Đọc “Đứng vững ngàn năm” của Ngô Nhân Dụng
Nhà báo Ngô Nhân Dụng (tức Đỗ Quý Toàn)
Là một dân-tộc bị đánh bật ra khỏi đất tổ của mình, không lạ là nhiều người Việt từ năm 1975 đã tìm cách “về nguồn” để xem ta từ đâu đến và đang đi về đâu? Chỗ đứng của ta đối với quê hương, đồng-bào, tiền-đồ dân-tộc?
Nhà văn-nhà thơ Đỗ Quý Toàn, người được biết dưới tên Ngô Nhân Dụng khi ông viết xã-luận cho báo Người Việt ở Cali, cũng vừa làm một nỗ lực như vậy khi ông cho in cuốn sách đồ sộ của ông, Đứng vững ngàn năm (Nhà xb Người Việt), có tiểu-tựa là “Nhờ đâu nước Việt vẫn còn sau ngàn năm Bắc thuộc.” Với gần 500 trang khổ lớn, chữ nhỏ, đây không phải là một cuốn sách ta có thể đọc lướt qua được. Nhưng tôi đã đọc với nhiều thích thú bởi gần như trang nào trong sách của ông cũng mang đến cho ta những thông tin mới hay những nhận-định sâu sắc, độc-đáo dựa vào những kết-quả rất đáng kể của ngành sử-học, xã-hội-học, khảo-cổ-học mà ta đã thụ đắc được trong gần 100 năm qua, kể từ quyển Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim.
Xây dựng trên những kết-quả nghiên cứu của mọi miền
Cách đây 12 năm, ông Nguyễn Gia Kiểng ở Pháp cũng có một cuốn sách, quyển Tổ Quốc Ăn Năn, viết về những vấn-đề tương-tự như trong sách của ông Ngô Nhân Dụng, bằng-chứng là bản dịch tiếng Anh cuốn ấy do Nguyễn Ngọc Phách (ở Úc) thực-hiện còn mang tựa đề là Whence… Whither… Vietnam?, “VN từ đâu đến và đi về đâu?” Nhưng khác với quyển sau này, cuốn của ông Kiểng chỉ đi từ những sở-kiến của ông mà hầu như không nhắc đến những nghiên cứu của ai khác. Ngược lại, cuốn Đứng vững ngàn năm thì gần như chỗ nào cũng “nói có sách, mách có chứng,” ông nêu ra những tìm tòi của Lê Thành Khôi, Pierre Gourou, Vũ Quốc Thúc, Paul Mus, Nguyễn Phúc Long (Les nouvelles Recherches archéologiques au Vietnam) trong tiếng Pháp, của Keith Taylor (The Birth of Vietnam), Nguyễn Quốc Trị trong tiếng Anh, của cả sử-gia Nhật viết về Việt-nam, và nhất là những sử-gia Việt-nam có sách gần đây, như Lê Mạnh Hùng (Nhìn Lại Sử Việt), Tạ Chí Đại Trường (Thần, Người và Đất Việt), Trần Gia Phụng (Việt Sử Đại Cương), Vĩnh Sính, Lê Mạnh Thát. Ông cũng không ngại nhắc đến những sử-gia hay tác-giả đứng đắn ở Hà-nội như Phan Huy Lê (Tìm về Cội nguồn), Trần Quốc Vượng hay Trần Từ (Cơ cấu tổ chức của Làng Việt cổ truyền), Trần Nghĩa, hay những tác-giả cổ hơn nhưng vẫn còn giá-trị (Phan Kế Bính, Lê Dư, Đào Duy Anh, Nguyễn Đổng Chi, Toan Ánh, Bình Nguyên Lộc…). Tóm lại, đọc Ngô Nhân Dụng, ta có cảm-tưởng được xem một bảng tổng-quan về những tiến-bộ sử-học, xã-hội-học, văn-học, khảo-cổ-học, thậm chí cả kinh-tế-học về Việt-nam, nghĩa là được thấy kiến thức của ta được phong phú hẳn lên.
Với những cái nhìn lý-thuyết từ phương Tây
Viết nhắm vào một độc-chúng mà không ít người hiện đang sinh sống ở phương Tây, nhất là các thành-phần trí-thức ở trong đó đã được làm quen với những lý-thuyết về sử-học, di-truyền-học, nhân-chủng-học, ngôn-ngữ-học nên cuốn sách cũng đem ra đối-chiếu kinh-nghiệm lịch-sử của dân Việt với những thuyết của Ernest Renan (sử-gia Pháp), Gottfried Herder (sử-gia Đức), để định nghĩa sự hình-thành của dân-tộc quốc-gia (nation-state) Việt-nam và xem nó bền vững được tới đâu dù như tổ tiên Lạc Việt của chúng ta đã phải chịu hơn một nghìn năm đô-hộ của nước khổng-lồ ở phương Bắc, Trung-hoa với một nền văn-minh rực rỡ đã đồng-hóa được không biết bao nhiêu dân-tộc trong nhóm Bách Việt–trừ chúng ta.
Tác-giả không chỉ nhắc đến những lý-thuyết đã có từ thế-kỷ 19 ở châu Âu, ông còn đem vào cuộc thảo-luận của ông những lý-thuyết hiện-đại hơn như “Game Theory” (“Lý-thuyết trò chơi”), “Soft Power” (“Quyền-lực mềm”), các thuyết về quản-trị và truyền-thông đại-chúng (“Management and Communication Theories”), vấn-đề xã-hội dân-sự (“Civil Society”) v.v. Như ông có những nhận xét thật sắc sảo về “làng” của người Việt (trong lũy tre xanh như ở miền Bắc) như một cơ-cấu trung-gian giữa các tộc họ trong dân-gian và nhà nước trung-ương (“Phép Vua thua lệ làng”), về các “hội” ở trong làng như một xã-hội dân-sự manh nha rất khó kiểm-soát từ trung-ương, về các hình-thức tổ-chức tôn-giáo (nguyên-thủy gốc bản-địa Đông-Nam-Á hay du nhập từ ngoài vào như Phật-giáo từ Ấn-độ, Khổng-giáo và Lão-giáo từ Trung-quốc) hay nhu-cầu bảo vệ đê điều dẫn đến sự đoàn-kết vượt ra ngoài làng xã hay địa-phương… Những sự nhào nặn đó đã dẫn đến một xã-hội bao dung với những quan-niệm như “một mẹ trăm con” (học của Ấn-độ, từ bộ sử-ca vĩ đại Mahabharata), “con Rồng, cháu Tiên,” hay “tam giáo đồng nguyên” cho phép sự tồn tại, cộng-sinh của nhiều cộng-đồng dân-tộc (53 cả thảy) trên dải đất chữ S với những ngôn ngữ, phong-tục, tập-quán rất khác nhau.
Một tổng-hợp hài-hòa
Nhìn vào tương-lai, tác-giả Ngô Nhân Dụng cảm thấy khá lạc-quan. Ông cho rằng như một dân-tộc ta đã “đứng vững ngàn năm” thì không có lý-do gì mà ta không có thể đứng vững thêm một nghìn năm nữa. Tuy-nhiên, với điều-kiện, những điều-kiện mà tác-giả thâu tóm trong chương cuối của cuốn sách (chương 32, “Vang vang trời vào xuân”).
Song kết-luận này không phải là một kết-luận dễ dãi mà tác-giả đến một cách dễ dàng, kiểu “lạc-quan tếu.” Với mỗi khẳng-định của ông là cả một cơ-cấu lập-luận vững chãi, có cơ-sở qua những đề-tài như:
- Sự hình-thành của ý-thức dân-tộc, ngay từ trong thời Bắc-thuộc (các chương 2-4).
- Sự khác-biệt giữa quan-niệm “Thiên-hạ” của người Hán và quan-niệm “trong Đế ngoài Vương” của các vua VN, kèm theo đó là sự biết tự-chế của các vua VN không bao giờ đòi ngôi vua “Thiên-hạ” (các chương 5-6).
- Sức mạnh của văn minh Hoa Hạ” và khả-năng bành-trướng của nó (các chương 7-9).
- Nhưng sức mạnh đó gặp “sức đề kháng” không kém phi thường của dân Việt dựa trên ngôn ngữ (chương 15-17), trên tín ngưỡng (chương 18-20, trong đó ta có cả khả-năng bản-địa-hóa các tín ngưỡng ngoại-lai) và trên “di-sản Đông-Nam-Á” ở ngã ba của Á-châu (chương 21-23).
- Qua hai chương phân-tích nữa về “sức mạnh của văn minh Hoa Hạ” (chương 24) đối-chiếu với “sức mạnh của người phương Nam” (chương 25) cho phép ta hòa-hợp hai dòng phát triển này (chương 26) miễn là ta đủ sáng suốt (chương 27).
Chương 28 là một chương tổng-kết rất đáng đọc kỹ càng bởi nhiều ý-tưởng then chốt của cuốn sách nằm ở đây.
Là một nhà thơ (bên cạnh chuyên-môn của ông là ngành kinh tế, tài-chánh mà ông đã giảng dạy trong nhiều năm ở Canada), không lạ là ông nhắc đến quan-niệm của nhà thơ Muhammad Iqbal, cha đẻ Hồi-quốc Pakistan (“Các dân tộc sinh ra từ trái tim của thi sĩ”), ông còn trích thơ tù của Thanh Tâm Tuyền vào đầu sách:
Đứng vững không khuỵu chân
Trên mảnh đất nghèo khổ
Thở hít tận vô cùng
Ngây say đóa hồng rợ
Vang vang trời vào xuân…
để kết thúc cũng bằng một câu thơ trong bài “Ta Về” của Tô Thùy Yên:
Ta về cho kịp độ xuân sang…
Đồng Xuân, Bang Trinh Nữ
Hoa Kỳ Quốc
Ngày 27/6/2013
© Nguyễn Ngọc Bích
© Đàn Chim Việt
Khuong Nguyễn says:
02/08/2013 at 22:35
Từ thời Hài Bà Trưng đến thời Đinh Lê Lý Trần chưa bao giờ Việt Nam có 1 Đảng thật sự chính quy và mưu trí như Đảng Cộng Việt Nam hiện nay , Không phải chỉ có 1 minh bạn là còn thái độ nghi ngờ về sự lãnh đạo của Đảng , nhưng nếu ai cũng nghi ngờ như bạn thì có lẽ Đảng sụp đổ lâu rồi nhưng thực chất nó vẫn tồn tại đến ngày hôm nay .
Các bạn cứ hô hào đánh Trung Quốc một cách ngây thơ , dai dột đến tội nghiệp nhưng hoàn toàn sáo rỗng ,
Lời kêu gọi của các bạn có đủ mạnh mẽ để toàn quốc nổi dậy kháng chiến chống Pháp không ?
Các bạn có bao giờ can đảm đứng giữa mưa bomb của Hoa Kỳ trút xuống Hà Nội mà bắn rớt B-52 không ?
Lúc người Việt Nam chúng tôi chống Trung Quốc xâm lượt biên giới và chống chế đổ diệt chủng Khơ-me đỏ ở miền Nam do Trung Quốc nuôi dưỡng lúc đó các bạn ở đâu ? tôi chắc là bạn đang định cư ở Hoa Kỳ hay 1 nước nào đó để tìm 1 giấc ngủ ngon , một bữa ăn thịnh soán hoặc chỉ là để trốn nghĩa vụ quân sự .
Bạn hãy hỏi những người lính Việt Nam Cộng Hòa , hỏi xem cảm tưởng của họ khi xông ra chiến trường làm bia đỡ đạn cho lính Hoa Kỳ , cái đó có phải là cái tự do của họ hay không ?
Tại sao lính Việt Nam Cộng Hòa phải ra chiến trường hy sinh dùm người Mỹ ? chỉ vì dollars thôi sao . Không , đó không phải là tự do đó là cái chết . Ta có thể kết luận : Vì sợ chết mà Việt Nam Cộng Hòa mới phải sụp và vì không sợ chết nên Cộng Sản Việt Nam mới có được chiến thắng cuối cùng .
Người Việt Nam chưa bao giờ có được tự do và hạnh phúc như ngày nay dân tộc Việt Nam đã trải qua mọi cuộc xâm lượt đẩm máu của kẻ thù , và tại phải đánh nhau đẫm máu vì những lời nói bâng quơ của bạn ?
Chiến tranh Việt Nam – Trung Quốc trong tương lai có thể sẽ nổ ra , nhưng tôi chắc chắn 1 điều rằng trong hàng ngũ của đội quân vệ đất nước ấy sẽ có mặt của tôi , nhưng sẽ không bao giờ tồn tại những người như bạn trong đó . 100% one hundred percent
phải nói trong lịch sử Việt Nam chưa bao giờ có nhà cầm quyền lệ thuộc tàu như Công sản Việt Nam, vì nó do tàu đẻ ra.
Cái tựa cuốn sách, nghĩ cho sâu, dường như là 1 sự tự an ủi, thụ động. Phù hợp đường lối nhà nước VN CS hiện nay: Hãy chấp nhận thực tế phũ phàng để cho Tàu đô hộ, chịu trở thành Đặc khu hành chánh của TQ, trực thuộc Quảng Đông, vì rồi Việt Nàm vẫn đứng vững như đã từng đứng vững. Sao không vùng lên bất khuất như Lý Thường Kiệt:
Nam quốc sơn nam Đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
Nghịch tặc nào dám âm mưu bán nước hay xâm lăng, ta chủ động đánh ngay
Chứ sao lại ru ngủ bằng câu cứ chịu chấp nhận đô hộ, vì ngàn năm Việt Nàm vẫn đứng vững.
Hãy hô hào tinh thần Lý Thường Kiệt, hãy nối chí lớn Lê Lợi Quang Trung, chủ động đánh Tàu cộng.
Đừng khuất phục làm thân châu chấu, sợ xe, vì đã một lần đá xe và tưởng rằng chấu ngã ai dè xe nghiêng rồi.
Từ thời Hài Bà Trưng đến thời Đinh Lê Lý Trần chưa bao giờ Việt Nam có 1 Đảng thật sự chính quy và mưu trí như Đảng Cộng Việt Nam hiện nay , Không phải chỉ có 1 minh bạn là còn thái độ nghi ngờ về sự lãnh đạo của Đảng , nhưng nếu ai cũng nghi ngờ như bạn thì có lẽ Đảng sụp đổ lâu rồi nhưng thực chất nó vẫn tồn tại đến ngày hôm nay .
Các bạn cứ hô hào đánh Trung Quốc một cách ngây thơ , dai dột đến tội nghiệp nhưng hoàn toàn sáo rỗng ,
Lời kêu gọi của các bạn có đủ mạnh mẽ để toàn quốc nổi dậy kháng chiến chống Pháp không ?
Các bạn có bao giờ can đảm đứng giữa mưa bomb của Hoa Kỳ trút xuống Hà Nội mà bắn rớt B-52 không ?
Lúc người Việt Nam chúng tôi chống Trung Quốc xâm lượt biên giới và chống chế đổ diệt chủng Khơ-me đỏ ở miền Nam do Trung Quốc nuôi dưỡng lúc đó các bạn ở đâu ? tôi chắc là bạn đang định cư ở Hoa Kỳ hay 1 nước nào đó để tìm 1 giấc ngủ ngon , một bữa ăn thịnh soán hoặc chỉ là để trốn nghĩa vụ quân sự .
Bạn hãy hỏi những người lính Việt Nam Cộng Hòa , hỏi xem cảm tưởng của họ khi xông ra chiến trường làm bia đỡ đạn cho lính Hoa Kỳ , cái đó có phải là cái tự do của họ hay không ?
Tại sao lính Việt Nam Cộng Hòa phải ra chiến trường hy sinh dùm người Mỹ ? chỉ vì dollars thôi sao . Không , đó không phải là tự do đó là cái chết . Ta có thể kết luận : Vì sợ chết mà Việt Nam Cộng Hòa mới phải sụp và vì không sợ chết nên Cộng Sản Việt Nam mới có được chiến thắng cuối cùng .
Người Việt Nam chưa bao giờ có được tự do và hạnh phúc như ngày nay dân tộc Việt Nam đã trải qua mọi cuộc xâm lượt đẩm máu của kẻ thù , và tại phải đánh nhau đẫm máu vì những lời nói bâng quơ của bạn ?
Chiến tranh Việt Nam – Trung Quốc trong tương lai có thể sẽ nổ ra , nhưng tôi chắc chắn 1 điều rằng trong hàng ngũ của đội quân vệ đất nước ấy sẽ có mặt của tôi , nhưng sẽ không bao giờ tồn tại những người như bạn trong đó . 100% one hundred percent
cuộc chiến Việt Nam 1954 -1975 là cuộc chiến ủy quyền. VNCH là do Mỹ ũy quyền. Cộng sản Bắc Việt là do Trung cộng ủy quyền. Cuộc chiến Tàu – Việt 1979 do Tàu trừng phạt đệ tử phản bội, Việt Công hiện đã quy phục Tàu cộng làm gì có chiến tranh xảy ra. Không thấy dân tộc Việt ở đâu hết.
@Khuong Nguyễn: Chào bạn! Xin bạn vui lòng post lên DĐ Tên Họ lính tác chiến Mỹ và mặt trận nào mà người lính VNCH đã làm bia đỡ đạn cho lính Hoa Kỳ! Xin lưu ý: Vào thời điểm, sau tháng 5 năm 1973!! Xin cám ơn bạn trước và mong sự phản hồi của bạn! Trân trọng. Áo vải cờ đào
Và vẫn phải hy vọng dân tộc Việt nam không những đứng vững mà còn phát triển hàng ngàn năm.
Kinh nghiệm của Việt Nam trong quá khứ chứng minh rằng lúc nào Tàu yếu VN được độc lập hoặc là dể thở. Lúc nào Tàu mạnh thì xâm chiếm hoặc làm khó dể nước ta. Việt Nam nghĩ gì khi Tàu đang trổi dậy với 1 tỷ 300 ngàn dân mang chủ nghĩa Đại Hán tăng cường sức mạnh quân sự , chiếm đóng và đòi hỏi vô lý của họ trên vùng lảnh hải của VN trên biển đông, đang thực hiện giấc mơ Trung Quốc. Học giả Hồ Hữu Tường nói rằng Tàu đã đô hộ ta 1000 năm nhưng Việt Nam không đồng hóa thành Tàu là một mầu nhiệm của lịch sử. Trong khi ấy các dân tộc Mông Cổ Mản Thanh chiếm được nước Tàu rồi cai trị Tàu hằng mấy trăm năm rốt cuộc rồi các dân tộc nầy lại thành Tàu cả. Một kinh tế gia là Ông Nguyễn Xuân Nghĩa trong một bài phỏng vấn trên RFA . Ông nhận định rằng nước Tàu chỉ là một ốc đảo là một nước lớn nhưng lại thiếu nước, đói ăn , khát dầu thiếu tài nguyên thiên nhiên không mạnh như chúng ta tưởng. Lịch sử cũng chứng minh rằng trong các cuộc chiến tranh với phương Bắc mà kết cuộc lúc nào VN cũng thắng đôi khi lúc đầu phải rút lui để bảo toàn lực lượng. Vì là một nước nhỏ nên VN lúc nào cũng đối xử mềm mỏng với phương Bắc nhưng không phải yếu hèn. Sự xoay trục của người Mỹ về Á châu hiện nay là rất cần thiết cho hòa bình và ổn định thế giới nhất là trên Thái Bình Dương.
Cảm ơn sự chia sẻ của bạn
ĐÔI CHÂN ĐỨNG VỮNG
Phải đứng vững, không bao giờ khuỵu xuống
Cả toàn dân, không phải chỉ riêng ai
Bởi nước ta chân phải vững trên đời
Cùng phải có một cái đầu mạnh mẽ !
Bởi đất nước dẫu qua bao gian khó
Ngàn năm rồi ta vẫn vững y nguyên
Vẫn hiên ngang một giòng giống Việt Nam
Một dân tộc có riêng nền độc lập !
Ta đứng vững bởi ta riêng văn hóa
Ngôn ngữ riêng và tập quán cũng riêng
Và toàn dân một ý chí tự cường
Luôn khác biệt, không hề cho đồng hóa !
Dầu có lúc cũng đất bằng sấm dậy
Vài cá nhân vì non yếu, khù khờ
Đã từng phen cõng rắn cắn gà nhà
Lê Chiêu Thống quả tấm gương vạn đợi !
Nhưng rồi lại một Quang Trung kiêu hãnh
Liền tức thời tỏ rõ chí hùng anh
Quét sạch ngay cả trăm vạn quân Thanh
Rửa quốc nhục vỗ yên cho bờ cõi !
Từng một thuở lại bình Chiêm phá Tống
Còn ai hơn Lý Thường Kiệt ngày nào
Đã một lần châu chấu đá nhào xe
Để vạn đại sử xanh luôn ghi rõ !
Hưng Đạo đó quả ba lần đại phá
Quân Nguyên Mông, hồ dễ nước nào làm
Chúng kinh hồn khi bén mảng Việt Nam
Đành trốn nhủi trong ống đồng để thoát !
Cũng nói tới Bình định vương Lê Lợi
Từng vùng lên đánh đuổi hết quân Minh
Nhằm thu hồi nền độc lập giang sơn
Sau trăm năm bị giặc Tàu đô hộ !
Xa hơn nữa kìa Nhị Trưng danh tiếng
Gái quần thoa vẫn bảo vệ non sông
Hay giống như Bà Triệu một tấm lòng
Cỡi sóng dữ, quyết phá tan kình ngạc !
Ai cũng biết một Ngô Quyền anh dũng
Người đầu tiên giành độc lập nước nhà
Quyết phá tan hết cường địch ngoại bang
Dựng bờ cõi cho một nền tự chủ !
Ai quên được người anh hùng Nguyễn Trãi
Vang danh thơm với Đại cáo bình Ngô
Bản tuyên ngôn độc lập rất hào hùng
Để tỏ rõ lần thứ ba quyết thắng !
Đấy đất nước Việt Nam, luôn đứng vững
Qua muôn ngàn sóng gió lẫn chông gai
Dẫu nằm gai nếm mật vẫn nhiều lần
Song dân tộc không bao giờ khuất phục !
Thời cận đại, nạn Thực dân xâm lược
Tuy bất ngờ trước súng thép, đạn đồng
Rồi cuối cùng dân tộc vẫn hiên ngang
Vùng đứng dậy, sấm rền Điện Biên Phủ !
Thật anh dũng, luôn đôi chân nước Việt
Đứng vững hoài cùng lịch sử oai hùng
Dẫu bao lần bi tráng, vẫn hiên ngang
Luôn bảo vệ một non sông gấm vóc !
Dầu có lúc bị yếu đi, thua giặc
Cứ tạm thời nhẫn nhục, để chờ thời
Rồi thời cơ lại đến, có sao đâu
Lại cường mạnh, thắng quân thù trở lại !
Nay trước mắt, dẫu Hoàng Sa tạm mất
Dân ta đâu có thể chịu đầu hàng
Nước ta luôn phải vững chắc đôi chân
Phải đứng vững, để thu hồi quốc thổ !
Dầu có phải bao năm, đâu buông được
Vì máu xương lịch sử của cha ông
Thế hệ này, thế hệ khác xông lên
Luôn đứng vững trên đôi chân nòi Việt !
VÕ HƯNG THANH
(18/7/13)
Xin đọc :
“Vài cá nhân vì non yếu, dại khờ”
Rất cám ơn. NGÀN KHƠI