Bà Aung San Suu Kyi thăm trả lời phỏng vấn RFA

Đài Á Châu Tự Do hôm nay, thứ ba 18 tháng 9, tiếp đón bà Aung San Suu Kyi tại trụ sở ở Washington, trong khuôn khổ chuyến thăm của nhà lãnh tụ dân chủ Miến Điện tại Hoa Kỳ.

Nhà lãnh đạo, biểu tượng dân chủ của Miến Điện, gặp gỡ và nói chuyện với toàn thể nhân viên đài Á Châu Tự Do sau khi trả lời cuộc phỏng vấn của Giám đốc ban Miến Điện, bà Nyein Shwe. Cuộc phỏng vấn được dịch sang Việt ngữ như sau.

Sợ hãi và Hận thù

Nyein Shwe: Chúng tôi rất hân hạnh được nói chuyện với bà ở nơi đây. Cộng đồng quốc tế trong đó có Hoa Kỳ rất quan tâm đến vấn đề người Rohinda tại bang Rakhine của Miến Điện và muốn nghe ý kiến của bà.

Aung San Suu Kyi: Có hai cách nhìn vấn đề đó. Thứ nhất là theo nhãn quan những gì đang diễn ra tại Miến Điện, và thứ hai là theo nhãn quan của thế giới. Lý do là vì tôi cho rằng sự xung đột giữa những cộng đồng như vậy không phải chỉ xảy ra tại xứ sở Miến Điện của chúng tôi, mà xảy ra ở khắp nơi trên thế giới.
Tôi

Tổng giám đốc Libby Liu đón Aung San Suu Kyi trước trụ sở đài Á Châu Tự Do
muốn nhấn mạnh rằng chính sách của Liên đoàn dân chủ NLD của chúng tôi xác định rằng nhân quyền và nguyên tắc pháp trị là những nguyên tố cần thiết để làm giảm mối căng thẳng trong một tình thế như vậy.

Tuy nhiên về lâu dài ta phải có thêm nhiều hiểu biết giữa những cộng đồng này với nhau để thông hiểu và trao đổi.

Tôi nghĩ rằng về căn bản, nơi nào có thù ghét là nơi đó có sự sợ hãi. Đó có thể là những nỗi ám ảnh gây sợ hãi hay chỉ là khuynh hướng không ưa thích lẫn nhau, nhưng sự thù ghét với nỗi sợ hãi có mối liên hệ rất gần gũi.

Cần phải nhổ bỏ gốc rễ của sự thù ghét bằng cách tìm ra căn nguyên những gì khiến con người cảm thấy mất an ninh, mất đi sự an toàn, gây nên sợ hãi. Quyền con người cần phải được áp dụng cho tất cả mọi con người ở mọi nơi mọi phía, áp dụng cho công bằng, cũng như tinh thần pháp trị, cần được phổ biến khắp mọi nơi không riêng gì ở bang Rakhine.

Nyein Shwe: Khi nói phải diệt đi lòng thù hận, bà có thấy làm được như vậy rất khó khăn không?

Aung San Suu Kyi: Tất nhiên là rất khó. Tôi đã phát biểu rằng thù hận bắt nguồn từ sợ hãi, nên ta phải diệt đi cái nguyên nhân khiến người ta cảm thấy bất an nên sợ hãi, cũng như những nguyên nhân của sự đe doạ đối với con người. đó là những yếu tố cần phải gỡ bỏ nếu ta muốn gỡ được lòng thù hận đưa đến xung đột.

Nyein Shwe: Nhưng muốn gỡ bỏ được liệu bà có cần đến sự tư vấn hay quan tâm đặc biệt nào, hay một loại trật tự nào của quốc gia, hay chính quyền, để từ đó tiến tới chăng?

Aung San Suu Kyi: Khi nói đến việc giải quyết xung đột thí bất kỳ ý kiến tư vấn nào cũng phải nói tới một việc không thể không làm, đó là phải đối thoại với nhau, phải thương lượng, phải lọc lựa ra những vấn nạn, và phải đối thoại thay vì bạo động.

Bà Nyein Shwe: Đã hơn hai mươi năm qua kể từ khi bà khởi xướng và điều hành phong trào dân chủ này, và bà đã vượt qua vô số vấn đề, nhưng nay khuynh hướng cải tổ đã thắng thế, và nhiều sự thay đổi theo chiều hướng tích cực đang đến dần. Tuy nhiên cùng lúc đó cũng xuất hiện rất nhiều vấn đề. Bà có thể vui lòng cho biết mối quan tâm chính yếu, mối quan tâm trước mắt của bà là gì để Miến Điện có thể tiến tới.

Aung San Suu Kyi: Rất nhiều vấn đề, không chỉ một vấn đề nào là chính yếu và cấp thiết nhất. Nhưng tất cả cũng quy về mục đích quan trọng nhất là làm sao giữ vững được tiến trình dân chủ hoá. Việc đó đưa đến sự tin cậy vào nhân dân.
Tin tưởng vào dân chủ thì phải tin tưởng vào quần chúng nhân dân. Không tin vào người dân nghĩa là không đặt niềm tin vào dân chủ. Cho nên nếu nói có niềm tin vào dân chủ những không tin vào khả năng của người dân có thể đem lại dân chủ, thì đã đi sai đường. Ta phải nhất quán.

Vì vậy mối quan tâm lớn lao nhất của tôi là tạo cho người dân quyền hành động , trao quyền hay tạo quyền hành cho họ để họ có thể tạo dựng một xã hội theo ý muốn của họ. Đó là ý nghĩa của dân chủ. Người dân sẽ tạo ra môt xã hội dựa trên khả năng của người dân để giữ vững những cơ sở cho công cuộc dân chủ hoá.

Giáo dục và Dân chủ

Bà Nyein Shwe: Bà nói đến empowerment, là tạo dựng quyền hành, trao quyền hành động cho người dân, nhưng ta cũng biết người dân Miến Điện từng sống trong những thời kỳ tăm tối như ta từng thấy. Vậy làm cách nào để họ hiểu được họ phải nắm giữ vai trò như thế nào trong tiến trình dân chủ hoá cho nhân dân?

Aung San Suu Kyi: Giáo dục, đó là giáo dục theo một ý nghĩa rộng lớn. Chương trình giáo dục tốt hơn ở trường lớp củng những cơ sở giáo dục tốt hơn là rất cần thiết, nhưng thêm vào đó sự kết nạp kiến thức và thông tin bên ngoài trường lớp cũng không kém phần quan trọng. Đó là lý do tại sao những cơ sở như đài Á Châu Tự Do phải vào cuộc.

Bà Nyein Shwe: Vậy bà có ý kiến thế nào về vai trò mà RFA cần phải có?

Tôi cho rằng cần phải nghiên cứu tình hình Miến Điện rất thận trọng, và cố gắng giúp vào tiến trình kiến tạo một nền tảng mà tôi muốn gọi là nền văn hóa chính trị lành mạnh.

Chúng tôi rất yếu kém khi phải tiến đến chỗ thương lượng và thoả hiệp với nhau. Đó là một phần đặc tính của xã hội, không phải của văn hóa. Người ta hay cảm thấy hổ thẹn khi thua cuộc, hổ thẹn khi phải nhận lỗi đã làm gì sai.

Người ta đứng ngẩng cao trên niềm kiêu hãnh, mà thực ra là bám víu lấy sự hư ảo. Niềm kiêu hãnh và sự hư ảo hoàn toàn khác nhau.

Niềm kiêu hãnh, niềm hãnh diện thực sự thì hiện hữu, nhưng không bao giờ có sự hiện thực của hư ảo. Vì vậy giúp người ta tự tin vào mình cũng là điều rất quan trọng.
Khi có lòng tự tin, người ta sẽ biết lắng nghe ý kiến của người khác cũng như sẵn sàng nhìn nhận mình có thể đã sai trái. Những ai ít tự tin thì khó lòng nhìn nhận người khác đúng mà mình sai, từ đó sẽ tạo nên nhiều chướng ngại cho tiến trình thương thảo và thoả hiệp.

Bà Nyein Shwe: Bà cho rằng người ta còn xa nhau tới đâu để có thể tiến đến chỗ nhìn nhận sự khác biệt và thoả hiệp, và cùng tiến tới cùng một mục đích?

Aung San Suu Kyi: Nói đến khoảng xa đối với nhau thì.. nếu chúng tôi không có khả năng thương thảo và thoả hiệp thì chúng tôi đã không ở vị trí mà đã tiến tới được trong ngày hôm nay. Phải có khả năng thương lượng và thoả hiệp thỉ chúng tôi mới bước vào cuộc tuyển cử và vượt những trở ngại để bước vào quốc hội…

Sau cùng thì chúng tôi đã học hỏi được kinh nghiệm để sống còn và để thực hiện những lời hứa hẹn của chúng tôi với người dân Miến Điện.

Muốn có Tự do, phải Hành động

Bà Nyein Shwe: Là người từng có nhiều kinh nghiệm đối phó với một chế độ đàn áp, bà có lời khuyên nào cho người dân của những xứ sở độc tài như Việt Nam, Trung Quốc, Bắc Hàn vân vân…

Aung San Suu Kyi: Tôi không nói tới một xứ sở riêng rẽ nào nhưng nói chung với những người dân sợ nạn độc tài, rằng nếu họ bị sợ độc tài thì đó là vì họ muốn sống trong sự sợ hãi.

Ai không sợ sự đàn áp thì cũng không sợ được tự do. Nghĩa là nếu sợ độc tài thì cần phải thoát ra khỏi tình trạng tự mình làm mình sợ, và phải làm gì đó để thoát ách độc tài.

Tôi nhắc lại là muốn được tự do thì hãy làm việc cho quyền tự do, không thể cứ ngồi đó mà hy vọng ai đó sẽ đem tự do lại cho mình.

Bà Nyein Shwe: Đối với Miến Điện thì người ta cảm thấy may mắn đã có một lãnh tụ với những đức tính như bà, còn các nơi khác thì….

Aung San Suu Kyi: Ta không cần phải lệ thuộc vào một cá nhân đơn độc để có thể tiến tới. Không có ai lãnh đạo thì tự mình hãy lãnh đạo lấy…

Bà Nyein Shwe: Thưa đó không phải chuyện dễ dàng…

Aung San Suu Kyi: Không phải chuyện dễ dàng, tôi hiểu như vậy, nhưng ai cũng làm được nếu quyết tâm làm điều đó

Bà Nyein Shwe: Bà có lời khuyên đặc biệt nào cho những nước đã nói tới, về việc họ cần làm gì…

Aung San Suu Kyi: Ta biết người Miến Điện từng nói muốn thành công thì phải bắt đầu với ý muốn hành động. Sau đó phải có sự kiên định để thực hiện nó tới thành công, còn phải có tinh thần đúng đắn, có sự khôn ngoan đúng chỗ.

Nhưng điều quan trọng là trước hết phải có một tâm nguyện cho tự do để khởi sự, nếu có tâm nguyện cho tự do thì mới cần sự kiên định, tinh thần đúng đắn và sự khôn ngoan, và trong đó còn có khả năng thu nhận những tài năng cần thiết.

Bà Nyein Shwe: Cuối cùng, có nhiều người được đề cử cho giải Nobel hoà bình năm nay. Bà cho rằng ai sẽ xứng đáng là khôi nguyên hoà bình?

Aung San Suu Kyi: Tôi không nghĩ gì tới việc đó nên không có câu trả lời.

Bà Nyein Shwe: Trân trọng cảm tạ Aung San Suu Kyi đã dành cho đài Á Châu Tự Do cuộc phỏng vấn hôm nay.

Aung San Suu Kyi: Đó là niềm vui và hân hạnh cho tôi.

Nguồn: RFA