Ngoại trưởng Mỹ thúc ép Trung Quốc tuân thủ luật hằng hải để làm dịu căng thẳng

BẮC KINH — Trong một phiên họp kín của các giới chức cao cấp Trung Quốc và Mỹ hôm thứ Tư, Ngoại trưởng John Kerry thúc giục Trung Quốc nên tuân theo luật hàng hải trong vùng biển gần đó để giảm bớt căng thẳng khu vực, một viên chức cao cấp Mỹ cho biết.

Ông Kerry kêu gọi Trung Quốc hỗ trợ việc thành hình quy tắc ứng xử có tính ràng buộc pháp lý mà các quốc gia châu Á khác đang xem xét để thực thi các quy tắc hàng hải và ngăn chặn các hành động đơn phương tại Biển Hoa Nam (Biển Đông) và Biển Hoa Đông, một viên chức đã thông báo cho các phóng viên với điều kiện giấu tên.

Ngoại trưởng (John Kery) đã gặp Dương Khiết Trì, một ủy viên hội đồng quốc gia phụ trách chính sách đối ngoại, vào ngày đầu tiên của cuộc Đối thoại Chiến lược và Kinh tế, một cuộc họp hàng năm các giới chức cao cấp của hai quốc gia, nơi mà những khác biệt về các vấn đề bao gồm an ninh quốc gia, kinh tế, biến đổi khí hậu và nhân quyền được nêu lên.

Ngoại trưởng nhấn mạnh rằng đây không phải là tình huống mà các nước nên làm hoặc được phép hành động đơn phương để tiến hành các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ hoặc lợi ích riêng của mình”, viên chức này cho biết, ám chỉ đến việc Trung Quốc đưa giàn khoan dầu khổng lồ đến vùng biển đang tranh chấp ngoài khơi bờ biển Việt Nam vào tháng Năm và hầu như chiếm cứ một rạn san hô, tức bãi cạn Scarborough, được Philippines tuyên bố chủ quyền, vào năm 2012. Tung Quốc gần đây đã gia tăng theo đuổi các tuyên bố chủ quyền của mình trong những vùng biển gần đó, dẫn đến những đổi đầu căng thẳng với các nước láng giềng. Bản đồ về một số tranh chấp đáng chú.

Ông Kerry cho biết những nỗ lực nhằm tạo ra một “hiện trạng đã rồi” tạo bất lợi cho sự hài hòa khu vực là “không thể chấp nhận,”, viên chức này cho biết. Những hành động của Trung Quốc nhằm khẳng định chủ quyền đối với các đảo và vùng biển ở Biển Đông, và làm chậm trễ nỗ lực của một nhóm các nước khu vực, Hiệp hội các Quốc Gia Đông Nam Á, để hoàn thành một quy tắc ứng xử chi phối những quy tắc hàng hải đã trở thành điểm va chạm giữa Washington và Bắc Kinh. Biển Đông là một trong những tuyến đường thương mại nhộn nhịp nhất trên thế giới.

Chủ tịch Tập Cận Bình đã khai mạc cuộc họp kéo dài hai ngày, tuyên bố rằng sự quan hệ vững chắc giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ là tối quan trọng cho mọi người. “Hợp tác giữa Trung Quốc và HK sẽ có lợi cho thế giới, trong khi điều ngược lại sẽ đưa đến tai họa”.

Ông cũng nhấn mạnh về sức mạnh kinh tế và quân sự của Trung Quốc. “Thái Bình Dương rộng lớn có đủ không gian rộng rãi cho hai quốc gia vĩ đại,” ông nói, lời tuyên bố nhằm cho thấy sự thống trị của Mỹ ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong 60 năm qua sẽ không còn kéo dài.

Tại cuộc họp với ông Dương, một nhà ngoại giao nổi tiếng về thái độ thẳng thắn, ông Kerry đưa ra những sự phản đối của Washington đối với các chính sách của Trung Quốc trên nhiều mặt trận và bảo vệ các liên minh của Mỹ ở châu Á, những thỏa thuận mà Bắc Kinh chỉ trích gay gắt, viên chức này nói.

Ngoại trưởng đã thảo luận hồ sơ nhân quyền càng lúc càng xấu đi của Trung Quốc, liệt kê các trường hợp cụ thể về những người bị giam giữ trong nhiều năm qua, cũng như những người mới bị giam giữ vài tháng qua trong cuộc đàn áp các luật sư và nhà báo, viên chức này nói. “Đặc biệt, ông NT mô tả nhận định của chúng ta về xu hướng gia tăng các vụ bắt giữ và sách nhiễu những cá nhân bày tỏ quan điểm chính trị”, viên chức này cho biết.

Việc Trung Quốc từ chối cuộc đối thoại nhân quyền với Hoa Kỳ trong năm nay, rõ ràng để trả đũa về cuộc họp của Tổng thống Obama trong tháng Hai với Đức Đạt Lai Lạt Ma, lãnh tụ tinh thần Tây Tạng lưu vong chù trương quyền tự chủ đối với Trung Quốc.

Việc đình chỉ các cuộc thảo luận nhân quyền đã xảy ra mặc dù các cuộc họp trong những năm gần đây giữa các giới chức Trung – Mỹ được hướng dẫn bởi phụ tá bộ trưởng ngoại giao về nhân quyền để thảo luận nhân quyền và các cuộc đàn áp tôn giáo ở Trung Quốc.

Viên chức cho biết: Ông Kerry kêu gọi tiếp tục các cuộc thương thuyết về nhân quyền, Tương tự, ông (NT Mỹ) đã yêu cầu Trung Quốc đồng ý tiếp tục các cuộc thương thuyết chính thức về an ninh mạng mà Trung Quốc đã đình chỉ vào tháng Năm sau bản cáo trạng của đại bồi thẩm đoàn Hoa Kỳ về năm thành viên của Quân đội Nhân Dân Giải Phóng về tội gián điệp mạng.

Đặc phái viên Mỹ về biến đổi khí hậu, Ông Todd Stern, đã gặp người đồng nhiệm Trung Quốc, Xie Zhenhua, phó chủ tịch Phát Triển Quốc Gia và Ủy Ban Cải Cách, là một nhân vật quyền lực trong bộ máy hành chính của Trung Quốc. “Chúng tôi đang hết sức cố gắng để thuyết phục nội bộ chúng tôi để chúng tôi có thể đóng góp cho việc biến đổi khí hậu”, ông Xie cho biết.
Trong khi không có thỏa thuận mang tính đột phá trong việc giảm khí thải hiệu ứng nhà kính, các giới chức Mỹ cho biết họ thấy hiện Trung Quốc đã có quyết tâm hơn trong sự hạn chế ô nhiễm, một vấn đề đã trở nên xấu đến nỗi một số nhà lãnh đạo Trung Quốc xem nó như là một nguyên nhân của những bất ổn chính trị.

Hoàng Nguyễn chuyển ngữ “Kerry Presses China to Abide by Maritime Laws to Ease Tensions” By JANE PERLEZ JULY 9, 2014, The New York Times