11 ngày trước bầu cử: Trận chiến bạc tỉ

“Chúng tôi vẫn còn tiền”, ông Cố Vấn Adam Fetcher vừa cười vừa trả lời câu hỏi liên quan đến khoản tài chánh của Ủy Ban Vận Động Tranh Cử Obama-Biden. Nói đùa với các nhà báo, ông bảo thêm “khẩu hiệu tranh cử Tổng Thống đưa ra là tiến tới phía trước (forward) nên chúng tôi có dư tiền để cùng với người dân Hoa Kỳ tiến đến thành công”.

Một ngày trước đó, câu hỏi tương tự cũng được đặt ra với Ủy Ban Vận Động Tranh Cử Romney-Ryan. Câu trả lời từ bà phát ngôn viên Andrea Saul: “chúng tôi không thiếu tiền trang trải mọi chi phí cần thiết cho tuần cuối cùng” của cuộc đua tiến về Tòa Bạch Ốc. Bà cũng nói nhờ số tiền còn dư, “chúng tôi sẽ tung ra một loạt quảng cáo mới, nhắc nhở mọi người đừng quên đi bầu và nhớ bầu cho ông Romney”.

Chuyện tiền nong được nói tới chỉ vì chừng chục ngày nữa cử tri sẽ quyết định chọn người lãnh đạo đất nước cho nhiệm kỳ 2013-2016, và thông thường vào khoảng thời gian này hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa bắt đầu “hết đạn”, không thể quảng cáo, vận động một cách ồ ạt như lúc ban đầu. Năm nay chuyện hoàn toàn khác: cả bên ông Obama lẫn phía ông Romney đều hãnh diện khoe tiền vẫn vào ào ạt như… nước sông Potomac, hứa hẹn hiệp cuối cùng của cuộc tranh cử sẽ còn hào hứng hơn những gì đã xảy ra từ đầu năm đến giờ.

Từ tháng Mười năm 2010, bên ông Obama đã bắn tiếng nói cần khoảng 1 tỷ dollars cho cuộc vận động tái ứng cử, lúc đó ngay giới truyền thông Hoa Kỳ thắc mắc, chẳng hiểu vì sao số tiền lại cao đến thế cũng như làm thế nào để có thể kiếm được khoản tiền khổng lồ như vậy trong thời buổi kinh tế vẫn còn khó khăn. Điều ít ai ngờ: tính đến cuối tháng Chín vừa rồi, 2 đảng và 2 ủy ban tranh cử đã quyên được 2 tỷ dollars để cuộc bầu cử tổng thống năm nay là cuộc bầu cử “đắt giá” nhất trong lịch sử chính trị của nước ỹ.

Ở đâu hai ông kiếm được nhiều tiền như thế? “Có 3 khoản tiền chính”, theo giải thích của bà Tracy Mullen, một chuyên gia của viện nghiên cứu Brookings tại Washington. “Khoản đầu tiên đến từ các buổi tiếp tân, khoản thứ nhì đến từ cử tri ủng hộ đảng và khoản thứ ba đến từ nhưng tổ chức siêu vận động, tức Super PACs”. Các khoản tiền này đều không nhỏ, vì cả 2 ứng viên Dân Chủ và Cộng Hòa đều có hẳn một đường dây giúp họ quyên tiền -mỗi lần dự tiệc là mỗi lần kiếm bạc triệu hay chục triệu- chứ không lâm vào cảnh thiếu thốn như ông John McCain 4 năm trước đây, đồng thời sử dụng tối đa các phương tiện kỹ thuật như internet… để gửi e-mail xin người ủng hộ đóng góp những khoản rất nhỏ, đôi khi chỉ xin chừng 5 hay 10 dollars, áp dụng đúng câu “năng nhặt, chặt bị”. Vẫn theo bà Mullen, “tính đến cuối tháng Chín vừa rồi các Super PACs đã bỏ ra hơn nửa tỷ bạc để chạy quảng cáo ủng hộ ông Obama hay ông Romney, tôi cũng nghe nói chỉ qua internet không thôi, trong 2 tuần qua bên ông Romney quyên được thêm 27 triệu bạc”.

“Ai cũng thấy trận chiến năm nay sẽ quyết định vào những ngày cuối cùng”, theo chiến lược gia độc lập Frank Moore của Maryland, do đó chuyện cả 2 ông Dân Chủ lẫn Cộng Hòa vẫn còn tiền “khiến cuộc đua trở nên sôi nổi hơn”. Ông Moore cho hay với khoản tiền đang có trong tay, “chắc chắn các chiến lược gia Cộng Hòa lẫn Dân Chủ đang tính toán rất kỹ xem nên tiêu vào những khoản gì”, quan trọng hơn nữa “là họ sẽ tiêu tiền vào lúc nào”.

Bên nào còn nhiều tiền hơn? Những chi tiết được phổ biến cho thấy phía ông Romney “còn khoảng 56 triệu đô tiền mặt”, bên ông Obama sau khi trừ mọi chi phí phải tiêu trong tháng Mười “vẫn còn ít nhất 41 triệu” -cũng tiền mặt-. Với số tiền tổng cộng gần trăm triệu đang có trong tay, dàn cố vấn của 2 ông quyết định tung loạt quảng cáo mới nhất trên truyền hình, nhắm vào những tiểu bang có thể quyết định thắng bại cho cuộc đua năm nay.

Cả 2 bên không tiết lộ cho báo chí biết sẽ sử dụng khoản tiền đang có vào những việc, nhưng rõ ràng không có tiền thì… hỏng chuyện. Bằng chứng là chỉ trong một tuần qua, hai bên đã đưa cả ngàn người từ mọi nơi về làm việc tại các tiểu bang “swing states”, nơi một số lớn cử tri vẫn chưa quyết định sẽ bỏ phiếu chọn ai. Thí dụ như bên ông Romney đưa hết lực lượng từ North Carolina về tăng cường cho văn phòng vận động tại Ohio và Nevada. Nghe đâu cuối tuần này bên ông Obama sẽ đưa người từ Wisconsin về giúp sức cho Nevada, tiểu bang mà các cuộc thăm dò cho thấy vẫn chưa phân thắng bại.

Bên cạnh chuyện tăng cường nhân viên, từ hôm qua, cử tri nhiều tiểu bang đã thấy quảng cáo hoàn toàn mới của đảng Cộng Hòa, kể cho mọi người chuyện “ông Romney là chính trị gia biết cách làm việc với đảng đối lập” bằng chứng là lúc còn làm Thống Đốc Massachusetts “ông đã cùng với quốc hội Dân Chủ thông qua nhiều đạo luật lợi ích cho dân”, trong khi thái độ “ngạo mạn” của ông Obama là nguyên nhân gây nên tình trạng bế tắc chính trị, khiến lập pháp Cộng Hòa không thể nào làm việc chung với hành pháp Dân Chủ được.

Bên Dân Chủ cũng đưa ra quảng cáo vận động mới toanh, được chiếu ở tất cả các thành phố lớn trong tiểu bang Ohio. Quảng cáo này mang nội dung ông Romney là người không hiểu biết nhiều về đời sống, lo âu của người dân, lúc nào cũng nghĩ đến chuyện sẽ giảm thuế cho người giầu có thay vì phải quan tâm đến tập thể người nghèo và trung lưu. Quảng cáo này cũng nhắc lại trong lúc Tổng Thống Obama tìm cách cứu nguy kỹ nghệ xe hơi thì ông Romney lại phản đối ầm ĩ cả lên, theo lối “sống chết mặc bay”.

Điều đáng nói: dù vẫn còn tiền nhưng cả ông Obama và ông Romney vẫn tiếp tục kêu gọi đóng góp thêm, hy vọng xin được càng nhiều càng có cơ hội mở rộng trận chiến. Đầu tuần này, cử tri ủng hộ ông Cộng Hòa nhận được thư nhắc nhở “chúng ta đã nhìn thấy chiến thắng” đi kèm theo yêu cầu giúp 15 dollars. Cử tri ủng hộ ông Dân Chủ cũng nhận được thư mang nội dung “không thể để cánh Cộng Hòa đưa quốc gia đến chỗ khó khăn như họ đã từng làm trước đây”, kèm theo đề nghị xin mỗi người cho thêm 10 đồng để có thêm “súng đạn” đánh trận cuối cùng.