Người Việt ở Ba Lan rầm rộ biểu tình

Ba Lan là một quốc gia đã lật đổ chế độ cộng sản bằng hoạt động đình công và biểu tình, nhưng ở ngay tại quốc gia này, biểu tình vẫn là chuyện xa lạ với cộng đồng người Việt. Đã từng có đôi ba cuộc lãn công, bãi chợ nho nhỏ của tiểu thương nhằm chống lại tình trạng tăng giá thuê quầy, nhưng nó vẫn nang tính cục bộ, theo kiểu bảo vệ ‘nồi cơm’. Phần lớn sinh trưởng ở miền Bắc, kiều bào Ba Lan luôn coi mình là những di dân kinh tế, chứ không phải tị nạn chính trị và thường chăm chú vào công việc làm ăn, buôn bán hơn là bày tỏ chính kiến trước những vấn đề chính trị xã hội của đất nước, kể cả chuyện chủ quyền.

Nhưng lần này thì khác, rất khác, đến mức ngay những người trong cuộc cũng phải ngỡ ngàng.

Lần đầu ‘xuống phố’

Ngỡ ngàng vì không ai có thể ngờ tới con số tới 3000- 4000 người tham dự. Đấy là ước đoán do đội cảnh sát bảo vệ cuộc biểu tình đưa ra, dựa trên những kinh nghiệm của họ. Cảnh sát đã phải tăng cường lực lượng gấp mấy lần dự kiến, dù không có bất cứ hành động quá kích nào cần tới sự can thiệp. Trước đó, những dự đoán lạc quan nhất cũng chỉ dám ‘phán’ tới con số một ngàn người.

Bà con từ các khu buôn bán cách Vac-sa-va mấy chục km đã đi các chuyến xe buýt miễn phí từ sớm tới điểm biểu tình, nhiều người từ các tỉnh cũng lên tham dự. Với nhiều người, đây là lần biểu tình đầu tiên trong cuộc đời mình. Mặc dù lịch biểu tình từ 12 giờ, nhưng nhiều bà con đã có mặt từ lúc 10 giờ với những biểu ngữ tự tạo rất phong phú.

Và tiếp đến là thái độ ôn hòa, văn minh của những người biểu tình. Những tiếng hô “Đả đảo”, ”cút đi”, “get out” trước đại sứ quán Trung Quốc vang xa tới mấy dãy phố, nhưng trái với những lo ngại của nhóm tổ chức về sự kích động trong các câu khẩu hiệu, đoàn biểu tình đã thể hiện sự đúng mực đến hoàn hảo.

Trước đó, những diễn biến bạo động ở Việt Nam từ Bình Dương tới Hà Tĩnh khiến nhóm tổ chức ngủ không yên. Nếu xảy ra sự cố, người tổ chức không những sẽ bị thành phố phạt tiền mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài tới hình ảnh cộng động.

Buổi biểu tình đã bất ngờ nhận được sự ủng hộ của một số người Ba Lan. Không có trong chương trình định sẵn, 2-3 người đã lên phát biểu phản đối thái độ nước lớn của Trung Quốc, so sánh sự bành trướng của Trung Quốc với việc xâm chiếm Crimea của Nga gần đây hay những hành động của họ trong quá khứ với đất nước Ba Lan. Những chia sẻ của các bạn ngoại quốc nhận được sự tán dương nhiệt liệt.

Sau 2 tiếng hò hét tới khản cổ, đoàn người xếp hàng trật tự diễu hành tới khu thành cổ và tiếp tục hô vang các khẩu hiệu bằng tiếng Ba Lan, tiếng Anh để gửi thông điệp tới dân chúng Ba Lan và du khách quốc tế.

Một quyết định ‘gãi đúng chỗ ngứa’

Một điều đặc biệt không thể không nhắc tới của cuộc biểu tình lần này, là nó không phải do bất kỳ một tổ chức cộng đồng nào phát động, dù các hội đoàn như thế có tới vài chục với những ban bệ ‘hoành tráng’.

 

Ý tưởng biểu tình được khởi xướng bởi anh Ngô Hoàng Minh – một cựu du sinh từ thập niên 80s, hiện là phiên dịch công chứng – sau một vài thăm dò nho nhỏ trên mạng Facebook.

Không thông qua hội đoàn, không hỏi ý sứ quán -như trong các công việc thường lệ của cộng đồng – một mình anh Minh đã đăng ký với thành phố để xin phép một cuộc biểu tình với số lượng khiêm tốn, 200 người. Gọi là giấy phép có thể không chuẩn, biểu tình là quyền công dân ở một nước dân chủ như Ba Lan, nhưng vẫn cần một thủ tục mang tính thông báo để thành phố sắp xếp, bố trí cảnh sát bảo vệ, cứu thương…

Quyết định ‘đơn phương độc mã’ của anh Minh đã bất ngờ nhận được sự ủng hộ từ nhiều phía, bên cạnh đó cũng là áp lực và thậm chí sự cản trở hay gièm pha của một số người. Nhưng với sự giúp đỡ của những bạn trẻ tâm huyết, người khởi xướng đã quyết giữ sự trung lập, không phe nhóm cho cuộc xuống đường lần này.

Con số 3- 4 ngàn người đã chứng minh, sự trung dung là một quyết định sáng suốt. Và một cá nhân hay một nhóm nhỏ hình thành tự phát vẫn có thể làm được những điều kỳ diệu, vận động được số đông quần chúng, nếu biết ‘gãi đúng chỗ ngứa’ của đồng bào.

Tập dượt dân chủ

Dân chủ có thể rất xa vời, nhưng có khi gần gũi đến bất ngờ. Cuộc biểu tình lần này là một minh chứng rõ nét. Một trang facebook đã được mở ra để tất cả bà con quan tâm tham gia thảo luận công khai. Điều này khác hẳn với các hội đoàn, khi việc lớn nhỏ trong cộng đồng thường chỉ được bàn bạc trong một nhóm nhất định.

Rồi, những tình nguyện viên cũng xuất hiện từ đây, tự bỏ tiền bạc, công sức cho những công việc chung, không tính toán, không vụ lợi. Rất nhiều bạn đã nhận làm những công việc như thiết kế, in ấn tờ rơi, mua cờ quạt, in áo phông… với sự hăng say mà có lẽ ít khi thấy trong các hoạt động cộng đồng trước đó.

Những nick rất ngộ nghĩnh, tưởng chừng chỉ lập ra để chat chít lăng nhăng như “Nhok Con”, “Đồn Như Lời” (tức Nam) hay Cu Tít bỗng xung phong làm những việc ‘quốc gia đại sự’. Em “Nhok Con” 15, 16 tuổi cùng đám bạn của mình đã phát hàng ngàn tờ rơi tiếng Ba Lan, tiếng Anh cho dân bản xứ và du khách về tham vọng độc chiếm biển Đông của Trung Quốc. Vừa phát, các em vừa giải thích những thắc mắc của những người quan tâm.

Đội bảo vệ được lập ra bởi Thuong Le và Chau Thanh Phan, Nam, Cu Tít – những người chưa ai biết ai trước đó – đã phối hợp công việc rất ăn ý, phân công đâu ra đấy và nhanh chóng thu nạp được 50 tình nguyện viên. Đội bảo vệ đã tổ chức đưa đón bà con và hướng dẫn qua từng địa điểm tới nơi biểu tình và giữ trật tự tới phút chót. Những tình nguyện viên đã dọn không còn một cọng rác trong khu vực biểu tình.

Thanh Son Nguyen đã bỏ 2 ngày ti mẩn thiết kế hàng chục banner biểu ngữ rất chuyên nghiệp, bắt mắt. Thái Linh cùng các bạn duyệt lại từng chi tiết, chính xác tới từng phút của lịch biểu tình. Từng câu khẩu hiệu cũng được các facebooker bàn luận góp ý, thêm câu này, bớt câu kia để nó không chệch ra khỏi mục tiêu chung – chống Trung Quốc xâm lược.

Facebook nghe nói đã từng góp sức trong các cuộc biểu tình tạo nên làn sóng cách mạng hoa Nhài ở các nước Trung Đông, không rõ thực hư ra sao, nhưng nó đã được các bạn trẻ Ba Lan sử dụng hữu hiệu và dân chủ để bàn thảo và quyết định cho lần xuống đường này. Nhờ vậy, mọi chuyện đã diễn ra suôn sẻ dù chỉ có vỏn vẹn mấy ngày chuẩn bị cho một công việc mà hầu như ai cũng mới làm lần đầu.

Mỗi người có thể ghi nhớ về cuộc xuống đường đầu tiên này theo một cách khác nhau, với những cảm xúc khác nhau. Nhưng chắc chắn, tất cả đều đồng ý rằng, những gương mặt hôm nay, những chiếc nắm đấm tay giơ lên hôm nay là biểu hiện tuyệt vời của lòng yêu nước. Nó có thể khác nhau về quan điểm, có thể ẩn giấu đâu đó giữa những vất vả, nhọc nhằn của cuộc sống thường ngày; hay nấp sau cái vẻ nhút nhát cam chịu của người Việt; nhưng nếu đã tỏa sáng 1 lần, thì có thể sẽ sáng lên tiếp nữa.

Giàn khoan có thể còn đó, không biến đi, nhưng rõ ràng cộng đồng vừa trải qua một thực hành dân chủ hiếm hoi, cả với những người điều hành công việc, tới những biểu tình viên. Và mỗi bước chân xuống đường sẽ đem xã hội dân sự lại gần hơn với chúng ta.

© Đàn Chim Việt