San Jose, thành phố của tôi

Sau cùng, cuộc bầu cử thị trưởng San Jose năm 2014 kéo dài vì chờ đợi kết quả hơn 1 tuần cũng đã xong. Xin gửi đến quý độc giả bài thứ 5 về đề tài này và đồng thời thêm vài tin tức về thành phố của chúng tôi. Những tin tức và nhận xét từ một địa phương mong rằng chúng ta có thể ghi nhận thành một bài học về sinh hoạt dân chủ tại Hoa Kỳ.

Tất cả đều phải chia đôi.

Ghế thị trưởng San Jose giữa 2 ứng cử viên chung kết là anh Sam Liccardo và bác Dave Cortese đã diễn ra hết sức gay cấn mà số phiếu phải đếm suốt 7 ngày mới có kết quả. Trong 1 tuần lễ dài với tổng số 180 ngàn phiếu, anh Sam đã dẫn đầu mỗi tuần từ 2.500 phiếu cho đến ngày cuối vào khoảng gần 3500 phiếu.

Tuy nhiên với con số bên thắng 90 ngàn phiếu hơn 50% và bên thua trên 87 ngàn khoảng 49% thì rõ ràng là lòng dân thành phố chia đôi.

Bác Dave vẫn là thị trưởng tinh thần của 1 nửa San Jose. Xem trên địa lý thì nửa phần của Dave là phía Đông San Jose có thể gọi là phía bình dân, cao niên, bảo thủ. Phía Tây San Jose của anh Sam là dân trù phú, trẻ trung và cấp tiến.

Đó là chuyện thành phố. Còn về khu 7, nơi có đông dân Mễ và dân Việt. Mễ chiếm trên 30% có cô Maya Esperza ra tranh cử. Việt chiếm dưới 30% có luật sư Tâm Nguyễn ra tranh cử. Đây là khu vực nổi tiếng với cô Madison Nguyễn ngự trị 10 năm. Hai năm tạm thời và 2 nhiệm kỳ 8 năm chính thức. Khu 7 một thời là vùng đất sóng gió với câu chuyện Little Saigon.

Cũng là khu bầu cử mà kết quả chia đôi. Sau 1 tuần lễ dài đếm phiếu, sau cùng luật sư Tâm chỉ hơn có vỏn vẹn 214 phiếu so với tổng số hơn 13 ngàn phiếu đi bầu.

Như vậy dù phe Việt Nam thắng trong gang tấc nhưng thực sự cô Maya gốc Mễ vẫn phải được coi là nghị viên tinh thần của ½ dân số, đại diện cho dân Mỹ gốc Mễ.

Vì lý do kết quả tranh cử hết sức khít khao nên người thắng cử bắt buộc phải tìm cách hòa giải với bên thất cử.

Thành ngữ Can trường trong chiến bại rất đáng lưu ý trong kỳ tuyển cử năm nay tại San Jose. Cũng có thể ghi thêm câu danh ngôn là Thắng đã vinh quang, mà thua cũng anh hùng .

Tài hay mệnh

Cũng nên ghi nhận rằng anh nghị viên Sam trẻ trung và hăng hái quả nhiên đã tranh cử hết sức hữu hiệu và may mắn. Tám năm trước từ 1 luật sư công chức tranh cử nghị viên khu châu thành Sam đã thắng cử nhẹ nhàng. Nhiệm kỳ sau tái cử cũng hết sức đơn giản. Bây giờ lên chức thị trưởng vẻ vang trong vai trò ngựa về ngược. Xét cho cùng kỳ vòng loại, phe Sam và Madison bị chia phiếu. Qua vòng hai, phiếu của Madison chuyển qua cho Sam. Thắng như vậy còn là ít.

Trong khi đó bác Dave với hơn 20 năm trong nghị trường biết bao nhiêu là kỷ niệm tranh cử. Ứng cử nghị viên, giám sát viên, thị trưởng. Lần thắng, lần bại. Kỳ này quyết tâm bỏ chức vụ giám sát viên quận, dù nhiều tiền hơn, đỡ trách nhiệm hơn nhưng nhất định chiếm bằng được chức vụ thị trưởng San Jose vì chính trị hơn, danh tiếng hơn. Chức vụ thị trưởng đã 2 lần tranh cử, lần trước thua ông Chuck Reed và lần này tưởng chắc ăn như bắp mà lại thua giờ chót vì anh Sam có hơn 3 ngàn phiếu. Xem ra tài sức, nỗ lực, tiền bạc, nhân tâm đều là yếu tố quan trọng, nhưng thời vận đã đóng vai trò sau cùng. Nếu cử tri đi bầu đông hơn 47%, Dave sẽ thắng. Nhiều lá phiếu phe của ông đã không chịu đi bỏ vào thùng phiếu. Và có thể bác Dave tưởng chắc ăn nên không tố hết khả năng tài chánh cá nhân vào cuộc chơi. Hội nghị thiên hạ sự vỉa hè cho rằng nếu bác Dave bỏ ra chừng 100 ngàn mỹ kim cho truyền thông Việt Nam thì số phiếu cách biệt 3000 có thể san bằng. Đó chỉ là một chữ Nếu.

Rất nhiều chữ NẾU

Chữ nếu trong kỳ tranh cử tiếp tục được bàn luận với nhiều tin tức hậu trường chính trị tại địa phương. Tại sao khi 2 nghị viên ra tranh cử thị trưởng, ông đương kim Chuck Reed lại công khai yểm trợ Sam mà không yểm trợ Madison. Trước sau như một, cô phó Madison Nguyễn luôn luôn là người phụ tá trung thành của ông Reed. Họ đã bàn với nhau ra sao. Có thể Chuck Reed cho rằng Madison không đủ sức đương đầu với bác Dave. Cá nhân tôi có dịp hỏi bác Dave và Dave cho biết trong 2 người Madison và Sam thì Sam đáng ngại hơn. Kết quả đúng như vậy. Bác Dave dẫn đầu, Sam thứ nhì và Madison thứ ba trong kỳ bầu vòng loại. Mặc dù không được ông thị trưởng chính thức yểm trợ nhưng Madison vẫn nhất quyết ra thử thời vận, dù cùng phe nhưng không quản ngại vấn đề chia phiếu. Con đường chính trị, đường ai nấy đi. Khi nào hòa thì hòa, khi nào thi đua thì cũng vẫn thi đua.

Vào cuộc chung kết, nếu bác Dave chiến thắng thì ghế giám sát viên sẽ trống. Có thể cả anh Sam và cô Madison cũng đều ra ứng cử với nhiều người khác. Qua ghế giám sát viên quận, công việc nhẹ nhàng hơn mà quyền lợi rất khá. Vì vậy đã từng có giả thuyết là bác Dave sẽ được cô Madison ủng hộ. Nếu như vậy, số cử tri thân hữu Madison trên 20 ngàn phiếu qua bầu cho Dave thắng cử, thì bác Dave sẽ phải yểm trợ lại cho cô Madison vào ghế giám sát. Chuyện đó không xảy ra vì những yếu tố nhân sự, nhân tâm và chính trị địa phương trong đó có cả hậu quả của chuyện Little Saigon. Nhưng nếu giả thuyết đó được thực hiện thì chính trường San Jose sẽ còn rất nhiều chuyện để nói.

Một chút tương lai

Bởi vì địa lý chia đôi, nhân tâm chia đôi, tương lai sẽ phải là giai đoạn hòa giải. Luật sư Tâm sẽ phải tìm cách hòa giải và chinh phục khối cử tri gốc Mễ trong khu 7. Sẽ phải hòa giải tối đa với đối thủ Maya. Không thể tiếp tục nghĩ rằng đội tuyển Việt Nam thắng đội tuyển Mễ trên sân Spartan ở đường Senter. Hình ảnh đẹp nhất là ông Tâm phải chở cô Maya ở phía sau xe mô tô đi ăn cơm Việt Nam. It nhất phải học nói đôi ba câu tiếng Tây Ban Nha. Phải nói lâu hơn và dài hơn ông thị trưởng gốc Phi ở Milpitas nói tiếng Việt Nam. Ông tân nghị viên gốc Việt đại diện khu 7 cũng phải hòa hợp, hòa giải với ông tân thị trưởng Sam vốn là thuộc phe đối lập.

Với số phiếu chênh lệch hơn 200 phiếu, 4 năm tới sẽ là 4 năm dân Mỹ gốc Mễ sẽ lớn mạnh hơn. Phe ta phải xem lại bàn cờ và chuẩn bị trận tái thư hùng 2018 sẽ hết sức gay cấn.

Thực tình mà nói, thế của cử tri Việt hiện nay lên gần đỉnh cao. Trong khi thế dân Mễ vẫn còn nhiều nội lực.

Không làm tròn nhiệm vụ nghị viên ngon lành 4 năm tới thì ông Tâm sẽ còn nhiều thử thách. Nghị viên khu vực 7 vào được thành phố nhờ cử tri Việt nhưng ở lại hay không phải là do toàn thể cử tri khu 7 tương lai quyết định chứ không phải là chỉ lo trả nợ đồng hương.

Một nghị viên hay là một thị trưởng chỉ vì 1 sắc dân, cho 1 sắc dân và bởi 1 sắc dân sẽ không tồn tại trên chính trường Hoa Kỳ.

Trong 1 gia đình, chúng ta nuôi con cái thành người, khi các con trưởng thành để phục vụ cho xã hội. Chuyện đó thường tình.

Di dân đến Mỹ, chưa làm ăn gì cả, đã hưởng phúc lợi của nước này để lại từ trăm năm trước. Đến khi ra sức làm ăn là trả nợ cho toàn xã hội, không phải chỉ lo cho phe ta.

Tại khu 7, cử tri Việt đưa được người Việt vào nghị trường, là để đại diện phục vụ cho toàn thể xã hội. Đâu phải chỉ phục vụ cho chúng ta với những món nợ rất lẩm cẩm. Chuyện đó không đúng.

Dân biểu gốc Nhật Mike Honda là 1 thí dụ. Cộng đồng Nhật yểm trợ cho Mike rất kín đáo và hữu hiệu. Nhưng không bao giờ đòi nợ Honda, mặc dù cậu bé Mike ngày xưa cũng là thành viên trong trại tập trung Nhật Bản khi Tokyo tấn công Trân Châu Cảng. Đó chính là luân lý của chính trị Hoa Kỳ. Nhung đôi khi chính Mỹ cũng không theo đúng. Trong cuộc đua vào ghế nghị viên khu 7, cả hai bên đều tranh cử hoàn toàn dựa trên phiếu sắc tộc. Cô Maya không hề vận động cử tri Việt và ngược lại anh Tâm không chinh phục lá phiếu Mễ. Khuyết điểm từ cả hai phía. Bài học phải được ghi nhận.

Thành phố San Jose

Chuyện sau cùng phải nói đến thành phố San Jose, thành phố của tôi. My home town. Cũng như một số các thân hữu, chúng ta ở San Jose khá lâu. Đây chính là quê hương mới của ta. Đây là đất trời cho với danh hiệu thung lũng hoa vàng nhà quê mà bỗng trở thành thung lũng điện tử tân kỳ.
​
San Jose được biết đến từ cuối thế kỷ 17 chỉ là các nông trại và 1 thời dân miền đông đến tìm vàng và mở ra kỹ nghệ thủy ngân nay đã cũng tàn lụi. Chỉ còn lại tên tờ báo San Jose Mercury News.

Thành phố Cựu Kim Sơn, San Francisco thành lập năm 1849 cũng để lại cái tên đội banh bầu dục 49er. Trong khi đó San Jose chính thức ra đời năm 1850 và đã từng là thủ đô của California trước khi dời về Sacramento. Sau cùng, hơn 100 năm sau thời đại vàng son của San Jose đồng thời với giai đoạn người Việt di tản qua Hoa Kỳ sau 1975.

Năm 1980 kỹ nghệ điện tử phát triển, San Jose là thành phố trung tâm của quận Santa Clara với 14 tiểu thị xã chung quanh chào mừng hàng ngàn hãng điện tử danh tiếng vang lừng năm châu, bốn bể.

Trong giai đoạn điện tử phát triển, với tiền thuế tràn vào thị xã như nước lũ, thành phố lột xác qua các công trình xây cất lớn. Tòa thị chính, trung tâm văn hóa, bảo tàng viện kỹ thuật, trung tâm kịch nghệ, các khách sạn, các công viên, thư viện v..v..

Tuy nhiên, thực sự San Jose chưa theo kịp các bước tiến vĩ đại của thế giới điện tử. Các hội nghị thế giới vẫn còn tiếp tục bỏ rơi San Jose và tổ chức tại San Francisco hay Las Vegas.

Phải thực sự ghi nhận rằng, lần lượt các nghị viên và thị trưởng của San Jose trong suốt 3 thập niên qua vẫn còn lẩn quẩn với các chuyện địa phương. Chỉ riêng chuyện hết sức đơn giản là đặt tên góc đường Story là Little Sàigon mà giải quyết không xong, nói chi đến việc theo kịp cuộc cách mạng điện tử. Trong 100 quận hạt của đất Cali, không nơi nào đếm phiếu bầu lâu hơn thung lũng điện tử . Chưa có thị trưởng nào đưa San Jose lên địa vị quốc tế xứng đáng với dân số, ngân sách và danh tiếng điện tử mà chỉ có San Jose mới thể hiện được. Suốt bao năm, hội đồng thành phố chia rẽ, bất tài. Từ thời ngân sách thặng dư chuyển qua thiếu hụt. Cảnh sát và cứu hỏa. Nghiệp đoàn và phòng thương mại. Các tổ chức lao động và các nhà tư bản. Mỗi nơi đều muốn lái con thuyền điện tử San Jose về một hướng. Ngày xưa cô ca sĩ da đen hát bài, hỏi anh có biết đường về San Jose. Ngày nay ai có biết San Jose sẽ đi về đâu? Thực vậy, mới qua thập niên đầu của thế kỷ 21, chúng ta cần một đội ngũ lãnh đạo xứng đáng và đoàn kết tại tòa thị xã, vượt lên trên những trò mỵ dân lẩm cẩm. Vượt qua các ràng buộc nợ nần tình cảm thuộc các khối ảnh hưởng bầu cử bất xứng. Hãy nương theo huyền thoại một kinh đô điện tử để đưa San Jose lên hàng quốc tế chứ không phải chỉ luẩn quẩn cấp quốc gia. Rất mong như vậy.

© Đàn Chim Việt