Tết về, Xuân về cùng những nỗi đau uất nghẹn

 

Tết tới gần. Bao chuyện thương tâm cứ dồn dập suốt trong những ngày đầu năm 2012 này!

 Nọc Nạn quay về trên Tiên Lãng

Trên trang Facebook khá đông đảo bạn đọc chia sẻ với tôi những nhận định về vụ anh Đoàn Văn Vươn đã sử dụng vũ khí chống lại lệnh cưỡng chế của chính quyền làm bị thương 6 công an và bộ đội trong ngày 5/01/2012.

Tôi rất tiếc và không chấp nhận giải pháp anh đã bắn vào những chiến sĩ công an, bộ đội, bởi vì trong thực tế họ chỉ là những người thừa hành mệnh lệnh của quan chức địa phương bất lương, thậm chí có khi họ còn không nắm rõ bản chất sự việc. May mắn thay, đã không ai bị chết!

Về sự manh động và dại dột của anh Vươn, dư luận nói chung tỏ ra thương cảm, cho rằng, chính quyền đã đẩy một con thú bị trọng thương tới đường cùng, đấy một cựu quân nhân lương thiện, siêng năng tới tận cùng của sự phẫn uất do cảm thấy mình bị lật lọng, bị cướp đoạt bất nhẫn thành quả mà anh đã xây dựng bằng mồ hôi, nước mắt, tiền bạc và cả sự mất mát người thân trong cuộc chinh phục biển cả gian nan suốt mấy thập niên.

Nhiều vấn đề cần phải được mổ xẻ cẩn trọng để đánh giá đúng và hợp lý về nguyên nhân, hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật của anh Vươn. Những người nông dân có thể đã không hiểu hết tính pháp lý, ngộ nhận ý nghĩa của biên bản hoà giải giữa họ với Uỷ Ban Nhân dân huyện Tiên Lãng do Toà phúc thẩm dàn xếp và hiệu lực của Toà sơ thẩm khi đơn kháng án đã được huỷ bỏ.

Thật đáng tiếc, chỉ trừ một hai tờ báo chính thống hiếm hoi, hầu như bộ máy truyền thông nhà nước có vẻ như muốn định hướng dư luận theo một cách khác, bất lợi cho anh Vươn.

Nhà nước Việt Nam có thể lo ngại ảnh hưởng xấu của vụ án sẽ lan toả trong xã hội, như là điển hình của người nông dân nổi dậy chống lại bạo quyền. Thế nhưng định hướng dư luận thiếu công bằng, cung cấp thông tin một chiều, thiếu trong sáng, là thái độ vô nhân đạo.

Nói về con người “kỳ tài vùng Tiên Lãng” đã bền bỉ đối diện với biển cả để tìm nguồn sống trong loạt bài 3 kỳ: “Cống Rộc – Thách thức không đến từ biển” 44 tháng trước nay không thể truy cập được nữa, nhà văn Phạm Thị Hoài viết:

“Không phải ngẫu nhiên mà vụ xung đột đổ máu tại khu đầm Cống Rộc thuộc huyện Tiên Lãng, Hải Phòng ngày 5/1/2012 được so sánh với Vụ án Nọc Nạn tại làng Phong Thạnh, Giá Rai, Bạc Liêu năm 1928. Nọc Nạn đã lên phim, lên tuồng, lên di tích lịch sử. Nhà báo và luật sư độc lập đóng vai trò quyết định trong kết cục của Vụ án Nọc Nạn. Họ có thể ở đâu trong Vụ án Cống Rộc? Tiếp diễn của Vụ án Cống Rộc sẽ cho chúng ta biết, lịch sử đã làm gì sau 84 năm với nông dân Việt Nam, sau tất cả những cuộc cách mạng, giải phóng, đổi đời, nhân danh họ“.

Nhà báo Huy Đức đã rơi nước mắt khi đọc báo Pháp Luật:

“Mấy ngày nay, ông Phạm Văn Danh, 82 tuổi, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Vinh Quang, cứ bần thần khi nghe tin cả gia đình anh Đoàn Văn Vươn lâm vào vòng lao lý khi nổ súng vào lực lượng cưỡng chế thu hồi đất đầm. “Cậu ấy đã có công với bà con xóm làng chúng tôi, nếu không có cậu ấy làm bờ kè tạo tấm lá chắn thì không biết bao giờ người dân Vinh Quang mới hết cảnh vỡ đê, chạy bão”!

Còn trong bài “Thời thổ tả” nhà văn Thuỳ Linh viết:

“Rồi đây anh Vươn sẽ ra sao ở trong lao lý? Nỗi uất nghẹn có thể phá tung gan ruột một người để dẫn người ta đến cái chết. Mình cam đoan anh Vươn sẽ khóc. Những giọt nước mắt còn hơn cả nỗi tuyệt vọng và đau khổ. Nó vượt qua sự chịu đựng và nỗi đau đớn của kiếp người”.

 Mùa Xuân đầu tiên

Không chỉ riêng nhà văn Thuỳ Linh, đau xót, thất vọng trước nghịch lý, tai chướng trong xã hội Việt Nam hôm nay, nhà thơ Đỗ Trung Quân cũng tự vấn trong một bài trên Facebook.

Nhờ đọc bài của Đỗ Trung Quân mà tôi biết đến ca khúc “Mùa Xuân đầu tiên” của Văn Cao, danh nhân văn hoá Việt Nam, một nghệ sĩ đa tài đã trải qua bao kiêu hãnh, lạc quan của thời trai trẻ cầm súng lên đường theo Vệ Quốc quân chống thực dân Pháp, nhưng rồi tắt lịm trong cay đắng, đày đọa tinh thần và vật chất, có lúc cười ra nước mắt, sau biến cố nhà nước Việt Nam dập tắt phong trào Nhân văn – Giai Phẩm vào năm 1956.

Tôi tiếc là mình đã không biết sớm hơn ca khúc “Mùa Xuân đầu tiên” đầy tính nhân văn, giàu lòng nhân ái, mang sứ mệnh tình yêu đến cho mỗi người trên khắp mọi miền khi đất nước thống nhất vào năm 1975.

Tìm hiểu, tôi biết thêm ca khúc “Mùa Xuân đầu tiên” đã phải chịu nhiều thăng trầm, “chấp nhận thời gian dần dà phủ bụi” qua gần hai thập niên.

“Mùa Xuân đầu tiên” ra đời đầu 1976, nhân dịp Xuân Bính Thìn, hình như theo đơn đặt hàng của báo Sài Gòn Giải Phóng, “nhưng ca khúc bị phê bình là không đi đúng đường lối của Đảng, không phục vụ cho Cách mạng”, vì thế đã không được phổ biến, ít nhất cho tới cuối thập niên 80, khi tôi còn sống ở Sài Gòn.

Thì ra mãi đến năm 1991, tức là 4 năm trước ngày ông qua đời (1995), ca khúc “Mùa Xuân đầu tiên” mới được tới rộng rãi quần chúng.

Bốn năm trước trên tờ “Nhịp cầu Thế giới” Hoàng Linh đã viết:

“Trong khúc hoan ca dặt dìu ấy, thoảng nỗi nghẹn ngào, xao xuyến của người mẹ nhìn những đứa con, với giọt nước mắt người thiếu nữ sưởi ấm bờ vai chàng trai trong ngày gặp mặt – nhưng, đã có biết bao người con, người anh ra đi mà không bao giờ trở về? Văn Cao ý thức được sâu xa cái giá của cuộc chiến, khi ông ước mơ về “một cuộc đời êm ấm”…

Và ghi lại cảm xúc của nhà thơ Thanh Thảo:

“Cả một dòng sông vui, nhưng không trào cuộn ồn ào, mà như lắng lại, nghe kỹ thấy những lượn sóng đang run run, những lượn sóng như nhắn nhủ cái gì, báo trước điều gì. Chợt sáng, chợt nhòe, ánh tượng ấy chập chờn trong tôi, ám vào tôi day dứt. Cuộc đời này rồi sẽ ra sao, chúng ta rồi sẽ đi về đâu. Liệu cái thời khắc trẻ thơ kỳ diệu ấy có đủ sức nâng đỡ ta trong những ngày nặng nề của cuộc đời?”. Như thế, “Mùa xuân đầu tiên” không chỉ là một ca khúc mừng xuân, mà còn mang thông điệp khải huyền của tương lai một dân tộc mà chúng ta hằng mong mỏi“…

Lời của ca khúc “Mùa Xuân đầu tiên” có những câu:

Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về…

Với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông

Một trưa nắng vui cho bao tâm hồn…

Người mẹ nhìn đàn con nay đã về

Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên

Nước mắt trên vai anh, giọt sưởi ấm đôi vai anh

Niềm vui phút giây như đang long lanh…

Từ đây người biết yêu người…

37 năm sau “bỗng hiểu thêm tại sao một ca khúc hay đến thế, rung động đến thế lại mang giai điệu nao lòng đến thế, một điệu valse buồn man mác, mang nhiều niềm cầu mong”, nhà thơ Đỗ Trung Quân viết:

“Sau 37 năm. Người biết yêu người ra sao? Yêu thế nào mà cái thiện ngày càng ít đi, cái ác ngày càng dương đôi cánh dơi khổng lồ của nó phủ bóng lên tình nhân ái. Người ta hành hạ trẻ con, kẻ sát nhân còn quá trẻ chém rụng cả tay đứa trẻ mới chỉ vài tuổi, thua bạc đòi mẹ không xong, bọn côn đồ chém vỡ óc đứa con vài tháng tuổi, người ta dội nước sôi vào cả bà giúp việc già mà có gì phải hành hạ đến thế. Nếu không hài lòng sự phục vụ, đơn giản chỉ cần đuổi việc“.

“Khoan bảo tay nhà thơ này toàn bơi móc những chuyện xấu xa của xã hội. Khi tôi viết những dòng này thì Blogger Mai Thanh Hải đang lặn lội khắp nơi vận động, quyên góp áo ấm cho lũ trẻ vùng cao. Blogger Trần Đăng Tuấn cũng đã kêu gọi “bữa ăn có thịt“ cho những đứa bé nghèo ở nơi xa xôi mà chỉ nhìn vào chén cơm không có bất cứ gì khác dù là muối cũng đủ để ta rơi lệ. Nhà nhiếp ảnh Nason bao lâu nay cũng lặn lội cùng bạn bè mình đến những nơi hẻo lánh nhất của Tây Bắc mang quà cứu trợ cho trẻ con thiếu ăn người dân tộc… và nhà văn Nguyên Quang Vinh lâu nay cũng thế. Họ vẫn âm thầm lặn lội từ lâu. Từ rất lâu“…

(Tuy ở nước ngoài và chưa thể trở về, mấy anh em cầm bút chúng tôi không thuộc những người giàu có, dư dật, nhưng cũng đáu đáu nỗi nhớ quê hương và số phận bất hạnh của đất nước anh Quân ạ! Chúng tôi cũng đã và đang âm thầm, kín đáo làm những công việc nhỏ bé như các anh em hảo tâm đồng nghiệp trong nước. Nhiều năm nay rồi. Trong khả năng tài chính của từng người. Đôi khi chúng tôi nói với nhau, chỉ cần 50 USD, chưa đủ một bữa nhậu hai người ở Mỹ, là một trẻ nghèo ở Việt Nam có thể trang trải cả năm học phí).

Đỗ Trung Quân viết tiếp:

“Niềm an ủi về cái tình “người biết yêu người…“ vừa sưởi cho ta chưa kịp ấm thì vụ Tiên Lãng lại cộng thêm vào cái bất nhẫn, bất tín, bất nhân của chính quyền với chính những người dân đã gắn bó, đổ mồ hôi từ bao đời tìm miếng cơm manh áo trên mảnh đất của mình… Con giun xéo quá cũng quằn, huống chi là con người cùng khổ“.

“Hôm nay năm 2012, cũng vẫn còn là cầu mong “Từ đây người biết yêu người…”

Cám cảnh nhân tình thế thái, cùng tâm trạng như Đỗ Trung Quân tôi đã kết thúc ý kiến của mình trên Facebook bằng mấy câu thơ của nhà thơ Bùi Minh Quốc, cũng một cựu chiến binh:

“Tổ Quốc hỡi tình chi đau đớn vậy

Con yêu Người, ngục tối nuốt trời xanh

Ôi Tổ Quốc vào tay quỷ dữ

Tiếng hát tự do uất nghẹn khắp thân mình“.

Những người không có mùa Xuân

Tôi nghĩ đến chị Bùi Thị Minh Hằng. “Hơn một tháng nay, thằng con trai của Bùi Hằng bỏ cả nhà cả cửa ở Vũng Tàu để ra ngoài này nhờ cậy luật sư và tìm cách gặp mẹ. Lần gặp thứ hai vừa rồi, nó nói mẹ nó tay bị sưng tím, khắp người bắt đầu lở loét và hắc lào. Nó nói khi mẹ nó yêu cầu được chữa bệnh, cán bộ trại có tiêm thuốc nhưng không nói tên thuốc cũng như xuất xứ và công dụng, thế là Bùi Hằng không đồng ý tiếp tục chữa bệnh nữa”.

Vào ngày cuối cùng của năm 2011, hơn 20 nhân sĩ, trí thức đã ký tên gửi kiến nghị tới Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đề nghị chấm dứt tình trạng sử dụng tuỳ tiện các Nghị định vi hiến bắt giữ công dân không qua xét xử của toà án và trả tự do cho chị Minh Hằng. Tới hôm nay, sự im lặng đáng sợ vẫn là câu trả lời truyền thống của nhà chức trách Việt Nam!

Không chỉ bi kịch Nọc Nạn trở về Tiên Lãng, mà cái thời Nhân Văn – Giai Phẩm tối tăm, lạc hậu tái diễn với chị Minh Hằng trong âm thanh chói tai của hệ thống loa phát thanh, cùng với khẩu hiệu đỏ rực, vô hồn tràn ngập phố phuờng: “Xây dựng một xã hội dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh”!

Gần 50 năm sau, các “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước” được trao cho nhân sĩ trí thức của Phong trào Nhân Văn – Giai Phẩm đã từng bị đọa đày oan ức: Cao Xuân Huy, Văn Cao, Trần Đức Thảo, Đào Duy Anh, Nguyễn Văn Tý, Lê Đạt, Trần Dần, Phùng Quán, Hoàng Cầm … Nhưng chưa đủ để những người lãnh đạo đất nước hôm nay tỉnh ngộ!

Tôi nghĩ về nhà báo Hoàng Khương, trụ cột kinh tế của gia đình, vào tù vì tai ương nghề nghiệp, vì dấn thân cho cuộc chiến chống quốc nạn tham nhũng, trong khi vợ đang mang thai, con nhỏ khác bị bệnh máu trắng, mẹ già đau ốm…

Tôi nghĩ đến blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, đã hơn một năm tính từ lúc anh mãn hạn 30 tháng tù về tội “trốn thuế” vào ngày 19/10/2010, rồi bị bắt giam tiếp, tới nay vẫn bặt âm vô tín.

Thư thỉnh nguyện gửi Chủ tịch nước ngày 10/12/2011, đề nghị Chủ tịch cho biết quy trình pháp lý trong việc giam giữ anh và trả tự do cho anh, với 824 chữ ký của công dân Việt Nam, trong đó của 381 người sống trong nước, trọn 1 tháng rồi, không có hồi âm.

Cách cư xử của lãnh đạo nhà nước Việt Nam sao lạ lùng, vô tâm đến thế! Hiểu sao đây, nếu không phải như giáo sư Nguyễn Huệ Chi nói nhà nước coi quần chúng như những con bò?

Tôi nghĩ đến Đỗ Minh Hạnh với cái án 7 năm tù giam và bị đối xử tàn nhẫn trong tù. Những lời của Hạnh được mẹ thuât lại như xé lòng những ai có lương tâm: “Má ơi, con không tin gì hết ở những người nầy. Má hãy nhìn thân xác con bây giờ như thế nầy nè… Má ơi, con không buồn về thân phận tù đày của mình, ở đời chỉ chết một lần thôi, con buồn là họ dám coi thường sự bất khuất của dân tộc”…

Tôi nghĩ về gia đình anh Huỳnh Ngọc Tuấn, sau khi khiếu nại quyết định xử phạt 270 triệu đồng bằng cáo buộc vi phạm hành chính bất công của Uỷ ban Nhân dân thành phố Đà Nẵng và thái độ “cay cú” của Thanh tra tỉnh Quảng Nam hôm 6/1/2012, liệu anh và các con Huỳnh Thục Vy, Huỳnh Trọng Hiếu có được bình an đón Tết?

Làm sao có thể tin nhà chức trách để yên khi nhớ lại cảnh cả trăm công an chìm nổi hùng hổ, bao vây, lục lọi căn nhà nơi anh ở nhờ, chỉ để trao một cái quyết định xử phạt!

Tôi nghĩ đến phiên toà vào ngày 13/1/2012 xét xử trung tá công an Nguyễn Văn Ninh, con người đại diện cho pháp luật mà giữa chốn công quyền đã đánh gãy cổ ông Trịnh Xuân Tùng chỉ vì dám can ngăn công an đã thô bạo xử lý một người bị cho là không đội mũ bảo hiểm, và ông Tùng đã chết ít ngày sau đó! Công lý sẽ được đưa lên bàn cân ra sao trong phiên toà này?

Dư luận suốt mấy tháng nay bức xúc, phẫn nộ. Nhưng dư luận ư? “Cũng chỉ là của phận con sâu cái kiến, phận những “ông chủ, bà chủ” không thể mở miệng nói lại với đám “đầy tớ” ít hơn nhưng nắm toàn bộ các “công tắc” có thể tắt mở ánh sáng công lý”! (Thuỳ Linh)

Rồi biết bao nhiêu người khác nữa cũng không có mùa Xuân: Phạm Thanh Nghiên, Cù Huy Hà Vũ, Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Xuân Nghĩa, Phạm Văn Trội…

Lời kết

Tôi chua chát đọc comment của Nguyễn Thông (dưới bài của nhà thơ Đỗ Trung Quân): “Em nghĩ nó là mùa xuân đầu tiên và mãi mãi đầu tiên, hay nói cách khác, là mùa xuân cuối cùng luôn“…

Chả lẽ dân tộc Việt Nam phải cam chịu một tương lai bất định, một viễn cảnh mù mịt, mãi như vậy sao?

Chả lẽ “Mùa xuân đầu tiên” của Văn Cao, cũng là mùa xuân cuối cùng của mơ ước, hy vọng “người biết thương người, người biết yêu người”?

Có lẽ thế thật! Nhà văn Thuỳ Linh đã chẳng viết như thế là gì:

“Thời thổ tả của Gabriel Garcia Marquez, nhà văn vĩ đại người Colombia, vẫn còn tình yêu. Chứ bây giờ ở đây, trên mảnh đất này còn lại gì? Đành dùng tạm dù biết thời nay còn hơn cả thổ tả… Táng tận lương tâm đến mức có nhiều kẻ chưa thể tiến hóa làm người“! ●

Ngày 10 tháng 1 năm 2012

© Lê Diễn Đức – RFA Blog