Từ ngõ Phất Lộc tới Weimar [18]

Tiếp theo phần trước

Trước khi nhận giấy ra trại tù, ban Bình lại gọi tôi vào nói chuyện. Ông chúc tôi có cuộc sống tốt và không phải bao giờ quay lại đây. Tôi cám ơn, ông chìa tay để bắt tay tôi nói.

- Giờ anh là người tự do, cho tôi bắt tay anh một cái nào.

Ông chỉ tay mời tôi ngồi xuống ghế. Ông luống cuống giây lát, chắc ông tìm cách nói chuyện với tôi thế nào cho hợp lý. Chỉ còn vài phút nữa ông ấy chả còn quyền gì với tôi, có khi ngay tại bây giờ tôi chưa cầm lệnh tha. ông ấy cũng chẳng còn quyền gì. Hơn nữa khi tôi còn án tù, tính mạng ở trong tay ông ta tôi còn không sợ, bây giờ tất nhiên lại càng không.

Ông suy nghĩ một lát rồi bắt đầu nói.

- Hôm nay anh về, tôi đại diện cho trại cũng có đôi lời, trước là chúc anh trở về với gia đình, có được tương lai ổn định.

Ông đưa chén nước cho tôi, giọng ông trầm như giãi bày tâm sự.

- Anh biết đấy, ở đâu cũng có mặt này, mặt khác. Cán bộ của trại thì đông, phạm nhân cũng đông, khó lúc nào mà làm đúng hết được. Đôi khi cũng có người xuê xoa thế này, thế kia. Nhưng nói về cá nhân anh trong thời gian ở đây với chúng tôi, tôi thấy anh được đối xử cũng không có vấn đề gì. Chỉ có giai đoạn sau này có đôi chỗ hiểu nhầm…

Tôi cắt lời.

- Thưa ban, chuyện này ban đã nói rồi, những lần trước em không phản đối, giờ lúc em về em cũng không phản đối. Em không dính gì đến những đơn từ khiếu nại về trại, đó là điều em hứa chắc chắn với ban.

Ông Bình dãn nét mặt, cười tươi, đứng dậy bắt tay tôi.

Tôi đi ra cổng trại, mùa thu, trời xanh, nắng nhẹ, gió hiu hiu, cánh đồng lúa vàng tái chỉ vài hôm nữa là vào vụ gặt. Người trực cổng trại cuối cùng xem tờ giấy ra trại của tôi nói.

- Án lâu nhỉ?

Tôi cầm tờ giấy ra trại cất vào túi, bỗng bật cười. Nhiều lần tôi đã đi qua cái cổng này ra ngoài đường mà không cần giấy tờ, chỉ cần chào người gác cổng. Làm ở đội rau bên ngoài, nhiều lúc tôi phải đi ra đi vào trại để nhập rau, lấy phân bón, lúc đầu còn có quản giáo dẫn giải. Sau các gác cổng nhẵn mặt , tôi cứ thế đi ra đi vào cả năm trời có bao giờ trình giấy đâu.

Nhưng lần trình giấy duy nhất lại là lần cuối cùng tôi ra khỏi cổng trại ấy.

Tôi đi ngang qua nhà Hoa, ghé vào ngồi uống cốc nước. Cảm giác làm người tự do khó tả, vừa lâng lâng sung sướng, vừa thoáng thoáng nhớ nơi đây.

Tuấn Còi đến đón tôi, Tuấn Còi kém tôi 10 tuổi, lúc nó mới vào đội tôi giúp đỡ nó nhiều. Nó về sớm, vẫn nhớ ngày tôi hết án để đến trại đón tôi. Sau này Tuấn Còi lại đi thêm 10 năm tù vì tội trấn lột, không biết bây giờ nó thế nào. Trại tù không phải là nơi giáo dục cho kẻ lầm đường, nó là nơi để kẻ lầm đường học lại những bài học mới để tiếp tục sai lầm lớn hơn. Bởi thế tỉ lệ số phạm nhân quay lại nhà tù rất cao, Lâm Thần Đèn là ví dụ.

Lâm Thần Đèn cao to, hắn phải cao tầm 1 mét 80, da đen, mồm vẩu, tóc xoăn. Mẹ Lâm Thần Đèn lai Tây da đen. Người ta đồn bà ngoại hắn bị Tây đen hiếp, đẻ ra mẹ hắn. Những năm đầu 80 ở bến xe điện Bờ Hồ mẹ Lâm Thần Đèn bán nước rong, nếu ai là người Hà Nội chắc nhớ một gia đình là một phụ nữ lai đen, tóc xoăn tít dẫn theo mấy đứa con bán nước chè quan quẩn khu đền Ngọc Sơn, ga tàu điện Bờ Hồ, đài phun nước.

Lâm Thần Đèn tội trộm xe đạp, dân tù gọi là “bắn chim sẻ”. Án vặt, bị kết án có 8 tháng tù giam, ở trong tù tiền gia đình tiếp tế Lâm đều dùng mua thuốc phiện chích. Có lần ngồi giữa buồng giam chích xong phê, nó chửi.

- Đm ở xã hội, chích choác bị bắt liền, ngồi đây yên tâm chích thoải mái, có công an canh cho mà chích.

Tất nhiên nếu công an trại mà thấy Lâm chích, thì hắn sẽ đi cùm. Hắn nói canh ở đây là canh giữ nhà tù, chứ không phải canh cho hắn chích. Tuy nhiên thì thuốc phiện mua và dùng trong trại thì khá tự do, sướng hơn bên ngoài nhiều. Phạm nhân đợi giờ điểm buồng xong, trực trại khoá cửa buồng là tha hồ đun nấu, chích choác. Có nơi nào mà khó xâm nhập được hơn buồng giam cơ chứ.

Phê thuốc, Lâm nằm lim rim chửi đổng cuộc đời.

- Đm tù thế này thì về xã hội làm gì cơ chứ, về rồi cũng phải đi “cổn” tiền mua thuốc, cũng lại vào đây. Thà ở mẹ luôn đây mà vẫn có thuốc, vẫn có ăn sướng hơn không, đi đi lại lại làm gì.

Lâm Thần Đèn là “lái xe” cho đội trưởng, lái xe tức là người phục vụ, giặt quần áo, cơm nước, hầu hạ. Bù lại Lâm không phải lao động, không phải mất tiền ăn vì đồ ăn của đội trưởng thừa mứa. Tiền gia đình tiếp tế Lâm chỉ tiêu cho việc mua thuốc phiện. Cái xó của Lâm khuất góc, ở chỗ đó nó tha hồ chích, tha hồ chửi đổng. Mỗi khi hầu hạ đội trưởng xong xuôi, buông màn cho đội trưởng là công việc cuối cùng trong ngày.

Lâm thần đèn hết án, hôm ấy đúng chủ nhật, cả đội ở trong buồng không đi làm bên ngoài trại. Trực trại gọi tên, Lâm đi ra giữa sân giơ tay vẫy hét.

- Anh em mạnh khoẻ, hẹn gặp lại nhé, cố gắng cải tạo nhé, nhé nhé.

Bọn bên trong đáp lại.

- Về mạnh khoẻ nhé, nhớ anh em thì lại vào nhé nhé nhé.

Lâm thần đèn cười tươi, giờ thì mặt mũi nó sáng bừng, không còn cái vẻ rón rén mọi khi vẫn hầu hạ đội trưởng nữa. Nó đã là người “xã hội”.

Ba tháng sau, một đợt “lính mới” từ “Hoả Lò” xuống trại. Đội đi làm về đàng xếp hàng đôi qua cổng trại, bỗng một thằng chỉ đám lính mới kêu.

- Lâm thần đèn kìa.

Cả đội dướn mắt nhìn, dáng Lâm cao, đen lừng lững trong đám “lính mới” chả lẫn vào đâu được. Mấy hôm học nội quy xong, Lâm lại được phân về đội cũ. Đội trưởng đã có “lái xe” mới, Lâm thần đèn đành lủi thủi ra ruộng cuốc đất, tưới rau như bao người. Phải lao động, ăn uống không được miễn phí như xưa, tiền phải dành mua thuốc chích. Lao động thì nặng, ăn toàn cơm với lạc rang, muối vừng và có đồng nào là chích đồng ấy. Lâm Thần Đèn gầy nhẳng, vêu vao. Bọn tù bảo giờ gọi là Lâm Bàn Đèn, không gọi là Thần Đèn nữa.

Lâm Thần Đèn về nhà được đúng một tuần thì lại bị bắt lại, vẫn tội “bắn chim sẻ” vì tái phạm nên lần này toà xử 12 tháng. Hơn lần cũ 4 tháng. Thời gian trôi lại đến ngày Lâm Thần Đèn hết án. Lần này nó được gọi ra từ sớm, lúc đội chuẩn bị đi làm. Tiếng chia tay lại ầm ĩ. Lâm lần này chia tay có vẻ văn hoa hơn lần trước.

- Về nhé, chào các bác em ngược, các bác ở lại gắng cải tạo làm công dân tốt, có ích cho xã hội nhé. Thực hiện 4 tiêu chuẩn cải tạo tốt để hưởng sự khoan hồng của Đảng và Nhà nước nhé.

Bọn tù lại lâu nhâu đáp.

- Về xong lại vào Lâm nhé, đến hẹn lại lên Lâm nhé….

Những tiếng nhé nhé nhé vàng rên sân trại.

Lần thứ hai Lâm về, nhiều kẻ ngậm ngùi. Dù sao Lâm cũng về nhà đến hai lần, trong khi ấy bao nhiêu kẻ ở đây ngày về còn mịt mù xa tắp. Chứng kiến đồng đội hai lần về với xã hội, khỏi nói thì cũng hiểu trong sâu thẳm những kẻ tội phạm này nỗi nhớ day dứt nhà, nhớ người thân đến đâu.

Vẫn là tầm ba tháng sau, Lâm Thần Đèn lại vào trại cải tạo. Nó kể bị bắt được đúng lúc về là 20 hôm, ăn cắp đến cái xe đạp thứ 4 thì bị túm, lấy của con hàng rau, chở cả rau đi. Nhưng vì vật thuốc, xe rau nặng đạp không nổi. Bị phát hiện cuống cuồng đạp mấy chục mét thì ngã lăn quay , tay chân run lẩy bẩy. Nó chép miệng nói giá như lúc ấy đủ thuốc thì đừng hòng đuổi được nó. Lần này thì 16 tháng, lại hơn lần trước 4 tháng. Lâm thần đèn vì án vặt lên xử rất nhanh, sau khi bắt chỉ một tháng là xử. Có án toà là nó xin được đi trại cải tạo luôn, nó biết xuống trại cải tạo nhanh còn xoay sở chứ ở trong buồng tạm giam thì có mà “bóp dái” (tức là khổ đủ mọi thứ) chết.

Lại chích, lại xoay sở để có cái chích. Lần này Lâm thần đèn khôn hơn, nó đã biết lợi dụng đi làm bên ngoài để mua thuốc phiện của dân rồi về bán lại cho bọn tù trong trại không được đi làm bên ngoài. Biết tích vốn để phòng ngày mai, ngày kia…lại còn biết làm “luật” với tù “thi đua”, tù “trật tự” để việc mua bán êm xuôi. Một đêm Lâm ngồi kiểm tiền, tất cả phải đến gần 2 triệu tiền mặt. Tôi lại gần xem nó đếm tiền, những cử chỉ vuốt tiền cho phẳng, ngắm nghía xếp loại tiền nào ra tiền ấy ngay tại trong nhà tù khiến tôi thấy nó như lão hà tiện trong truyện của Bandac, ngẩng đầu thấy tôi, nó bảo.

- Làm một nhát chứ, tôi đãi ông.

Tôi lắc đầu, Lâm chửi.

- Đm tôi là thằng toà, tôi phải xử ông nặng gấp 3 lần. Ông đéo nghiện, đéo cờ bạc, đéo ăn chơi thì ông vì cái gì mà phải vào tù. Như thân tôi nghiện ngập mới phải xoay sở đến nỗi vào đây.

Tôi hỏi Lâm một điều tôi vẫn băn khoăn, đó là khi bị bắt, ở trong buồng tạm giam quận, hoả lò những ngày đầu lấy đâu ra thuốc mà nó vẫn chịu được. Như tôi hiểu thì cơn nghiện chỉ hành hạ con nghiện mấy ngày đầu, chừng 1 tuần là nhiều, vật vã, đau bụng, ỉa chảy …rồi hết bay rất nhanh. Một tuần sau con nghiện trở thành người bình thường dù chả có loại thuốc nào hỗ trợ, mấy cái loại thuốc lá thần dược, rồi Bi Min cái nghiện gì đó đều vớ vẩn hết. Tôi từng chứng kiến và khẳng định chắc chắn rằng cứ bị nhốt một tuần đổ ra không có thuốc là cai được hết, khoẻ hết. Tôi kể điều ấy cho nó nghe và hỏi:

- Tại sao mày lại không bỏ luôn lại dùng, khi chuyện bỏ cũng không khó, cũng bỏ được đấy thôi? Mày phải bỏ được nghiện thì mới không bị vào đây nữa.

Lâm thần đèn thở dài, nó bảo:

- Ông có nghiện đâu mà biết, khi không có thì tự sẽ cai được, nhưng khi thấy có thằng dùng thì không thể nào nhịn được nữa. Tốt nhất đừng có nghiện, mà nghiện rồi thì miễn trả lời tại sao.

Lần thứ ba, tôi chứng kiến Lâm Thần Đèn hết án ra về. Lại xôn xao khắp trại, giờ ai cũng biết tiếng tăm Lâm Thần Đèn vì đạt kỷ lục về ra vào trong thời gian ngắn nhất.

Mười mấy năm sau đó, không bao giờ tôi thấy Lâm Thần Đèn, nhiều khi đi qua khu nhà nó cố nán lại hàng nước xem có nó không. Chả dám hỏi hàng xóm về nó, cứ ngồi mong tình cờ thấy thì gọi, không thấy thì thôi.

(Còn nữa)

© Đàn Chim Việt