Hong Kong – thấy gì sau khi Hòa Bình Chiếm Trung “bị giải tán”?

Hôm qua, ngày 11/12/2014, cảnh sát Hong Kong họp báo cho biết việc giải tán những người biểu tình bất hợp pháp hơn 2 tháng qua đã thành công.

Trong sáng thứ Năm đã giải tán đám đông gần 1.000 người tụ tập và ra về trong trật tự, tuy nhiên có hơn 200 người vẫn không tuân lệnh của tòa án và bám trụ tại khu vực giải tỏa cho nên cảnh sát đã thực hiện lệnh bắt giữ 209 người tại Admiralty (Kim Chung) sau khi họ thiền toạ tại đây và cản trở nhân viên thi hành án giải tỏa đường phố. Sau đó tiến hành bắt giữ thêm 4 người khác ở ngoài khu vực Admiralty theo lệnh của tòa.

Thủ lĩnh phong trào sinh viên – học sinh HK – Alex Chow, tỷ phú Jimmy Lai và các nhà lập pháp ủng hộ phong trào OCLP khác đều có mặt tại hiện trường và đợi cảnh sát đến bắt đi chứ không tự giải tán.

Vậy là sau hơn 10 tuần diễn ra phong trào Hòa Bình Chiếm Trung (OCLP), đến thứ Năm 11/12 tất cả các khu vực biểu tình đã được giải tán theo án lệnh của Tòa Án Tối Cao HK.

Có tất cả 213 người bị bắt giữ trong đợt giải tán này, bao gồm tất cả những người lãnh đạo các nhóm, hội, đảng tham gia OCLP.

Chúng ta thấy gì sau sự kiện này?

Có thể có nhiều người cho rằng phong trào đòi hỏi dân chủ tại Hong Kong đã bị bức tử hay chết yểu?

Nhưng sự thực không hẳn như thế, ngay từ những năm trước, hay các đợt tuần hành và “thực hành” các phương pháp nhằm phản kháng sự lệ thuộc của chính quyền đặc khu vào Bắc Kinh đã cho thấy phong trào dân chủ tại Hong Kong ngày một mạnh mẽ và cấp thiết hơn.

Sau khi đợt vận động chuẩn bị “Chiếm Trung Hoàn – Occupy Central được đặt ra, ít người nghĩ rằng nó sẽ phát triển và hình thành với một quy mô lớn như đợt thiền tọa và chiếm giữ các vị trí trọng yếu ở Hong Kong từ tháng 9 đến đầu tháng 12/2014. Ngoài quy mô số người tham gia, nó còn được diễn ra tại những khu vực ngoài Admiralty (Kim Chung) như Causeway Bay (Vịnh Đồng La) và nhất là ở khu vực Mong Kok (Vượng Giác) thuộc bán đảo Kowloon (Cửu Long). Chính ở khu vực Mong Kok mà ta có thể thấy sách lược của phong trào bất tuân dân sự tại Hong Kong đã chuyển sang hướng tập hợp tiếng nói phản kháng từ mọi tầng lớp người dân Hong Kong sâu rộng nhất kể từ mấy năm qua khi phong trào đòi hỏi dân chủ tại Hong Kong nổ ra.

Từ phong trào phản đối bất tuân dân sự trên tinh thần luật pháp thống trị xã hội… như khởi xướng nó đã chuyển mình thay đổi và ẩn chứa trong nó những hành vi bất tuân luật dân sự như hành động chiếm giữ các khu vực công cộng với rào chắn, vài cuộc phản kháng bất tuân lực lượng hành pháp giải tán biểu tình, và các va chạm với những người chống đối phong trào OCLP.

Cho đến thời điểm này có thể nói, phong trào đã chuyển biến và chuyển sang một “trạng thái” khác (chưa hẳn là mới) nhưng với những ai khởi xướng ban đầu thì họ phải linh hoạt và đủ khôn khéo để “kích hoạt” các hoạt động tiếp theo trong thời gian tới.

Điểm đầu tiên có thể triển khai tiếp tục mà né được các án lệnh của tòa là “tụ tập đi mua sắm – shopping movement” như nhiều người đã và đang thực hiện tại Mong Kok. Một trạng thái chiếm đóng linh hoạt và di động mà những người kiên định với phong trào có thể thực hiện trong giai đoạn này để tiếp tục mục đích của họ là bất tuân dân sự tạo ra các biến động trong hoạt động của Hong Kong mà lực lượng hành pháp chưa có kế sách để đàn áp, giải tán.

Đây cũng có thể là một “kế” mà lực lượng hành pháp Hong Kong chưa thể xoay trở kịp và nó có lẽ là cách mà họ sẽ phải mệt mỏi hơn là dùng án lệnh để dẹp những khu chiếm đóng trước đây. Một trò chơi kiểu mèo vờn chuột và có thể nó sẽ khiến lực lượng cảnh sát phải áp dụng những hạ kế nhằm ngăn người biểu tình và nếu thực hiện như một cái bẫy thì cảnh sát có thể sẽ vướng những gì mà họ không muốn là “đàn áp và vi phạm luật pháp”.

Tổn thất nếu có sẽ phải chia đều cho cả hai phía, nhưng trên hết cảnh sát sẽ là bên thua thiệt nếu họ làm trái luật (mở ngoặc nói thêm, dù sao xã hội Hong Kong vẫn là nơi mà luật pháp thống trị – Rule of Law cho nên dù bị Bắc Kinh kiểm soát nhưng những gì diễn ra trong hơn 2 tháng qua cho thấy mọi phía điều phải thượng tôn pháp luật mà hành xử).

Ngoài ra, các nhà lập pháp thuộc các đảng ủng hộ phong trào dân chủ tại Hong Kong cũng đã tuyên bố sắp đến họ sẽ áp dụng quyền phủ quyết của họ (có 25 thành viên trong LegCo) để bỏ phiếu chống “Sách trắng bầu cử 2017” của Bắc Kinh, cũng như sẽ áp dụng cách bỏ phiếu chống lại những dự luật chi tiêu, ngân sách của đặc khu hoặc cản trở thông qua bất kỳ dự luật nào mà chính quyền đặc khu đưa ra xem xét biểu quyết…

Những hành động hợp pháp này của những nhà lập pháp như thế này có thể được xem như là chiến thuật làm tê liệt ít nhiều các hoạt động của chính quyền đặc khu trong thời gian tới. Và nếu 25 thành viên này đủ kiên định, cũng như có thêm các thành viên khác trong LegCo tham gia cùng họ thì có thể nói chính quyền đặc khu buộc phải có đối sách thích hợp: một là bất chấp luật Căn Bản của Hong Kong và tiến tời đàn áp (điều này khó xảy ra vì giới quan sát bên ngoài sẽ không để yên và nhất là người dân Hong Kong sẽ không thể không bài tỏ thái độ của họ mạnh mẽ hơn nếu chính quyền có hành vi phạm luật); hoặc chính quyền buộc phải “đàm phán và tìm kiếm phương sách thỏa hiệp”.

Với hàng trăm và có thể lên đến hàng ngàn người “trình diện” cảnh sát từ phong trào OCLP, cũng như bị bắt giữ sau khi giải tỏa các khu vực biểu tình chính là một “làn sóng” mới mà phía hành pháp và tòa án chưa kịp trở tay. Phong trào bất tuân dân sự có thể sẽ mở ra một mặt trận chống đối mới tạm gọi là phong trào phản kháng vì vi phạm luật pháp. Chí ít nó cũng sẽ làm tiêu tốn sức lực, ngân khố của chính quyền đặc khu để giải quyết đúng luật các trường hợp “bị bắt hoặc tình nguyện bị bắt này”. Một cách phản kháng mới mà dự báo sẽ có nhiều người hơn nữa tham gia nếu nó cho thấy tiếng nói của họ giúp ích cho phong trào dân chủ Hong Kong.

Công việc điều tra, hoàn tất các hồ sơ của hàng ngàn người “bị bắt hoặc tình nguyện bị bắt” như thế này không đơn giản vì thủ tục pháp lý, thời gian và nhân lực rất phức tạp (nên nhắc lại vì Hong Kong là một xã hội với luật pháp thống trị cho nên mọi bên liên quan không thể “đốt giai đoạn” hoặc bỏ qua thủ tục pháp lý). Và cuối cùng có thể tóm tắt rằng để làm đúng và đủ thủ tục pháp lý đối với phong trào bất tuân dân sự với hàng ngàn người dân vi phạm pháp luật thì hệ thống hành pháp, tòa án của Hong Kong sẽ phải mất rất nhiều nỗ lực để thực hiện xong. Và tất nhiên sẽ tốn rất nhiều thời gian – có thể kéo dài vài năm, và cứ từ từ ngày qua ngày có người mới lại đến trình diện và hồ sơ tòa án cứ thế kéo dài và có thể nói quá tải. Một “chiêu” đúng luật và không thể nào chọn lựa tốt hơn trong đối sách với một hệ thống “bị chi phối bởi Bắc Kinh”.

Các “kế sách” để tiếp tục duy trì bất tuân dân sự mà những người khởi xướng phong trào dân chủ tại Hong Kong đã chuẩn bị và kêu gọi mọi người tham gia trong giai đoạn hậu OCLP.

Đó là:
- Tạm thời từ chối thực hiện nghĩa vụ đóng thuế của các cá nhân, công ty tại Hong Kong.
- Tạm thời hoãn việc thanh toán tiền thuê nhà, thuế đất, thuế bất động sản từ những ai đang phải thanh toán những khoản thuế này.
- Các nhà lập pháp tại LegCo tiếp tục duy trì lá phiếu biểu quyết của họ chống lại những dự luật mà LegCo xem xét thông qua.

Và bất kỳ hành vi nào có thể áp dụng nhằm tạo ra khó khăn cho chính quyền đặc khu trong hoạt động của họ.

Phong trào bất tuân dân sự ở Hong Kong đã chuyển sang giai đoạn mới nhằm hướng đến các hoạt động sâu rộng và có tác động trực tiếp đến hoạt động của chính quyền – tạm thời nó được gọi là “Phong Trào Phản Kháng Dân Sự” và nó hứa hẹn một “tương lai không mấy dễ dàng hay sáng sủa cho chính quyền tại Hong Kong hiện nay” chí ít cho đến khi chính quyền và phía phong trào dân chủ Hong Kong có thể ngồi lại với nhau và tìm ra giải pháp cho cả hai phía. Tất nhiên mục tiêu quan trọng tiếp theo của phong trào dân chủ tại Hong Kong là “bầu cử tự do – hay phổ thông đầu phiếu” cho Hong Kong vào 2017.

Cho nên nhiều nhà bình luận chính trị đã nhận xét – giải tán OCLP trên đường phố chỉ là chiến thắng tạm thời của chính quyền bù nhìn Hong Kong dưới áp lực bất khả kháng từ Bắc Kinh đối với trận chiến (battle) kéo dài hơn 2 tháng qua. Mục tiêu quan trọng và lớn mạnh hơn đối với người dân Hong Kong nói chung và phong trào OCLP nói riêng chính là một cuộc chiến (war) lớn và tổng quát hơn và nó chỉ mới được bày binh bố trận mà thôi.

Như thông điệp các bạn sinh viên Hong Kong đã để lại trên đường phố hôm qua: “Chúng tôi sẽ trở lại. Tất cả chỉ mới bắt đầu”. Chúng ra hãy chờ đợi và hy vọng một chiến thắng cho tự do và dân chủ tại Hong Kong vì đó chính là bài học hữu ích, và truyền cảm hứng đến những khu vực khác tại châu Á trong thế tương quan về lượng và chất hơn đối với người Á châu và dân chủ tại đây.

- Bao Thien tổng hợp từ nhiều nguồn bình luận trên Internet – 11/12/2014 -
Nguồn hình : Kris Cheng, Tom Grundy, OCLP

P/S : Nhìn những giọt nước mắt của Alex Chow tạm biệt bạn bè trước giờ cảnh sát bắt đi, cá nhân tôi tin rằng: Họ – những người trẻ Hong Kong, đã sống và tranh đấu cho khát vọng tự do thực sự của họ bằng chính tri thức, sức mạnh thông tin và bằng chính trái tim họ. Những người trẻ đi theo tiếng gọi lương tâm của mình ở Hong Kong – nhất định họ sẽ thấy thứ họ muốn.

Tạm biệt OCLP, và hẹn gặp lại

Theo FB Me Nam