Quan hệ kinh tế giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc
Ảnh: rfi.fr
Trong lịch sử ít có mối quan hệ nào phức tạp như giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc bắt đầu với lãnh vực kinh tế. Cả hai vừa là đối thủ lại nhưng lại lệ thuộc vào nhau để phát triển. Một rạn nứt trong mậu dịch song phương sẽ mang đến các hậu quả khó lường về chính trị, xã hội và ngay cả cho hoà bình thế giới.
Nhưng liên hê Mỹ-Hoa sẽ bị thử thách trong ngày tháng sắp tới. Lý do vì Hoa Kỳ cần tạo công ăn việc làm khi tỷ lệ thất nghiệp ở gần 10% – 1 trong 10 người lớn ở Mỹ không có việc. Trong khi đó Trung Quốc xuất khẩu tăng 21% vào tháng Giêng rồi nhảy vọt 46% trong tháng Hai năm 2010 phần lớn là nhờ bán hàng sang Mỹ, Tây Âu và Nhật Bản. Cán cân thương mại chênh lệch 20 tỷ so với Hoa Kỳ, và 23 tỷ so với Âu Châu trong cùng khoảng thời gian này.
Tiền từ Âu-Mỹ chạy ra mua hàng Trung Quốc là mất đi không tạo công ăn việc làm trong nước.
Mỹ nợ 4000 tỷ Mỹ kim tiền công phiếu sang nước ngoài, trong đó thuộc về Trung Quôc gần 900 tỷ. Bắc kinh có tổng số dự trữ ngoại tệ là 2400 tỷ đô-la.
Hoa Kỳ phản đối vì Trung Quốc dùng trữ lượng ngoại tệ (1) mua Mỹ kim (2) kềm đồng Nhân Dân Tuệ thấp giá (3) giữ hàng xuất cảng giá hạ. Theo ước tính của vài nhà kinh tế thì chính sách này đã làm xứ Mỹ thiệt mất 1.4 triệu công ăn việc làm!
Nhưng Mỹ thiếu nợ Trung Quốc, nếu Bắc Kinh ngoan cố không nâng giá đồng Yuan thì Hoa Thịnh Đốn trả đủa cách nào? Nghịch lý ở chỗ nếu có tranh chấp thì chủ nợ lại thiệt thòi hơn con nợ!
Mỹ có thể tăng thuế nhập khẩu khiến hàng từ Trung Quốc tăng giá. Kinh tế gia Paul Krugman (tờ New York Times) đề nghị tăng thuế 25%.
Bắc Kinh sẽ trả đũa bằng cách (1) đánh thuế nhập cảng từ Hoa Kỳ, và (2) rút lại tiền cho vay bằng cách bán đổ công phiếu Hoa Kỳ.
Khi hai đầu tàu kinh tế Mỹ-Hoa dựng hàng rào mậu dịch thì thế giới bất ổn. Các nước giàu tiền của như Trung Đông lại đổ vào mua công phiếu Mỹ vì đây vẫn là nơi giữ tiền an toàn nhất thế giới – như vậy triệt tiêu phần nào số lượng Bắc Kinh bán ra. Ngược lại Trung Quốc cũng kẹt vì không có chỗ nào khác gởi tiền!
Trước đây người ta nghĩ đồng Euro có thể thay thế Mỹ kim, nhưng lúc gần đây khi Hy Lạp gần phá sản, kinh tế các nước Ý-Bồ Đào Nha-Tây Ban Nha suy sụp thì niềm tin lung lay mạnh. Mua Euro lúc này như cho cặp vợ chồng đang gây gổ mượn nợ (nếu họ ly dị thì ai trả) – sao bằng mua Mỹ kim, cho nhà giàu (tương đối) vay vẫn tốt hơn.
Trung Quốc bán đổ tháo công phiếu sẽ khiến đô-la sẽ sụt giá, nhưng Bắc Kinh sẽ hại chính họ vì giá trị của khoảng nợ cho Mỹ vay cũng bị sụt giảm.
Đô-la xuống giá thì Mỹ bán hàng rẻ ra nước ngoài và tạo thêm công ăn việc làm trong xứ.
Thực tế là nếu Mỹ-Hoa dựng rào cảng mậu dịch tác động sẽ lan tràn như một cơn đại dịch lan rộng toàn cầu. Thị trường chứng khoáng sụp đổ; khủng hoảng kinh tế sẽ khiến dân chúng bất mãn tạo mất an ninh trong nhiều nước; nhiều chinh trị gia và nhà cầm quyền sẽ hô hào chủ nghĩa dân tộc bài ngoại gây thêm căng thẳng.
Vì vậy đôi khi chỉ với những tranh luận trên báo chí và giữa Hành Pháp & Lập Pháp Mỹ bàn về trả đủa cũng đủ là tiếng cảnh cáo Bắc Kinh phải thay đổi chính sách mậu dịch!
© Đoàn Hưng Quốc
