Túc cầu và nước Mỹ
Trận đấu để vào tứ kết giữa Hoa Kỳ và Bỉ hôm Thứ Ba 1/7 đã diễn ra tại thành phố Salvador, Ba Tây một cách hào hứng. Đội Hoa Kỳ dưới “cơ” nhưng nhờ Tim Howard giữ thành xuất sắc nên Hoa Kỳ chỉ thua 2-1. Và thua vào 30 phút đá thêm, sau khi giữ hòa trong 90 phút quy ước.
Với sự bại trận này Hoa Kỳ không còn đá trận nào trong cuộc tranh tài World Cup 2014 nữa, nhưng 3 trận: Hoa Kỳ – Bồ Đào Nha (22/6), Hoa Kỳ – Đức (26/6) và trận Hoa Kỳ- Bỉ (1/7) đã là những xúc tác quan trọng cho phong trào túc cầu tại Hoa Kỳ.
Túc cầu là danh từ “chữ” - Túc là chân, Cầu là quả bóng hình cầu. Người Việt miền Nam gọi đơn giản là đá banh, người miền Bắc gọi là bóng đá. Văn hoa người ta gọi là túc cầu, một môn thể thao dùng sự khéo léo của đôi bàn chân, tuyệt đối không được dùng tay rất được ưa chuộng trên thế giới. Cả thế giới gọi túc cầu là football, riêng người Mỹ gọi là soccer . Ưa chuộng nhất là Nam Mỹ sau đó Âu châu và Á châu. Người Việt Nam cũng thuộc hạng nghiền túc cầu nhất nhì thế giới. Riêng nước Mỹ túc cầu gần đây còn mới mẻ, vì người Mỹ không thích môn thể thao chậm, tranh nhau mãi một quả banh mới có một cú sút vào khung thành.
Nhưng qua không khí của cuộc tranh tài túc cầu thế giới hiện nay, gọi là Worls Cup 2014 do hội túc cầu quốc tế (Federation International of Football Association – FIFA), một hội tư nhân bất vụ lợi không thuộc một chính phủ nào tổ chức hằng 4 năm một lần, và năm nay tổ chức tại Ba Tây (Brazil) dường như dân hâm mộ thể thao tại Hoa Kỳ bắt đầu chú ý. Hoa Kỳ là một trong 30 nước được chọn tranh tài.
Qua hai trận tranh tài, ngày 22/6 với Bồ Đào Nha, Hoa Kỳ hòa 2-2. Và trận thứ hai ngày 26/6 với Đức , Hoa Kỳ thua 0-1. Nhưng theo lối tính điểm của FIFA, Hoa Kỳ là một trong 16 nước được tranh tài để vào vòng tứ kết. Hoa kỳ tranh tài với Bỉ ngày Thứ Ba 1 /7/2014 và bị loại khỏi vòng tứ kết với tỉ số 1-2.
Số người Mỹ xem trực tiếp truyền hình các trận đấu, lần đầu tiên vượt trội số người xem các trận đấu chung kết bóng rổ (NBA Finals) và chung kết World Series của bóng chày (baseball). Xem đông nhờ số người Mỹ gốc Nam Mỹ, Á châu, và thanh niên nam nữ Mỹ từng quen thuộc với môn thể thao này tại các trường Trung hoặc chơi trong các hội soccer đá tranh tài với nhau mỗi chiều Thứ Bảy. Theo Google, có 18.22 triệu người Mỹ xem trận đấu giữa Hoa Kỳ và Bồ Đào Nha hôm Chủ Nhật 22/6 qua đài truyền hình ESPN. Trong khi trận chung kết Basketball mới nhất có 15.5 triệu người xem và trận chung kết Baseball có chừng 15 triệu người xem, và trận chung kết Khúc Côn Cầu (National Hockey League – NHL) có 4.8 triệu người xem. Số người xem World Cup chỉ còn kém số người xem các trận chung kết của Dã Cầu (Super Bowl).
Mọi chỉ dẫn đều cho thấy cơn sốt World Cup đã tràn tới Hoa Kỳ. Và có nhiều lý do. Thứ nhất, theo Scott Gulielmino – phó giám đốc chương trình của đài ESPN – do tỉ số người Mỹ gốc Nam Mỹ, nhất là tỉ số người Mỹ gốc Mễ Tây Cơ thay đổi. Theo sở Thống kê Dân Số (U.S. Census Bureau) trong 20 năm qua tỉ số người Mỹ gốc Nam Mỹ tăng 17%
Lý do khác là trong mấy thập niên qua thanh niên nam nữ Hoa Kỳ bắt đầu làm quen với túc cầu ở các sân trường Trung học. Theo Todd Roby, phát ngôn nhân của tổ chức Frisco ở Texas trong thập niên 1970 có 100.000 đoàn viên ghi danh trong các hội Túc Cầu Dành Cho Người Trẻ Tuổi (U.S. Youth Soccer Organization), thì nay có hơn 3 triệu đoàn viên.
Những đoàn viên tham gia cách đây 20 năm, bây giờ trở thành huấn luyện viên túc cầu và con cháu đa số biết chơi túc cầu, như một truyền thống gia đình giống như Football và Baseball trước đây.
Năm nay có một yếu tố thuận lợi cho phong trào Túc Cầu tại Mỹ. World Cup diễn ra ở Brazil nằm trên cùng hoặc xê xích chỉ một múi giờ với Bắc Mỹ. Các trận đấu diễn ra tại Brazil ban ngày thì ở Hoa Kỳ người hâm mộ có thể xem mà không cần thức đêm thức hôm . Năm 2010 World Cup tranh tài ở Nam Phi cách Mỹ 6 giờ, và năm 2002 World Cup ở Nam Hàn cách 11 giờ, nên số người xem rất giới hạn .
Ngoài ra đài ESPN, phát hình tranh tài của World Cup từ năm 1980, thấy khuynh hướng đối với túc cầu tại Hoa Kỳ thay đổi nên đã cho thực hiện một chương trình 6 phần (six-part series) nói về sự chuẩn bị của đoàn túc cầu Hoa Kỳ choWorld Cup 2014.
Kỹ thuật truyền hình cũng tiếp tay cho phong trào túc cầu. Màn ảnh lớn, hình rõ có thể bao trùm sân túc cầu rộng. Và máy thu hình tối tân có thể theo dõi các chi tiết của cuộc tranh tài luôn luôn diễn biến bất ngờ, nhất là các diễn biến diễn ra trước một cú sút vào khung thành. Theo Leichtman Research Group, nếu 5 năm trước 33% máy truyền hình trong các gia đình Hoa Kỳ có HD, thì bây giờ 77% có HD.
Tuy nhiên còn có nhiều yếu tố không thuận lợi ngăn cản phong trào túc cầu thành một phong trào quần chúng tại Hoa Kỳ. Có thể sau World Cup 2014 này túc cầu lại trở thành một môn thể thao thầm lặng. Cũng như phong trào đã lên với sự ra đời của Liên Hội Túc Cầu (Major League Soccer) sau khi Hoa Kỳ được ủy thác tổ chức World Cup năm 1994 rồi trở lại trầm trầm sau đó.
Một trong những yếu tố không thuận lợi là tâm lý. Người Mỹ thích thấy kết quả ngay và động tác mạnh nên thích xem Basketball và Football. Xem Túc cầu đôi khi chờ hằng chục phút chưa có một “gôn” (goal). Người Mỹ không có kiên nhẫn hoặc chưa thấm nhuần với nghệ thuật đưa banh chính xác bằng đôi chân hay những cú sút từ giữa sân, banh đi như một hỏa tiễn được điều khiển bằng tia laser bay chính xác vào góc trên của khung thành.
Ngoài ra còn chuyện quảng cáo làm ăn của các hãng truyền hình. Giáo sư Andrew Billings chuyên về truyền thông thể thao ở đại học Alabama nói rằng các hãng truyền hình không thích truyền một chương trình hai phần,mỗi phần 45 phút không gián đoạn của túc cầu. Tại Hoa Kỳ các hãng truyền hình lớn như ABC, NBC và CBS phát hình không thu tiền của người xem vì sống nhờ quảng cáo.
Ngoài ra Hoa Kỳ chưa sản xuất được một cầu thủ xuất chúng như Cristino Ronaldo của Bồ Đào Nha hay Lionel Messi của Argentina.
Dù sao phong trào đang lên, và dù Hoa Kỳ thua trước đội Bỉ hôm Thứ Ba 1/7 và bị loại khỏi các cuộc tranh tài còn lại của World Cup, việc Hoa Kỳ vượt qua vòng đầu cũng là một thúc đẩy lớn.
Hãy đến tiệm rượu Fox and Hounds ở Studio City, gần thủ đô điện ảnh của Hoa Kỳ vào sáng Thứ Ba 24/6 để cùng hàng chục khách mộ điệu khác uống rượu xem trận đấu giữa Uruguay và Ý trên 9 màn ảnh tiệm bố trí sẵn để có một ý niệm về sự đang lên của phong trào.
Milton, chủ tiệm, nói ông thấy phong trào lên từ năm 2003 và các chương trình World Cup giúp tiệm ông làm ăn khấm khá hơn. Hôm Chủ Nhật 22/6 (Hoa Kỳ đá với Bồ Đào Nha) tiệm ông đầy 150 khách trong khi có gần 500 khách đến nhưng không có chỗ.
Câu chuyện của tiệm rượu Fox and Hounds có thể chỉ là một tấm hình nhỏ phản ánh sự chú ý của người Mỹ đối với môn thể thao bình dân trên thế giới.
Một ngày kia khi tại Hoa Kỳ có những cuộc tranh tài túc cầu trong nước như Football, Basketball, Baseball thì lúc đó là lúc Hoa Kỳ thật sự mới hội nhập với thế giới quanh mình.
July 1, 2014
© Trần Bình Nam
© Đàn Chim Việt
