Mưa lớn nhất trong 61 năm tấn công Bắc Kinh

đang là cảnh báo cho Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh của Việt Nam

Cơn mưa lớn nhất ở Bắc Kinh trong vòng 60 năm qua đã làm 10 người chết và hàng ngàn người bị kẹt tại sân bay chính của thành phố.

Cơn mưa bắt đầu trút xuống Bắc Kinh vào chiều thứ Bảy ngày 21/7 và kéo dài cho đến tận đêm làm ngập lụt các đường phố chính, truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin. Các nạn nhân tử vong do mái nhà sập, sét đánh hay bị điện giật từ những đường dây điện rơi trên đường. Hơn 500 chuyến bay bị hoãn lại ở sân bay chính của thành phố, theo tờ Beijing News. Truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng cho biết lũ lụt và lở đất cũng làm thiệt mạng 4 người tỉnh Sơn Tây và 6 người ở tỉnh Tứ Xuyên.

Hãng tin Tân Hoa Xã cho biết chỉ riêng ở quận Phòng Sơn lượng mưa đo được là 460mm trong khi lượng mưa trung bình trên toàn Bắc Kinh là 170mm. Cục khí tượng Bắc Kinh đã phát đi cảnh báo vàng đầu tiên kể từ năm 2005 khi mưa lớn được dự báo kéo dài trên 20 giờ cho tới tận sáng Chủ nhật.

Một con sông ở Phòng Sơn đã bị tràn bờ vào đêm qua, khiến hơn 40 người tại một ngôi làng bị mắc kẹt. 20 người đã được giải cứu và các nhân viên cứu hộ đang tiếp cận số còn lại.

Mưa lớn tại Bắc Kinh đã khiến nhiều tuyến đường bị ngập sâu và làm gián đoạn nghiêm trọng giao thông hàng không. Giới chức đã triển khai khoảng 7.000 cảnh sát giao thông tới các con đường để xử lý các vụ tắc đường. Nhiều tuyến đường đã bị ngập sâu tới 1 mét, khiến các ôtô bị mắc kẹt. Nhiều người thay vào đó đã chọn cách đi tàu điện ngầm về nhà thay vì tự lái xe.

Hiện nay người ta đang lo lắng tình trạng sẽ càng nguy hiểm hơn khi cơn bão tại biển Đông đang kéo vào đất liền có thể gây ra hậu quả khôn lường.

Những trận mưa không hề khác với những năm trước đây nhưng đã gây ra những hậu quả vô cùng tai hại cho con người và nền kinh tế Trung quốc. Đây là kết quả của chính sách mở rộng thủ đô xây nhiều nhà cao tầng lấn các ao hồ và sông ngòi không có chỗ tiêu nước, phá hoại môi trường sinh thái. Đó là những dòng tít lớn được đăng tải trên báo chí Trung quốc. Trước tiên người ta tìm hiểu qua về cơm mưa lớn này. Cuộc tranh cãi cũng đang dâng cao giữa một bên là nhân dân đang sinh sống ở khu vực này cùng với các nhà khoa học Trung quốc với một bên là lãnh đạo chính quyền thành phố Bắc kinh. Để chứng minh nhận định này những nhà nghiên cứu khoa học đã đưa ra những con số về lượng mưa đang xẩy ra không lớn hơn các trận mưa những năm trước đây điển hình là 480 mm, 520 mm, thời gian có năm mưa kéo dài gần như cả ngày nhưng hậu quả không dẫn đến trầm trọng như vậy. Vậy cái gì gây ra hậu quả này? Người ta cho đó là do chính con người đã gây ra mà ở đây chính là do các chính sách mở rộng thủ đô một cách quá trớn, việc lấn chiếm san lấp nhiều ao hồ kênh rạch trong thành phố và những con sông xưa rộng lòng nay bị thu hẹp đã không đủ sức để tải nước ra sông lớn nên gây ra hậu quả này.

Theo tin mới nhất thì thị trưởng và phó thị trưởng Bắc Kinh từ nhiệm cùng lúc sau trận mưa lụt lịch sử cuối tuần qua làm nhiều người chết và nhiều quan chức thuộc bộ tài nguyên môi trường Bắc kinh cũng phải từ chức theo. Cũng theo con số chính thức, còn bảy người dân Bắc Kinh bị cho là mất tích nhưng dân mạng lan truyền tin rằng chỉ riêng một khu phố của Bắc Kinh, số nạn nhân chết đuối hoặc tử thương vì rơi xuống hố cống “có thể lên tới cả trăm”.

Dù ông Quách Kim Long, thị trưởng thành phố thủ đô của Trung Quốc đã có kế hoạch rời tòa thị chính để lên nắm vị trí bí thư Bắc Kinh, tin về hai quan chức cao cấp ra đi cùng lúc cũng gây bất ngờ cho người dân.

Phó thị trưởng, ông Cát Lâm, cũng từ chức cùng ngày trong khi chính quyền đang đối mặt với chỉ trích từ chính các đài truyền hình nhà nước và mạng xã hội về trận lụt làm chết ít nhất là 37 người tuần trước.

Nhiều người dân cho rằng việc chỉ xin từ chức chưa đủ mà còn phải đưa ra xét xử tại tòa vì các ông này đã vô trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, đó là khu phố cổ thì thoát nước tốt, còn các khu phố mới gặp nạn lụt với dòng nước dâng lên nhanh chóng, cuốn xe và người trên đường, gây tai nạn. Người ta cho rằng Bắc Kinh trong cơn sốt xây cất đã “rộng đẹp bề mặt” nhưng chật chội dưới ngầm. Ngoài ra, hiện cũng không có một hệ thống báo động lụt và trung tâm điều phối thoát nước như một đô thị hiện đại. Khi xảy ra lụt, các con số biến thành sông trong lúc dòng người và xe vẫn từ những nơi khác đổ về. Tình hình này không khác gì tình trạng hiện nay ở Việt nam.

Việt Nam thì sao?

Việt nam là quốc gia nằm sát biển hơn Trung quốc cho nên lượng mưa nếu kéo dài 20 giờ trở lên nhất là khi tiếp cận với bão lớn thì hậu quả còn nguy hại hơn nhiều. Thực ra Trung quốc không có chính sách mở rộng thủ đô Bắc kinh mà đó là tự phát, do nhiều người kéo về thủ đô làm ăn nên đất đai ngày càng hiếm, họ đã lấn sông hồ bức tử các lối thoát của nước mưa. Bắc kinh dưới lòng thành phố còn có các cống rất lớn được xây dựng hành mấy trăm năm kiên cố mà còn xẩy ra tình trạng như vậy?

Còn Việt nam thì lại có cả một chủ trương của nhà nước và chính quyền thành phố Hà nội và thành phố Hồ Chí Minh. Nếu thống kê một cách chính xác thì thành phố Hà nội đã mở rộng gấp 10 lần hoặc hơn, thành phố Hồ Chí Minh cũng là 5 lần. Trong khi con số hồ ao vừa và nhỏ đã gần như biến mất. Con sông Hồng là nơi cột trụ để cứu Hà nội khỏi lụt bao đời nay đã bị các vành đai nhà cao tầng trùng trùng vây hãm bốn xung quanh. Nước mưa sẽ chẩy đi đâu khi mà Hồ-Tây và các hồ lớn khác đang bị bóp hẹp lại nghiêm trọng. Sông Tô lịch xưa nay chỉ còn là một con rạch nhỏ bẩn thỉu cho nên hễ mưa là lụt.

Thành phố Hồ Chí Minh cũng vậy, con sông Sài gòn nay hai bên đang mọc lên nhà cao tầng và lòng sông hẹp lại đến mức báo động khiến chỉ một trận mưa vừa phải cũng lụt luôn. Nếu mưa kéo dài thì hậu quả sẽ nguy hiểm, thảm họa sẽ lớn hơn nhiều lần Bắc kinh hiện nay. Nếu đem so sánh những vụ bị lụt tại Hà nội và thành phố Hồ Chí Minh mấy năm qua thì lượng mưa chỉ bằng phân nửa mưa tại Bắc kinh và thời gian chỉ kéo dài 10 giờ đồng hồ. Nếu mưa kéo dài 20 giờ thì hậu quả còn ghê gớm hơn Trung quốc hôm nay.

Báo chí tranh cãi mãi về điều này nhưng những nhà lãnh đạo nhà nước và thủ đô rõ ràng biết nhưng chưa có sự quan tâm đưa ra cách giải quyết khoa học dứt điểm, triệt để là đưa các cơ quan lớn về các vùng xung quanh như Bắc ninh, Hải dương hay các thành phố phụ cận để dãn dân số và mặt bằng xây dựng. Mặt khác nguồn tài chính đất nước có hạn, nếu càng tập trung kinh tế tài chính để mở rộng thủ đô thì cũng là cắt xén hoặc làm ngơ tình trạng khốn khổ của các tỉnh biên giới và vùng sâu vùng xa vì tài chính quốc gia chỉ là có hạn, dẫn đến người ở các vùng này lại kéo về Thủ đô và Sài gòn để kiếm sống. Nếu cứ đà này thì chỉ 5 năm năm nữa Hà nội sẽ bị nhấn chìm trong nước một cách thảm hại mà hậu quả sẽ không thể lường hết, còn tai hại hơn cả trận mưa vừa qua tại Bắc kinh. Đó là điều chắc chắn! Thời gian không còn lâu để trả lời câu hỏi này và lúc đó ai phải chịu trách nhiệm? Hãy chờ xem.

Ngày 25 tháng 7 năm 2012.

© Nguyễn Hoàng Hà

© Đàn Chim Việt