Sài Gòn du ký

Hôm qua mấy người bạn mời đi ăn ở nhà hàng/khách sạn Windsor ở quận Năm. Nhà hàng WIndsor nằm cùng một trung tâm với chợ An Đông, một nơi tôi đã lưu tới những năm đầu về Sài Gòn. Năm nay, ngạc nhiên vì những công trình xây cất tráng lệ và quy mô được mọc mau như nấm. Hai thí dụ điển hình nhất là Bitexco FInancial Tower (hiện là tòa nhà cao nhất Sài Gòn, có helipad (bục đáp trực thăng, đã khai trương nhưng chưa đưa vào hoạt động), nằm ở Bến Nghé, quận 1, ngay trung tâm thành phố, tiếp giáp với các đại lộ như Nguyễn Huệ, Ngô Đức Kế, Hồ Tùng Mậu, Hải Triều, và toà thương xá (shopping mall) tháp đôi Vincom, giáp ranh với đường Lê Thánh Tôn, Đồng Khởi (Tự Do) và Lý Tự Trọng, được khai trương ngày 30 tháng Tư năm nay đến hôm nay là đúng 7 tháng.

Không khác những tiến trình xây building cao cấp ở đây, phần lớn vị thế của những building này không cần biết hay ngó ngàng một chút gì đến toàn cảnh chung quanh. Đâm chồi lên một cách vô tội vạ như tre dại, chướng mắt và sái buổi chợ, không một theo định luật hay quy hoạch gì trong dự án xây cất tổng quan của thành phố. Chỉ cần đến nhà thờ Đức Bà hay cuối đường Lê Lợi tìm góc cạnh chụp mấy tấm ảnh hai di tích lịch sử: Nhà thờ Đức Bà hay Nhà Hát Lớn là ta đã thấy ngay cái chướng và vô lý của các tòa nhà cao tầng xây chung quanh đây. Nén bạc đâm choạc tờ giấy!  Có tiền thì ta cứ cho xây, ta thán làm gì chẳng có ông tai to mặt lớn nào nghe!  Đấy là chuyện sở hữu bất động sản, sau đây xin nói chuyện về con người, con ngợm của Sài Gòn và Việt Nam.

Nhà hàng buffet Windsor có đủ các món ăn chơi và đồ biển, từ sashami/sushi đến cua rang me, đến hủ tiếu, đến thịt bò nướng, roast beef, đến lẩu hải sản, đến nghêu, ốc hay sò hến, mì Ý, sà lách, súp và bánh trái đủ các loại. Một số Việt kiều trong bọn cho rằng Windsor to lớn và quy mô hơn những nhà hàng buffet tương tự ở Las Vegas. Tuy nhiên sự sang trọng hay hoành tráng của chốn ăn chơi không thể trám chỗ hay che đậy được sự man rợ của một số các thực khách Việt Nam. Họ chen lấn, xô đẩy, giành giật các thức ăn ở các trạm nấu ăn như bị đói lâu ngày. Mà thật:

Hai lần tôi xếp hàng, hai lần bị người khác cắt ngang. Bực mình tôi la to:

“Xếp hàng ở phía dưới kia, vừa nói tôi vừa đưa tay chỉ ra sau lưng, đâu cắt ngang chỗ người khác được!” Nhiều người giả ngơ giả điếc, cứ đứng lì tại chỗ cố đấm ăn xôi. Một số người cũng lao nhao lên tiếng phản đối: “Đúng rồi, đúng rồi, phải biết xếp hàng cho lịch sự chứ. Người ngoại quốc người ta chê cười cho.” Đúng ra chuyện bực tức của tôi đã được chồng chất, dồn nén từ lâu rồi. Từ những vụ người Việt Nam thay vì đi thưởng lãm hoa Anh Đào lại đến bẻ hoa, chặt và vặt trụi các cành cho đến chuyện xả rác sau đại lễ Ngàn Năm Thăng Long cho đến chuyện họ không chịu xếp hàng, như được họa sĩ Nguyễn Đình Đăng kể lại trong blog, so sánh hành động này với tác phong của người Nhật. Không hiểu mấy nghìn năm văn hiến biến đi từ thuở nào!

Bức xúc dâng cao, bất kể mình là người Việt, tôi vội chêm thêm một câu: “Người Việt Nam sao thiếu văn hóa vầy cà? Chỉ thích giành chỗ lấn hàng một cách rất vô trật tự. Bộ không biết xếp hàng chờ đến lượt mình sao?” Câu trả lởi được đáp lại tức thì:
“Xếp hàng, xếp lối con mẹ gì! Sao không trách các ông ngoài kia vô từ thời giải phóng? Có bao giờ họ chịu xếp hàng đâu, không cần mua vé cũng vô coi được mà. Chỉ có bọn dân ngu khu đen xếp hàng thôi!”

Bị một vố bất ngờ, tôi đứng im một vài giây: “Đói cho sạch rách cho thơm chớ, tại sao phải bắt chước?”

“Thôi đi ông nội, tụi nó bóp bao tử đói chết cha chết mẹ đi còn bày đặt thơm tho cái nỗi gì!” Biết đây không phải là chỗ cho thầy giáo giảng ‘morale’, tôi không nói nữa. Sau khi lấy xong phần cua rang me của mình, tôi về bàn kể chuyện cho mọi người nghe rồi, có một đôi người sống ở miền Nam sau thời giải phóng cũng xác nhận chuyện chen lấn tự-nhiên-như-người-Hà-Nội thời đó. Tôi suy nghĩ miên man một hồi, nhớ đến lời phát biểu của ông cậu hồi ra chơi ngoài Bắc năm 1996, than phiền về chuyện xe cộ lưu thông trong Nam: “Ngày trước khi cậu mới vào miền Nam sau giải phóng thì dân chúng trong ấy vẫn đi xe rất nghiêm túc, lưu thông trật tự, không như sau này, chạy a lát sô cả đàn cả lũ!”

Không ngờ chỉ mấy năm sau khi lưu lượng xe cộ miền Bắc gia tăng lên đến mức độ chóng mặt thì cách chạy xe ngoài Bắc còn cao bồi, vô lối gấp trăm lần miền Nam. Đây không phải là một chuyện kỳ thị Nam Bắc, chẳng qua chỉ nói lên một xã hội theo chủ nghĩa mackeno, khi dân tình cũng chạy theo, hội nhập và điều chỉnh với tư cách và đường lối của nhà nước để còn tìm cách sống còn trong một xã hội đầy chuyện chụp giựt, thiếu đạo đức và văn hóa. Cứ xem xét cách lưu thông xe cộ thì rõ, nếu có một ai đó bắt đầu theo đúng luật lệ hiện hành về lưu thông – có lẽ anh/chị ta sẽ là người độc nhất vô nhị!) – kẻ đó sẽ là người cuối cùng, hoặc đứng chót, hoặc i nguyên một chỗ, khi mọi người khác sẽ lấn lướt và về đến mục tiêu, điểm hẹn của mình!

Như thế thì xã hội hay vấn đề giao thông không có lối thoát hay sao? Có chứ! Năm nay, nhà chức trách đã ban hành một số luật lệ lưu thông mới, phạt rất gắt những ai vi phạm luật, nhất là trong các đô thị lớn như Sài Gòn Hà Nội số tiền phạt tăng gấp đôi. Chuyện xã hội thì không biết cơ man nào mà kể! Người ta phải bắt đầu từ đâu nếu nhà nước không đặt ưu tiên trong chuyện văn hoá và đạo đức? Trong khi người dân tìm đủ mọi cách để vươn lên, người thấp cổ bé miệng thì kiếm cách ăn mót một số phần dư thừa, người giàu thì chạy áp phe hàng triệu Mỹ kim. Người có trọng trách có thật sự quan tâm đến chuyện xây dựng một xã hội công bằng, văn minh… không là một chuyện khác!

© Đàn Chim Việt