng. Có ý kiến không đồng ý việc chỉ cử hành quốc ca phần Séc mà bỏ qua phần Slovakia. Dự tang lễ có một người đến từ Slovakia với lá cờ như một sự khẳng định vai trò tổng thống của VH với Slovakia. Được biết Slovakia cũng đã ra sắc lệnh quốc tang.Tang lễ nhà nước kết thúc sau 11 giờ ngày 21.12. Sau đó 2 giờ đại sảnh Vladislavský sál mở của đón tiếp hàng ngàn người dân đến nghiêng mình trước linh cữu.
Hầu hết các truyền thông thế giới đều đưa tin sự ra đi của Havel lên trang đầu. Người đầu tiên trong các chính trị gia trên thế giới thông báo đến dự tang lễ là vợ chồng ngoại trưởng Clinton và cựu ngoại trưởng Madeleine Albright. Lời chia buồn với nhân dân Séc, quả phụ Dagmar Havlo và thân quyến được gửi đến từ khắp nơi trên thế giới. 23.12 tang lễ được tổ chức, 2 giờ trọng thể tại Svatovítské katedrále, thánh lễ do đức giám mục Praha Dominik Duka với sự tham dự của hàng chục phái đoàn các nguyên thủ quốc gia và chính trị gia thế giới. Vaclav Havel được đưa tiễn với 21 phát đại bác, 12 giờ ngày 23.12 các phương tiện công cộng ngừng hoạt động mặc niệm ông. Đài truyền hình Pháp 24, Truyền hình Slovakia và Balan cũng phát đi giờ phút mặc niệm. Hầu hết các hãng truyền thông lớn trên thế giới đều có mặt để truyền hinh trực tuyến các sự kiện.
Kết thúc thánh lễ linh cữu được long trọng đưa tiễn tới nghĩa trang, 16 giờ lần cuối cùng vĩnh biệt Václav Havel trước lễ hỏa táng. Sau đó ông được đưa về nghĩa trang gia đình bên cạnh người vợ (trước) quá cố.
Václav Havel ra đi nhân loại mất đi một chính trị gia lỗi lạc, mất đi một nhà văn hóa, mất đi một nhà dân chủ, một người đấu tranh không mệt mỏi cho nhân quyền. Theo Madeleine Albright, Havel đã không bao giờ hài lòng với công việc của mình, mặc dù trong hai thập kỷ qua ông là một trong những người đàn ông có uy tín nhất hành tinh. Tờ báo đối lập tại Nga mở cuộc trưng cầu dân ý đổi tên quảng trường nơi tập trung biểu tình thành quảng trường Havel. Thế giới nghiêng mình trước sự ra đi của ông.
Praha 23.12.2011
© Đỗ Xuân Cang
© Đàn Chim Việt
