Nguyễn Xuân Hiệp: Chính trị và người Mỹ gốc Việt tại San Jose

 

Bây giờ là cuối muà xuân năm 2015. Buổi sáng trời còn lành lạnh, mát mẻ trên Thung Lũng Hoa Vàng -Silicon Valley – một vùng kỹ nghệ điện tử nổi tiếng cuả tiểu bang California, Hoa Kỳ và cuả cả thế giới. Nơi đây đã sản sinh ra bao nhiêu phát minh, sáng chế làm thay đổi đời sống con người, làm cuộc sống thú vị hơn, tiện lợi hơn, hạnh phúc hơn như máy vi tính, cell phones, trò chơi điện tử, internet, xe chạy bằng điện… Nơi đây đã cho ra đời những công ty vĩ đại như Intel, Hewlett Packard, Apple Computer, Google, Face Book, Tesla… Và cũng chính nơi đây, vùng đất lành chim đậu này, người Việt tị nạn cộng sản đã đến sinh sống, lập nghiệp từ những ngày đầu bùng nổ cuả kỹ nghệ điện tử, vi tính, và góp phần không nhỏ vào nền kinh tế sinh động, luân chuyển không ngừng, ngày càng đầy sáng tạo, đầy sức sống.

Năm nay không khí muà hè đến chậm nhưng không khí sinh hoạt chính trị, đặc biệt trong cộng đồng người Việt bắc Cali, đã và đang bắt đầu nóng.

Người đầu tiên phát động cuộc tranh cử vào chức vụ dân biểu tiểu bang California (State Assembly) vào năm 2016 là nhà đấu tranh dân chủ, kỹ sư Đỗ Thành Công. Kỹ sư Công còn có bằng Thạc Sĩ về Quản Trị Kinh Doanh (MBA). Kỹ sư Đỗ Thành Công đã chính thức tuyên bố ra tranh cử vào cuối năm 2014 mở đầu cho cuộc chạy đua vào chức vụ dân biểu tại thủ phủ Sacramento, California.

Kỹ sư Đỗ Thành Công, một người trai trẻ đầy nhiệt huyết, luôn luôn quan tâm đến công cuộc dân chủ hoá Việt Nam, đến sự tồn vong cuả đất nước trước hiểm hoạ xâm lăng cuả Trung cộng, và hạnh phúc cuả toàn dân Việt. Anh Công đã hy sinh cuộc sống cá nhân và gia đình tại Hoa Kỳ cho công cuộc đấu tranh chống cộng sản độc tài bằng những hoạt động thiết thực. Năm 2006 anh bí mật về Việt Nam tham gia cuộc đấu tranh cùng anh em trong tổ chức mong chuyển hoá đất nước. Cộng sản Việt Nam đã bắt giam anh vào tháng 8 năm 2006 buộc tội anh khủng bố. Trong tù anh đã kiên quyết tuyệt thực liên lỉ trong 38 ngày đêm để phản đối chế độ vô nhân. Sau hơn 1 tháng cầm tù, cuối cùng nhà cầm quyền cộng sản buộc phải trả tự do cho anh Đỗ Thành Công vào ngày 21 tháng 9 năm 2006 dưới áp lực mạnh mẽ cuả quốc hội và chính phủ Hoa Kỳ (thời Tổng Thống George W. Bush) do sự vận động quyết liệt không ngừng cuả cộng đồng Việt Nam khắp nơi trên nước Mỹ cùng các tổ chức nhân quyền trên thế giới.

Khi trở lại Hoa Kỳ Đỗ Thành Công vẫn tiếp tục hoạt động mạnh mẽ. Anh đi khắp nơi điều trần với các cơ quan hành pháp và lập pháp Mỹ về thực trạng nhân quyền tại Việt Nam. Anh liên lạc, vận động nhiều dân biểu, nghị sĩ Mỹ và các tổ chức nhân quyền thế giới nhằm áp lực nhà cầm quyền Hà Nội phải thả tù nhân lương tâm và bảo vệ anh em hoạt động dân chủ trong nước. Vào tháng 5 năm 2007, tổng thống George W. Bush đã mời anh Đỗ Thành Công, cùng 3 vị lãnh đạo đảng phái và nhân quyền đến toà Bạch Ốc nói chuyện, tham vấn về đường lối cuả Hoa Kỳ đối với Việt Nam trước khi ông tiếp chủ tịch Việt Nam Nguyễn Minh Triết sẽ sang Mỹ vào tháng 6 cùng năm.

Giờ đây kỹ sư Đỗ Thành Công đã tham gia vào hoạt động chính trị dòng chính tại Hoa Kỳ.

Người Mỹ gốc Việt thứ hai ra tranh cử cùng chức vụ với kỹ sư Công là cô Madison Nguyễn, vừa chính thức công bố tranh cử vào tháng 4 năm 2015 vừa qua. Cô Madison là khuôn mặt chính trị nữ vừa quen thuộc vừa mang nhiều tranh cãi trong cộng đồng Việt Nam tại San Jose. Năm 2005 với sự ủng hộ nhiệt tình cuả cộng đồng người Việt tại San Jose, cô Madison ra tranh cử nghị viên thành phố trong một cuộc bầu cử đặc biệt nhằm thay thế Terry Gregory vừa từ chức vì những vụ nhận quà cáp bê bối. Với sự ủng hộ nồng nhiệt cuả cộng đồng người Việt tại San Jose, Madison đắc cử vào chức vụ nghị viên hội đồng thành phố khu vực 7, phía đông San Jose, nơi qui tụ khá đông dân cư và các cơ sở buôn bán cuả người Việt. Lúc bấy giờ cô Madison là khuôn mặt sáng giá trong chính trường điạ phương và là niềm hãnh diện cho cộng đồng người Việt tại San Jose.

Mọi việc tưởng chừng êm xuôi thì vào đầu năm 2008 một biến cố xảy ra làm rung chuyển thành phố San Jose và cộng đồng người Việt tại đây. Trongkhu thương mại gồm nhiều thương hiệu người Việt và người Mễ toạ lạc trên khúc đường Story Road giữa xa lộ 101và đường Lucretia Avenue có một khu mới đang được xây hưá hẹn nhiều phát triển cho doanh thương người Việt. Thành phố San Jose quyết định đặt cho cả khu vực này một tên tiếng Việt nhằm công nhận sự thành công cuả cộng đồng người Việt đã từng đóng góp tích cực vào nền kinh tế cuả thành phố. Ban đầu, nghị viên Madison đề nghị lấy tên là Vietnam Town. Một số nhà hoạt động cộng đồng không đồng ý và đề nghị tên Little Saigon, phản ảnh quan điểm cuả người Việt tỵ nạn cộng sản đến sinh sống nơi đây, phỏng theo khu Little Saigon tại Orange County. Sau đó nghị viên Madison đã đề nghị một tên khác là Saigon Business District. Khi có nhiều cư dân không đồng ý và muốn có tên là Little Saigon, hội đồng thành phố San Jose đã làm một cuộc thăm dò xem 1,300 thương gia trong vùng chọn tên gì cho khu thương mại này. Kết quả cuộc thăm dò có 117 phiếu trả lời và tên Little Saigon được đa số 44 phiếu. Tên Saigon Business District về chót với 7 phiếu. Nghị viên Madison đã làm ngơ trước kết quả cuộc thăm dò theo ý nguyện cuả cư dân và vẫn khăng khăng giữ ý kiến cuả mình. Điều này làm bộc phát nhiều cuộc biểu tình phản đối và gây tức giận trong cộng đồng Việt tại San Jose. Cuối cùng sau nhiều cuộc đấu tranh bền bỉ cuả cư dân San Jose nhiều nghị viên khác cuả thành phố cũng đã hiểu nguyện vọng cuả dân chúng và chấp thuận tên Little Saigon.

Sau biến động này, cư dân San Jose nói chung đã không còn tín nhiệm nghị viên Madison nữa. Vấn đề không phải chỉ là cái tên cho khu vực mà là sự mập mờ, lấp liếm trong quá trình sự việc xảy ra. Nghị viên Madison đã đặt cái tôi cuả mình quá cao, đã xem thường cư dân mà lẽ ra cô phải lắng nghe ý nguyện cuả họ vì cô đã được họ tin tưởng bầu lên đại diện.

Nghị viên Madison đã làm một việc rất phản dân chủ trong một đất nước mà nền móng dân chủ được xem là lẽ sống!

Năm 2011, nghị viên Madison Nguyễn được thị trưởng Chuck Reed cất nhắc lên làm phó thị trưởng thành phố San Jose. Cô Madison mãn nhiệm phó thị trưởng năm 2014.

Tháng 6 năm 2014 vừa qua cô Madison thất cử khi ra tranh cử chức vụ thị trưởng San Jose dù đã được đương kim thị trưởng Chuck Reed ủng hộ hết mình vì Madison không còn được phiếu ủng hộ cuả đa số người Mỹ gốc Việt tại đây. (Trong vòng bầu cử sơ bộ, cô Madison thua Sam Liccardo 3,227 phiếu. Nếu được số phiếu cuả đa số người Việt, Madison đã vào được vòng chung kết và có thể đánh bại Dave Cortese). Đây là bài học khá đắt giá cho cô Madison!

Phiá các ứng cử viên không phải gốc Việt gồm có:

Nghị viên Ash Kalra gốc Ấn Độ sinh trưởng tại Canada sang Mỹ năm 7 tuổi. Ash hiện là nghị viên thành phố San Jose và sẽ mãn nhiệm vào năm 2016. Ash được nghiệp đoàn lao động ủng hộ. Ash sẽ là đối thủ đáng kể tranh cử ghế dân biểu với ứng cử viên gốc Việt.

Darcie Green gốc Mễ. Darcie từng được bổ nhiệm vào Ủy Ban Giáo Dục quận Santa Clara năm 2013, nhưng sau 5 tháng, Darcie phải từ chức vì rắc rối liên quan đến nơi cư ngụ thật cuả cô. Darcie không có căn bản về hoạt động chính trị nhưng lại được khối dân Mễ ủng hộ nên cũng có một lực lượngkhông nhỏ.

Cuộc chạy đua vào ghế dân biểu tiểu bang California điạ hạt 27 vào tháng 6 năm 2016 hứa hẹn nhiều sôi nổi, hào hứng.

Trong khi đó cái nóng bắt đầu rực lửa về cuộc bầu cử đang diễn ra: Cuộc bầu cử đặc biệt vào nghị viên thành phố San Jose khu vực 4 thay thế nghị viên Kensan Chu vừa rời chức vụ.

Phiá người Mỹ gốc Việt có nhà truyền thông Nguyễn Mạnh. Ông Nguyễn Mạnh là cư dân trong khu vực 4, một khu vực thuộc miền bắc San Jose giáp với thành phố Milpitas, California. Ông Mạnh cũng là chủ tờ báo Việt Nam Tự Do có tiếng lâu đời phục vụ cộng đồng Việt Nam tại đây đồng thời cũng là người thành lập chương trình phát thanh Việt Nam Tự Do. Qua chương trình này ngoài việc chuyển tải thông tin đến cho đồng hương, ông còn tích cực tham gia, phỏng vấn nhiều nhân vật trong cộng đồng gồm các vị dân cử, các ứng cử viên, các nhà hoạt động cộng đồng v.v. Với những nhận định và câu hỏi sắc bén, ông đã đem lại một sinh khí hào hứng cho giới truyền thông Việt ngữ tại bắc Cali.

Tim Orozco, ứng cử viên vào vòng chung kết với ông Nguyễn Mạnh, trước sống tại San Diego, California và mới về vùng San Jose năm 2012. Tim từng làm nhân viên cho bà dân biểu tiểu bang California Toni Atskin, khu vực San Diego. Hiện nay ông làm phụ tá cho nghị sĩ tiểu bang California, khu vực Fremont, Bob Wieckowski. Tim thú nhận đã 2 lần bị phạm tội say rượu lái xe cách đây 30 năm và 17 năm. Tim hiện sống với mẹ tại San Jose và làm việc bán thời gian để sinh sống.

Trong cuộc bầu cử sơ bộ ngày 7 tháng 4 năm 2015, nhà báo Nguyễn Mạnh đã đánh bại 8 đối thủ, trong đó có 2 đối thủ người Việt là luật sư Diệp Thế Lân và Nguyễn Khoa. Ông Mạnh đã thắng luật sư Lân vớ tỉ số xít xao là 1,947 phiếu so với 1,934 phiếu! Người dẫn đầu là ông Tim Orozco với số phiếu 2,243 hơn ông Mạnh chỉ 296 phiếu.

Nhìn cục diện tranh cử như thế chúng ta có thể nói rằng: Nếu hoặc nhà báo Nguyễn Mạnh hoặc luật sư Lân, một trong 2 người không ra ứng cử thì dẫn đầu vòng sơ bộ sẽ là ông Mạnh hoặc luật sư Lân chứ không phải Tim Orozco.

Việc nhiều ứng cử viên Việt ra tranh cử tạo nên sự chia phiếu là mối quan tâm lớn cuả nhiều nhà hoạt động cộng đồng Việt trong vùng hiện nay.

Dù bị chia phiếu, việc ông Mạnh đã vào được vòng chung kết là một thành tích đáng kể. Và với những vận động tích cực và liên lỉ, ngày bầu chung kết vào ngày 23 tháng 6, 2015 sự việc ông Mạnh đắc cử vào chức vụ nghị viên khu vực 4 là điều có thể xảy ra với xác xuất khá cao nếu cử tri người Việt đồng lòng ủng hộ và bỏ phiếu cho ông Mạnh.

Về phương diện chính trị nội bộ thành phố San Jose, việc ông Mạnh trở thành nghị viên sẽ làm nghiêng cán cân lực lượng giữa 2 khối: Khối Nghiệp Đoàn Lao Động (Labor Union) ủng hộ Tim Orozco, và khối Phòng Thương Mại (San Jose Silicon Valley Chamber of Commerce, cùng 4 thị trưởng ủng hộ cho ông Nguyễn Mạnh gồm thị trưởng San Jose Sam Liccardo, cựu thị trưởng San Jose Chuck Reed, thị trưởng Milpitas Jose Esteves, và thị trưởng Campbell Jeff Christina. Ngoài ra tờ nhật báo San Jose Mercury News cũng lên tiếng chính thức ủng hộ nhà báo Nguyễn Mạnh.

Về phiá người Việt, nếu có thêm được một nghị viên người Mỹ gốc Việt nữa vào hội đồng thành phố, cùng với luật sư Nguyễn Tâm, là một niềm hãnh diện lớn cho cộng đồng Việt Nam tại San Jose và miền bắc California. Đồng thời sự kiện này sẽ tạo ra một lực lượng chính trị mới đáng kể, và đáng nể, đó là Khối Chính Trị Người Mỹ Gốc Việt tại Hoa Kỳ.

San Jose ngày 2 tháng 6, 2015

© Nguyễn Xuân Hiệp

© Đàn Chim Việt