Kerry Brown: Tại sao Trung Quốc không thể đổi mới?
Tập Cận Bình ca ngợi đổi mới trên lí thuyết, nhưng hệ thống của Trung Quốc không được lập trình nhằm khuyến khích đổi mới trên thực tế.
Đổi mới có tính phá hoại?
Có nhiều khác biệt giữa chính quyền của Tập Cận Bình và Hồ Cẩm Đào, nhưng có một lĩnh vực chính trị mà họ hoàn toàn thống nhất với nhau, đấy là thái độ sùng bái khái niệm đổi mới trừu tượng, coi nó là giải pháp cho hầu như tất cả những thách thức lớn của đất nước.
Trong thập kỉ vừa qua, khái niệm “phát triển một cách khoa học” của Hồ Cẩm Đào được coi là tuyên bố có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất về đổi mới. Dưới triều Hồ Cẩm Đào, ý tưởng này được được chống lưng bằng sự gia tăng đột ngột những khoản đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, lĩnh vực giáo dục nhận được nhiều nguồn lực hơn trước đây, và các doanh nghiệp (cả nhà nước lẫn tư nhân) trong những lĩnh vực được ưu tiên như công nghệ thông tin, công nghệ cao và máy tính cũng nhận được nhiều sự trợ giúp hơn trước. Lĩnh vực này thậm chí còn lập kế hoạch phát triển trong 15 năm, bắt đầu từ năm 2006, đây là một lời tuyên bố mạnh mẽ về hướng đi của đất nước, theo nghĩa nâng năng lực của mình lên ngang tầm thế giới.
Dưới thời Hồ Cẩm Đào, Trung Quốc sản xuất bằng sáng chế với tốc độ nhanh đến chóng mặt, chẳng khác gì tốc độ tăng trưởng GDP của nước này. Tuy nhiên, tự thân bằng sáng chế không tạo ra sản phẩm sáng tạo. Các công ty Mỹ và châu Âu tiếp tục làm ra những công nghệ mà ai cũng muốn sở hữu. Một mặt, những nỗ lực lớn của Trung Quốc nhằm ăn cắp sở hữu trí tuệ thông qua các cuộc tấn công trên không gian ảo hay bằng những phương tiện khác là tội ác. Nhưng mặt khác, những vụ trộm cắp IP là hành động được dân chúng ca ngợi và chấp nhận cho nên cho đến nay, thời điểm đột phá của Trung Quốc vẫn còn là một bí ẩn.
Một cuốn sách mới viết về đổi mới trong lĩnh vực quân sự nhan đề: Forging China’s Military Might, do Tai Ming Cheung biên tập, giúp giải thích vì sao điều đó có thể xảy ra. Ở Trung Quốc, đổi mới, tương tự như cải cách, là một từ được mọi người ưa dùng. Các chính trị gia thích sử dụng nó trong các bài phát biểu của mình, và tự coi mình là người đổi mới. Mặc dù vậy, người ta chưa thể thống nhất với nhau đổi mới thực sự nghĩa là gì và cái gì góp phần khuyến khích quá trình đổi mới. Một mặt, Tai Ming Cheung và các đồng tác giả cho thấy rõ rằng đổi mới là hiện tượng đầy nghịch lí. Những cuộc đổi mới thực sự bao giờ cũng tạo ra kẻ thắng và người thua và rất tốn kém. Cứ mỗi một công ty Apple hay Microsoft thành công là hàng ngàn công ty thất bại. Chỉ có một số rất ít các khoa học gia tại các viện nghiên cứu và các trường đại học với những ý tưởng tuyệt vời là có thể nhận được tài trợ nhằm phát triển ý tưởng của mình và đưa được nó vào thực tiễn mà thôi. Đổi mới, ít nhất là theo cuốn sách này, là quá trình có tính phá hoại. Nó đơm hoa kết trái khi có những người chấp nhận rủi ro và nền văn hóa có thái độ khoan dung với những người như thế.
Có thể gây ra đổ vỡ
Theo những bằng chứng được tình bày trong cuốn sách này thì chính phủ Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình có thể đổ tất cả những khoản tiền mà họ muốn vào những khu công nghệ cực kì rộng lớn và đào tạo ra một số lượng lớn các kỹ sư và lập trình viên đẳng cấp quốc tế. Nhưng ngay cả với những nỗ lực như thế, dường như Trung Quốc chỉ có khả năng tạo được một vài công ty sáng tạo đẳng cấp quốc tế mà thôi. Vấn đề căn bản là ở Trung Quốc vai trò của nhà nước và chính phủ vẫn còn rất mạnh. Phần lớn các khoản tài trợ là của nhà nước, và cuối cùng, thành quả cũng quay lại với nhà nước. Hệ thống thang bậc, quyền lợi ích kỉ và tính tự mãn gây ra khó khăn cho tất cả những người mong muốn trở thành Steve Jobs của nước Trung Hoa hiện đại. Có những người dũng cảm đã làm được điều đó – ví dụ như Jack Ma, người sáng lập công ty Alibaba. Tuy nhiên, theo tình hình hiện nay thì hệ thống bao cấp của nhà nước không chấp nhận thất bại, nó trừng phạt rất mạnh những người đầu tư nhiều mà thu chẳng được bao nhiêu, và đòi phải nhanh chóng đem lại lợi nhuận. Các hệ thống thị trường của Mỹ và châu Âu là những vườn ươm tốt hơn cho những ý tưởng điên rồ, rất ít những ý tưởng trong số đó cuối cùng đã vượt qua được và thành công.
Trong những bài phát biểu gần đây, Tập Cận Bình cũng khẳng định một sự đổi mới mạnh mẽ như người tiền nhiệm của ông đã làm. Hầu như chắc chắn là ông sẽ tiếp tục nhấn mạnh điều này tại Hội nghị trung ương sẽ diễn ra trong năm nay và cũng chắc chắn đấy cũng chỉ là thuật tu từ mà thôi. Thực chất là cần một sự đổi mới ngoạn mục trong việc sợ rủi ro, hệ thống kiến thức được qui định từ trước đang giữ thế thượng phong ở Trung Quốc đã chấp nhận những ý tưởng mới, đa dạng và đầy thách thức trong việc làm ra những đồ vật khác nhau, thiết kế đồ vật theo cách mới, hay sống theo những cách khác nhau – đấy đều là đổi mới cả.
Hệ thống ở Trung Quốc hiện nay vẫn còn đang tưởng thưởng cho thái độ tuân phục. Phải có hành động của những người dũng cảm thì mới thay đổi được điều đó. Nói theo Chen Yun, từ những năm 1980, thì đổi mới là tốt – khi nó còn như một con chim ở trong lồng. Phải kiểm soát được nó. Tuy nhiên, vấn đề lớn mà Tập và các nhà lãnh đạo của ông ta cần phải cân nhắc khi họ nghĩ đến sự hỗ trợ cho việc đổi mới hệ thống hiện nay của họ. Đối với hầu như tất cả các thách thức về chính sách mà hiện nay Trung Quốc đang gặp, từ tăng trưởng đến giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, từ giải quyết các vấn đề nhân khẩu học đến bảo vệ lợi ích quốc gia của Trung Quốc với một đội quân hiện đại, thì đổi mới cũng đều nằm ở trung tâm của các giải pháp cần thực hiện. Không có lĩnh vực nào cho ta thấy một cách rõ ràng hơn sự phức tạp và mâu thuẫn của nước Trung Quốc ngày nay hơn là trận chiến giữa mạo hiểm và sợ rủi ro; thực dụng và đổi mới có thể gây ra đổ vỡ. Ban lãnh đạo hiện nay, tương tự như ban lãnh đạo trước, không thể tránh được đổi mới, mặc cho những rủi ro và các vấn đề nội tại của nó.
Đã đăng trên http://www.ijavn.org/2014/09/vntb-kerry-brown-tai-sao-trung-quoc.html
Nguồn: http://thediplomat.com/2014/08/why-china-cant-innovate/
Năm 1992, tại An Nam đô hộ phủ, thành phố mang tên…ngợm,
Dâm tôi đêm đêm ngủ với cô nàng… Sanyo-ba-băng, có nghe
Lý Bằng than thở đầy vơi ri rà trên Bột Bích Chi:
” Đảng CS Trung Quốc thưa với dư luận thế giái và đồng bào
trong nước: rằng Trung Quốc từ xưa có thói quen nội chiến và
chia rẽ. Bởi thế, đảng Cs Trung Quốc yêu cầu đồng bào làm ăn
làm giầu dưới một đảng Cộng Sản …hiền hòa. Đến khi nào tình
hình cho phép, Đảng CS sẽ nghĩ tới việc chọn lựa một thể chế
chính trị hoàn hảo hơn.”
Như vậy là ngay trong tim đen của các loại Cộng Sản thế giái, kể
luôn Cộng phỉ Rợ Hồ, bởi sợ té đái một ngày tàn, nên ra sức tự
trấn an bằng một chuỗi…từ ngữ…đời đời…tiến lên…, điếc lỗ nhĩ!
(Góp ý oai phương này ghi tặng em du kích con con Chứng Són)
‘Innovate’ không thể dịch là ‘đổi mới’
Dịch chân ‘đổi’ là ‘thay đổi’, tiếng Pháp là ‘changer’.
‘mới’ tiếng Pháp là ‘nouveau’.
Thật ra, ‘innover’ có nghĩa là ‘chế tạo, một cách, một phương pháp, một thực thể mới.
Tiếng Pháp là ‘Créer. Introduire quelque chose de nouveau dans un domaine.’
Trái lại, ‘đổi mới’, tiếng Pháp là ‘réforme’.
Theo tôi thì nghĩa Việt tương đương là “sáng tạo”, antonym của nó là tối…dẹp.
Bài dịch này có những chỗ tối nghĩa và không dịch đúng ý tác giả.
Thí dụ đoạn:
“Nhưng mặt khác, những vụ trộm cắp IP là hành động được dân chúng ca ngợi và chấp nhận cho nên cho đến nay, thời điểm đột phá của Trung Quốc vẫn còn là một bí ẩn.”
Tiếng Anh là:
“But viewed another way, these IP thefts are a mass act of flattery and an admission that so far, for all the planning and strategizing, China’s break-through moment remains elusive.”
Ý của đoạn tiếng Anh là:
Nhìn cách khác, những vụ ăn trộm trên mạng là hành vi phô trương vĩ đại và là sự thú nhận rằng mặc dù tất cả các chiến lược và kế hoạch, cho đến nay sự đột phá của Trung Quốc về mặt kỹ thuật vẫn không thấy đâu.
Ý tác giả nói vì không tự tạo được phát minh nên Trung Quốc vẫn phải đi ăn cắp kỹ thuật mặc dù nhà nước bỏ ra biết bao nhiêu tiền và đề ra biết bao nhiêu kế hoạch nhằm phát huy sáng kiến.
Ông Minh Đức góp y’ rất chính xác. Cái buồn lớn nhất là những người VN trong nước (và bây giờ một số không nhỏ đang du học, du hí, ở lại Mỹ) cũng dùng tiếng Anh trật lất. Loại tiếng Anh mà họ đang dùng sai be bét đó được người ngoại quốc gọi là “Vietnamese English” cũng tồi tệ như là “Chinese English” vậy!!! Cách học tiếng Anh tốt nhất là….Đốt hết những cuốn Từ Điển Anh Việt- Việt Anh xuất bản trong nước sau 1975 đi và chỉ nên tra cứu từ điển chính gốc của Anh (Oxford, Cambridge), Mỹ (Merriam, The American Heritage)
Mịa, bọn súc vật Hồ chí minh và đảng chó CSVN toàn là bọn ngu dốt thất học cho nên tạo ra cả một đất nước dốt nát cả tiếng Việt cho đến ngoại ngữ. “Học Giỏi cho bằng bác Hù là cả thế hệ trẻ coi như bỏ đi, trở thành lưu manh thất học hết”
HỎI : ” Tại sao Trung Quốc không thể đổi mới ? ” ( đổi mới ở cái lãnh vực nào mới được chứ ? ) 1) . – Đổi mới Kinh tế kỹ nghệ ? ĐÁP : Trung Quốc thừa sức, nhưng vì … ! 2).- Và đổi mới thể chế chính trị ? ĐÁP : Không thể được và không bao giờ có thể được ! . Vì rằng lãnh thổ Trung Quốc quá rộng lớn với một dân số quá vĩ đại và cũng quá tạp nham lại sẵn định kiến tự đắc tự phụ gì gì cũng cho mình là nhất kể cả lưu manh gian hùng ( Tào Tháo với Quan Công luận về Anh Hùng lẫn gian hùng ) là ” trung tâm điểm ( fulcrum ) là điểm tựa cho thiên hạ , nếu thả lỏng cho ” Tự Do ” ( Dân Chủ ) là sẽ có loạn ngay vì vậy phải ” độc tài độc đoán, đảng trị ” mới trị được, không thể nào đổi khác được ? . Vì vậy ta đừng trông mong Trung cộng đổi mới, có chăng là ” chia nhỏ Trung Quốc ra để mà trị thì hơn ?
Đổi mới ở lãnh vực nào? Bài này chỉ nói khả năng Trung Quốc có các phát minh, sáng kiến về mặt khoa học, kỹ thuật, chứ không bàn về mặt chính trị. Chữ “Innovation” trong tiếng Anh theo nghĩa trong tự điển là “đổi mới” thì không sai. Nhưng chữ Innovation thường được dùng trong lãnh vực kỹ thuật. Vì thế dịch từng chữ thì người Việt thấy khó hiểu hoặc hiểu lầm. Nếu cái tựa dịch thoát ra là “Vì sao Trung Quốc ít có phát minh, sáng kiến” thì người Việt hiểu ngay là đang bàn về lãnh vực khoa học, kỹ thuật.