Ai sẽ được chọn đứng phó cho ông Donald Trump

Cuộc tuyển chọn đã bắt đầu.

Không đầy 24 giờ sau khi thắng cuộc bầu cử sơ bộ Indiana (hôm mùng 3 tháng Năm 2016) và loại được đối thủ nặng ký Ted Cruz, tỷ phú Cộng Hòa Donald Trump xác nhận đang tính đến chuyện “chọn người đứng phó” cho ông để cùng vận động tranh chức tổng thống. Phải nói cho đúng: cả tháng trước đó đã có đồn đãi chính trị cho rằng ông Trump “bí mật lập ủy ban chọn người đứng chung liên danh”, đi kèm với một danh sách những người có thể được chọn, cộng với tin “ngoài các cố vấn chính trị, trong ủy ban tuyển chọn có cả cô con gái cưng Ivanka và chồng là anh Jared Kushner”, hai người đứng trong hàng ngũ “những nhân vật thân tín nhất” của ông trùm bất động sản.

Đúng sai không rõ, chỉ biết ông Trump đang tìm người đứng phó. Cuộc tuyển chọn này không dễ dàng vì người được mời tham gia liên danh phải hội đủ rất nhiều điều kiện, từ ủng hộ lập trường, quan điểm chính trị của “ông Chánh”, cho đến có khả năng giúp liên danh thắng cử ở những tiểu bang cử tri chưa ngã ngũ sẽ bỏ phiếu ủng hộ liên danh Cộng Hòa hay Dân Chủ. Riêng với trường hợp ông Trump, “người được chọn còn phải là người thật điềm tĩnh, chấp nhận làm việc chung với một ông sếp nổi tiếng cọc cằn, được cả thế giới chú ý tới vì lối nói chuyện thô lỗ”, theo nhận xét của ông William Schroeder, một thành viên nồng cốt của phong trào “bài Trump”.

Những ai đang ở trong tầm ngắm của ông tỷ phú Trump? Tám nhân vật có tên dưới đây được dự đoán có thể sẽ được chọn:

1- Bà Susana Martinez, Thống Đốc tiểu bang New Mexico: không chỉ được biết đến vì là nữ thống đốc đầu tiên của New Mexico và cũng là phụ nữ đầu tiên giữ vai trò Chủ Tịch Hiệp Hội Thống Đốc Cộng Hòa, bà Martinez nổi tiếng trong chính trường Hoa Kỳ vì nhiều lý do khác nhau, trong đó được nói tới nhiều nhất là khả năng lãnh đạo và khôn khéo.

Sự góp mặt của bà Martinez không chỉ giúp ông Trump lấy được lá phiếu của cư tri Hispanic, đồng thời còn giúp ông thắng ở một trong những tiểu bang cần phải thắng để bước vào Tòa Bạch Ốc. Khó khăn cho ông Trump: trước đây bà Martinez ủng hộ Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio, công khai chỉ trích ông Trump sau khi ông tỷ phú nói rằng thành phần cư trú bất hợp pháp là bọn đầu trộm đuôi cướp.

2- Ông John Kasich, Thống Đốc Tiểu Bang Ohio: thứ Tư tuần này, ông Trump cho biết có thể nghĩ đến ý kiến chọn ông Kasich đứng phó cho liên danh. Nhiều quan sát viên cho rằng điều đó có thê xảy ra vì trong thời gian vận động tranh cử sơ bộ, ít khi đụng chạm xảy ra giữa 2 ông, đồng thời có người nghĩ rằng ông Kasich nhất quyết đi tới phút chót vì muốn được chọn đứng phó.

Ông Kasich là một vị thống đốc được lòng dân, thành công ở tiểu bang cử tri chưa quyết định sẽ dồn phiếu cho liên danh Dân Chủ hay Cộng Hòa. Ngoài thành công trong những năm làm thống đốc, ông Kasich còn có 20 năm làm việc ở Hạ Viện, từng giữ vai trò Chủ Tịch Ủy Ban Ngân Sách, được ca ngợi vì cùng với Tổng Thống Dân Chủ Bill Clinton soạn kế hoạch cân bằng ngân sách quốc gia. Về chính trị, ông Kasich được xếp trong hàng ngũ chính trị gia bảo thủ ôn hòa, có thể giúp ông Trump thu hút lá phiếu của tập thể cử tri trẻ, độc lập và cấp tiến. Nhưng ông Kasich cũng là người chủ trương chống phá thai, từng ký những đạo luật đóng cửa trung tâm phá thai trong tiểu bang.

Một điểm đáng được chú ý: lịch sử bầu cử Hoa Kỳ cho thấy tất cả tổng thống Cộng Hòa đều thắng ở Ohio. Ông Kasich là người có thể giúp ông tỷ phú Trump thắng ở tiểu bang này.

3- Bác Sĩ Ben Carson: nổi tiếng trong lãnh vực y khoa, là ứng cử viên da mầu duy nhất ở cuộc đua sơ bộ, và cũng là thành viên trong bản tuyển chọn giúp ông Trump tìm người đứng phó cho liên danh.
Nếu được ông Trump mời đứng chung liên danh, ông Carson có thể giúp thu hút lá phiếu của tập thể cử tri da mầu, cũng như giúp ông Trump vận động quyên tiền để tranh cử. Nên nhớ: hồi năm 2000, ông Dick Cheney được ứng cử viên George W. Bush nhờ làm trưởng ban chọn ứng cử viên phó tổng thống, cuối cùng, chính ông Cheney được ông “W” chọn đứng cùng liên danh.

4- Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio: không mấy người nghĩ liên danh Trump-Rubio sẽ thành hình, nhưng trong chính trị, tất cả mọi chuyện đều có thể xảy ra, kể cả trường hợp 2 đối thủ không đội trời chung bắt tay nhau để cùng làm việc.

Trong hơn nửa năm trời đối chọi với nhau, hai ông Trump và Rubio dùng những lời lẽ thật nặng nề để chỉ trích và khinh bỉ nhau, trong đó vẫn được nhắc đến là chuyện ông Trump gọi đối thủ Rubio là “thằng lõi tì” (“little Rubio”). Nhưng mới tuần qua ông Rubio khen ông Trump “hành xử khác hẳn” dù chưa vội lên tiếng ủng hộ người sẽ đại diện cho đảng để tranh chức tổng thống.

Ông Trump cần một người như ông Rubio: trẻ, tháo vát, tiếng nói tiêu biểu cho lực lượng bảo thủ Cộng Hòa và là người được sự ủng hộ của tập thể cử tri Hispanic. Có ông Rubio đứng chung liên danh, gần như chắc chắn ông Trump sẽ thành công ở tiểu bang Florida. Lợi điểm lớn nhất: ông Rubio luôn luôn nói “đảng Cộng Hòa phải chiến thắng, không thể để cho bà Hillary Clinton làm tổng thống”. Vì thế, khá đông người tin ông Rubio sẽ nhận lời mời của ông Trump.

5- Ông Chris Christie, Thống Đốc Tiểu Bang New Jersey: ngay từ những ngày đầu tiên, ông Christie là một trong những chính trị gia Cộng Hòa ủng hộ ông Trump. Quyết định đó khiến nhiều người bực mình, trong đó có cả thành phần bề thế của đảng, những người từng ủng hộ ông Christie và đến giờ vẫn không ưa Trump.

Nhiều người tin rằng ông Christie công khai ủng hộ ông Trump vì muốn làm phó tổng thống, nếu đúng, thì đây là cơ hội rất tốt để ông Thống Đốc có thể được chọn. Một yếu tố khác cũng được các nhà quan sát nói tới: ông Trump chỉ muốn làm việc với những người “trung thành”, và ông Christie đứng trong danh sách “trung thành” đó.

6- Ông Newt Gingrich, Cựu Chủ Tịch Hạ Viện Liên Bang: một trong những tiêu chuẩn được ông Trump nói tới là “muốn tìm người đầy kinh nghiệm chính trị, biết lối làm việc của chính trường thủ đô Washington D.C., có thể nói chuyện với Quốc Hội”. Người có đủ những yếu tố đó chính là ông Newt Gringrich.

Cũng như ông Chris Christie, ông Gingrich đứng trong hàng ngũ ủng hộ ông Trump, là cố vấn chính trị và công khai bênh vực ông tỷ phú Cộng Hòa. Ông còn được ngợi khen là người có tài ăn nói, cộng với bản tinh xuề xòa thu hút được cử tri. Trở ngại: ông Gingrich không được lòng cử tri trẻ tuổi và tập thể cử tri độc lập.

7- Ông Rick Scott, Thống Đốc Tiểu Bang Florida: theo ông Trump “Thống Đốc Scott là người có thể được mời đứng chung liên danh”. Câu trả lời rất khéo léo của ông Rick Scott: rất bận việc dân chúng tiểu bang giao phó, không nghĩ đến chuyện dọn nhà về Washington D.C.

Điều dó không có nghĩa là ông Scott sẽ từ chối lời mời. Lý do: mức ủng hộ cử tri Florida dành cho ông Thống Đốc đang xuống khá thấp, có thể đẩy ông tới chỗ sẵn sàng nhận lời làm một công việc khác. Trở ngại: liệu ông Trump có muốn chọn người đứng phó không mấy nổi bật như ông Rick Scott hay không? Một chi tiết khác: ông Scott không lên tiếng ủng hộ ông Trump cho tới ngày ông tỷ phú thắng cuộc bầu cử sơ bộ tại tiểu bang Florida.

8- Bà Nikki Haley, Thống Đốc Tiểu Bang South Carolina: từng ủng hộ Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio, từng công khai chỉ trích ông Trump ăn nói thiếu suy nghĩ, “không thể đại diện cho đảng dể tranh cử tổng thống” đồng thời từng bày tỏ dấu hiệu cho thấy sẽ không ủng hộ ông Trump dù ông có được đảng đưa ra tranh cử.
Đến giữa tuần này bà đổi ý, cho hay sẵn sàng ủng hộ ông Trump “để đảng Cộng Hòa lấy lại Tòa Bạch Ốc”, nhưng bác bỏ mọi đồn đãi cho răng bà nhắm ghế phó tổng thống, mong được ông Trump mời đứng cùng liên danh.

Bà Haley là vị thống đốc được nhiều người mến mộ nhất nước Mỹ và là một ngôi sao sáng của đảng Cộng Hòa. Nếu được chọn, bà sẽ là chính trị gia gốc Á đầu tiên có tên trong liên danh của một chính đảng và nếu liên danh Trump-Haley đắc cử, bà sẽ là nữ phó tổng thống đầu tiên của nước Mỹ.

© Nguyễn Văn Khanh

© Đàn Chim Việt