Mỹ – Cuba: Mối hận thù không dễ quên

Cuba vừa thông báo đã hoàn tất việc thả 53 tù nhân chính trị mà Mỹ đòi hỏi. Trong số này có những nhà bất đồng chứng kiến nổi tiếng, cộng đồng quốc tế biết đến như những tù nhận lương tâm, như nhóm “Phụ nữa Áo trắng.” Đây là một bước xé rào ngoạn mục, mở đường cho cuộc thương thuyết về bình thường hóa quan hệ giữa Hoa Kỳ và Cuba vào tuần tới tại La Habana.

Dư luận Mỹ và Cuba rất quan tâm đến con số 53. Tại sao chỉ có 53 mà không thả hết? Tổng thống Obama lại phải hứng chịu những búa rìu dư luận. Người ta phê bình ông đã không gây áp lực đủ mạnh về nhân quyền để buộc La Habana phải thả cho hết tù nhân chính trị, và có cải cách đáng kể về nhân quyền trước khi thiết lập quan hệ ngoại giao.

Jose Daniel Ferrer, lãnh đạo nhóm đối lập có tên “Công đoàn Yêu nước Cuba” vừa được thả đã ngỏ lời cảm ơn Mỹ, mang lại tự do cho ông và một số thành viên, nhưng ông cũng nói “Chúng tôi rất luyến tiếc, còn tù nhân chính trị, khoảng 10 người, đang bị giam cầm.”

Quốc tế còn biết đến có ít nhất là tám kiều dân (người Cuba sống lưu vong) bị buộc vào tội khủng bố vì nhóm này chủ trương lật đổ chế độ của anh em nhà Castro bằng võ trang. Cũng còn khoảng 20 người nữa đang bị giam giữ vì bị khép vào tội cướp máy bay, tàu thuyền vượt biên qua Mỹ.

Viên chức Mỹ cũng nói: Còn một số người Cuba đang bị giam vì bị buộc vào tội ác chống quốc gia, số khác bị buộc tội làm gián điệp cho Mỹ như Ernesto Borges, được KGB huấn luyện tình báo tại Liên Xô, ngồi tù 16 năm nay.

Thượng Nghị sỹ Cộng hòa Marco Rubio, người dẫn đầu phản đối chính sách ngoại giao của Obama về Cuba nói rằng: Đây là một tin mừng với tù nhân chính trị, nhưng chính phủ Cuba được hưởng lợi tất cả những gì họ muốn, trong khi chẳng có một cải cách tiến bộ nào.

Tòa đại sứ Mỹ ở La Habana im lìm 53 năm, cánh cổng đóng kín, không người lai vãng. Giờ đây nó đang nằm trong tầm ngắm của Nhà Trắng. Tuy vậy, chính xác ngày nào mở cửa vẫn chưa có lịch trình cụ thể.

Quốc hội Hoa Kỳ mà phần đông là dân biểu Cộng hòa cũng chẳng mặn mà gì với lời kêu gọi của Obama bỏ lệnh cấm vận Cuba. Một viên chức Mỹ nói: “Chúng tôi không tin là quốc hội sẽ cho qua chuyện này trong tương lai gần,” nhưng ông bộc lộ thái độ lạc quan.

Cuba vồn vã đến mức khá ồn ào thông báo cho phía Mỹ biết rằng họ đã thả hết, thả ngay 53 tù nhân chính trị mà Mỹ yêu câu. Họ đang chuẩn bị cho phiên họp đầu tiên tại La Habana vào tuần tới. Người Cuba tràn đầy khát vọng. Tin đồn Fidel Castro đã chết mấy ngày nhưng chưa được công bố.

Chuông nhà thờ trên những nóc giáo đường của toàn đảo quốc vẫn im lìm chờ đợi. Một người Mỹ ủng hộ cho đảng Cộng hòa nói rằng: “Bạn không thể dễ quên mối hận thù đã khoét sâu trong lòng hơn nửa thế kỷ nay”. Lẽ nào 53 năm cay đắng chỉ đổi lấy 53 tù nhân lương tâm.

Canada, January 2015

© Trần Gia Hồng Ân
© Đàn Chim Việt