Sống Thừa [2]

Sau Đông Âu sụp đổ, Liên Xô tiếp tục có những bước chuyển mình, Gorbachev là Tổng thống Liên Xô..anh thường hay lui tới nhà Tuấn vì Tuấn đã theo dõi tình hình chính trị VN và Thế giới từ rất lâu rồi..khi còn rất trẻ..trong nhóm bạn bè anh ai cũng nể Tuấn vì kiến thức chính trị, văn học, triết học, âm nhạc và hội hoạ.

Có lần anh đã khen Tuấn khi nghe Tuấn nói chuyện về ngày 4-6 (Thiên An Môn-Trung Quốc)

- Thằng Tuấn nói chuyện hay như hát

Khi bàn bạc về những vấn đề chính trị thì cả bọn nghe Tuấn nói chuyện là nhiều..T.M.V.H…đều hỏi ý kiến của Tuấn. Tuấn là một thằng bạn tài hoa, thông minh nhưng không gặp thời và cuộc sống riêng tư bất hạnh. Năm 1990 Tuấn đã có ba cháu: TV, KV, TH. Các cháu đẹp như Thiên thần và rất ngoan. Mỗi lần đến nhà Tuấn chơi hoặc đi tắm biển ghé lại ăn trưa ở đó Thành đều có quà cho các cháu..3 cháu con Tuấn cũng mến anh..coi anh như người chú ruột.

Năm 1991 vợ Tuấn đột ngột ra đi…việc rất thương tâm. Tuấn buồn, nhưng cũng trưởng thành hơn, cái nhìn về cuộc đời mang đậm sắc thái tâm linh hơn trước..nó dành nhiều thời gian cho các con và thời cuộc.

Mấy tháng sau khi vợ Tuấn qua đời, Hưng cũng đột ngột ra đi vì nhiễm Tetanot. Buồn lại thêm buồn, Tuấn và Hưng rất thân vì cả hai cùng quan tâm đến chính trị, quan tâm đến vận mệnh quốc gia và giá trị dân chủ. Tuấn buồn và cô đơn 1991 có nhiều sự kiện lớn, Iraq xâm lăng Kuwait, Mỹ điều quân đội tới vùng vịnh..một cuộc chiến đang gần kề. Trong một buổi tối tập trung bạn bè ở nhà LĐM, mọi người đưa ra những nhận định của mình về việc Mỹ có tấn công Iraq không? T.M.V.L đều cho rằng Mỹ chỉ doạ để Iraq rút quân thôi chứ không dám tấn công Iraq đâu vì nhiều lý do. Sau cuộc chiến VN Mỹ vẫn còn “choáng” nên tâm lý người Mỹ vẫn còn sợ chiến tranh, hơn nữa Iraq là một quốc gia giàu có về kinh tế, hùng mạnh về quân sự…lại được sự hậu thuẫn của Liên Xô, Trung Cộng và khối Hồi giáo nên Mỹ không dám tấn công Iraq. Nghe T.M.V.L nói Thành thấy cũng có lý nhưng đây chỉ là những nhận định được báo chí và đài phát thanh truyền hình của chế độ mớm cho thôi. Thành hỏi Tuấn: Ý mày thế nào?

- Kuwait là đồng minh quan trọng của Mỹ trong khối Hồi giáo, cũng là một bạn hàng quan trọng nữa..nếu Mỹ không bảo vệ được Cowet thì uy tín của Mỹ sẽ bị phương hại nghiêm trọng. Sau cuộc chiến VN Mỹ đã tiến một bước lớn trong lĩnh vực quân sự. Để bảo vệ quyền lợi, danh dự  và “trật tự ” tại Trung đông Mỹ sẽ đánh Iraq với những vũ khí tối tân chưa từng thấy…

Thành không biết ai sẽ đúng đây.

Một thời gian ngắn sau đó, Mỹ ồ ạt tấn công giải phóng Kuwait, tiến vào Iraq đánh bại lực lượng tinh nhuệ của Iraq một cách dễ dàng bằng sự phô diễn của một công nghệ quân sự hiện đại. Lần này thì cả Thành..Bọn thằng V.M.T.L phục Tuấn “sát đất”.

Cuối năm 1991, Liên Xô có cuộc đảo chính và phản đảo chính dẫn đến sự tan rã của nhà nước Liên Xô. Gorbachevbị hạ bệ, Boris Elsin lên, Nga thay thế cho Liên Xô trên diễn đàn quốc tế. Đảng CS bị đặt ra ngoài vòng pháp luật. CSVN lại thêm một cú sốc nữa..choáng váng..quờ quạng..thất thần đó là những từ có thể dùng diễn đạt tâm trạng của những người CSVN lúc đó. ”Ngộ biến tòng quyền”, ”Cùng tất biến”. Sự sụp đổ của Liên Xô không những làm cho CSVN choáng mà CS Trung Quốc cũng choáng..nên sự xích lại gần nhau là nhu cầu sinh tử cho cả hai Đảng, hai Chế độ. Mọi bất đồng trước đây đều được hai bên bỏ qua. Họ quay lại với thời kỳ “Môi hở răng lạnh” như trước.

Những phương tiện truyền thông của chế độ được chỉ thị phải “định hướng” lại, không còn những bài viết đã kích Trung Cộng. Thay vào đó là những bài ca ngợi những thành tựu của một nhà nước XHCN vĩ đại, (Thời còn Liên Xô, VN không công nhận Trung cộng là một nhà nước XHCN), ca ngợi sự nghiệp đổi mới của Đảng CSTQ, ca ngợi và thổi phồng về cái mô hình XHCN theo màu sắc Trung quốc!

Thành cảm thấy choáng..trong một thời gian không lâu mà bạn thành thù, thù thành bạn. Có câu nói thật chí lý: “Trong chính trị không có bạn vĩnh viễn, không có thù vĩnh viễn, chỉ có quyền lợi là vĩnh viễn”. Đảng CSVN, những người CSVN như người sắp chết đuối vớ được phao..giờ đây họ đã tìm được một chỗ dựa…một ông thần hộ mệnh. Họ quyết định lấy mô hình phát triển của Trung Cộng làm khuôn vàng thước ngọc.

Cục diện chính trị Toàn cầu cũng có nhiều thay đổi. Với Mỹ và các nước Phương Tây Chiến tranh lạnh đã kết thúc, chủ nghĩa Cộng sản không còn là hiểm hoạ nữa, các quốc gia CS trước đây là kẻ thù bây giờ là đối tác Mọi chuyện lại thay đổi, nguy cơ thoáng chốc đã biến thành thời cơ, không phải do sự “tài tình” của Đảng mà do não trạng của Chú Sam, Đảng CSVN lấy lại tinh thần và sinh khí để cầm quyền và đàn áp thẳng tay những tiếng nói đối lập..Những cải cách trước đây từ thời Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh bây giờ dẹp bỏ vì không còn cần thiết nữa. Đảng CSVN chuyển qua một giai đoạn cực đoan mới..Giai đoạn Bắc thuộc.

Thành suy nghĩ: Thời thế thay đổi thì mình cũng phải thay đổi, anh làm đơn đăng ký “Cảm tình Đảng” và “phấn đấu” trở lại, ”năng nổ” trở lại.

Tháng 10/1992. Tuấn bị bắt vì viết một tập truyện gì đó gởi ra nước ngoài. Việc bại lộ…Thành thấy buồn một chút thôi..nhưng sợ rất nhiều..vì mối quan hệ thân thiết của anh với Tuấn. Anh bực tức: Thằng Tuấn nó hại mình rồi..thế này thì chương trình vào Đảng của mình đi tong rồi, phải tìm cách để thoát ra khỏi tai nạn này.Mấy ngày sau khi Tuấn bị bắt, công an tìm đến nhà làm cho cả nhà anh hoảng sợ và những lần sau đó họ mời anh lên công an Tam kỳ để hỏi về mối quan hệ của anh với Tuấn. Anh vô cùng lo sợ: Không khéo bị đuổi dạy mất! Anh nói với Công an điều tra:

- Nếu tôi biết được thằng Tuấn nó dám làm việc tày trời như thế tôi đã báo cho công an các anh biết rồi. Tôi không bao che. Tôi lên án việc làm của Tuấn và đề nghị các anh nghiêm trị để làm gương cho kẻ khác, những ai có ý định chống lại cách mạng, chống lại nhân dân.

Thành đã đọc một bài diễn văn dài chuẩn bị từ trước, anh không tiếc lời nhục mạ, chửi rủa lên án người bạn thân của anh, người bạn mà anh mến yêu và kính phục. Cuối cùng thì Thành cũng “tai qua nạn khỏi”.

Thành nhớ như  in…buổi trưa năm 1993 anh đi dạy về. Hôm đó trời nắng gắt, bụi mịt mù, từ xa anh thấy Khánh Vy cô bé con của Tuấn đi học về, vì đường xa cháu còn bé (năm đó cháu vào lớp 1) nên đón xe quá giang. Thành chạy xe từ từ  qua chỗ cháu, anh liếc nhìn cháu, trông Khánh vy thật dễ thương và tội nghiệp, vai mang balô, đầu đội mũ tràng cũ kỹ, cháu gọi thật to..chú Thành..chú Thành..cho cháu về với.

Anh vờ như không nghe thấy gì, không dừng lại anh nhấn ga phóng đi. Cô bé trân trân nhìn theo thất vọng và tủi thân. Anh hình dung đôi mắt to đen láy rất đẹp của nó, anh nghĩ nó còn bé quá chắc không biết gì đâu. Nó tưởng mình không nghe thấy thôi.

Về đến nhà bình tâm trở lại anh thấy xấu hổ vô cùng..anh có biết về vụ nhân văn giai phẩm với những nạn nhân như: Trần Dần, Lê Đạt. Những người bạn thân của Trần Dần, Lê Đạt lúc đó như Nguyễn Đình Thi, Xuân Diệu, Chế Lan Viên quay lại lên án, xỉ vả bạn để không bị vạ lây, để thăng quan tiến chức. Bây giờ mình cũng đê tiện bỉ ổi như cái đám Nguyễn Đình Thi – Chế Lan Viên – Xuân Diệu ngày đó thôi.

Giờ đây khi đối diện với cái chết anh thấy vô cùng mỉa mai. Cả đời mình cúc cung phục vụ cho cái chế độ độc tài tàn ác này (mà mình biết rõ) để rồi lại sợ hãi nó.

Kể từ khi Tuấn bị bắt anh không dám ghé thăm hỏi han một câu vì sợ liên luỵ, đám thằng T-M-M-V-L cũng thế. Ai cũng lánh xa nhà Tuấn, các con của Tuấn.

Năm 1995: Mỹ-Việt bình thường hoá quan hệ ngoại giao sau một năm dở bỏ cấm vận. Nền kinh tế VN có những chuyển biến khá rõ. Đảng CSVN bước sang một giai đoạn mới mà giới phân tích có những cái nhìn khác nhau. Người lạc quan thì cho rằng Đảng CSVN chuyển từ màu đỏ sang màu hồng với những nhân vật “cấp tiến” như Võ văn Kiệt, Phan Văn Khải, Trần Đức Lương. Người thận trọng thì cho rằng chẳng có gì khác, chỉ là bình mới rượu cũ. Cũng chỉ là một vở kịch với những vai tuồng mới nhưng bản chất thì vẫn thế.

Riêng Thành, anh chỉ thấy Đảng CSVN như là con kỳ nhông..nó thay đổi màu sắc tuỳ vào môi trường sống, nó luôn tìm cách thích nghi nhưng vẫn là nó. Với anh điều này không quan trọng..miễn sao anh có cơ hội để thành đạt để thăng tiến.

Tin vui đến với anh khi anh chính thức được kết nạp Đảng và được điều về công tác ở Sở giáo dục và đào tạo. Anh đã có bằng Đại học tại chức..đang tiếp tục chương trình cao học.  Cuộc sống của anh thực sự thay đổi khi anh trở thành đảng viên Đảng CS. Anh được đồng nghiệp nể trọng hơn (chỉ là vờ vịt thôi), tiếng nói của anh có trọng lượng hơn..và điều quan trọng là những mối quan hệ cũng thay đổi. Anh có những người bạn mới. Một điều oái oăm là những người bạn “mới” này “không mới” chút nào. Họ là những người mà trước đây khi còn học phổ thông anh không quan hệ vì trong mắt anh họ chỉ là những anh chàng nhà quê tầm thường thô lỗ, ăn mặc nhếch nhác chẳng có tài năng và ấn tượng gì. Nhưng bây giờ họ lại giữ những vị trí quan trọng trong Tỉnh vì họ là con gia đình liệt sĩ, gia đình có công cách mạng. Họ thăng tiến rất nhanh và dễ dàng tuy không có chút năng lực nếu không muốn nói là dốt nát.

Những LCL, NST, TVV, HTP là sĩ quan cao cấp lãnh đạo ngành công an tỉnh QN…hay HAT Đại tá quân đội, HQL, TVM lãnh đạo Đoàn thanh niên tỉnh Quảng Nam và rất nhiều những người bạn hồi phổ thông anh cảm thấy xa lạ và dị ứng. Anh khác Tuấn, khi còn học phổ thông Tuấn rất thân với những người này. Tuấn gần gũi chuyện trò thăm viếng thường xuyên.  Trong thành phần tinh hoa của cái thị xã Tam Kỳ bé nhỏ này, Tuấn là một người có năng lực, biết viết văn làm thơ rất sớm. Về âm nhạc và hội hoạ Tuấn cũng rất nhạy cảm. Nghe Tuấn nói về Nhạc Từ Công Phụng, Nguyễn Văn Đông hay những hoạ phẩm của Van Gogh, Picasso thì tuyệt. Sự cảm nhận của Tuấn thật tinh tế, sự trình bày lôi cuốn và đầy cảm xúc. Tuấn khác xa đám người thô lỗ mà Tuấn giao tiếp. Riêng với Thành, anh cảm thấy không “thoải mái” chút nào khi gần gũi với những người này. Cùng học một lớp nhưng anh gần như không quan hệ gì với họ. Bây giờ họ là những người có vai vế trong Tỉnh thì không thể không quan hệ. Có khi vì công việc nhưng phần nhiều là để kiếm chỗ dựa, một sự ủng hộ cho những “vận động hành lang”.

Khi “bình thường hoá” quan hệ với họ anh nhận ra một điều: Mấy anh chàng nhà quê này thay đổi nhanh thật…Trước đây họ nghèo, tuy thô lỗ nhưng chân chất, còn bây giờ thực dụng và đểu cán. Trong đầu họ chỉ có những giá trị thực tế: Địa vị, quyền lực, Dolar, Vàng, Địa ốc. Con cái đi học ở những trường danh tiếng trong nước và nước ngoài. Họ không còn thù ghét những người giàu vì bây giờ họ không còn là giai cấp vô sản nữa, họ cũng không còn đồng cảm với giai cấp vô sản nữa. Họ khinh miệt bọn dân đen bẩn thỉu nghèo đói.

Thành cảm thấy mình đúng khi nhìn họ, ai cũng vậy thôi. Tất cả đều phải thực dụng. Lý tưởng này nọ chỉ là bánh vẽ để mị dân lừa người khác..khi thành công rồi thì vứt vào sọt rác để cho những thằng ngốc khác đem về nhà mà thờ phụng. Nhờ vào sự  nhạy cảm, ”biết thích nghi” và với nghệ thuật luồn cúi bợ đỡ, anh đã xác lập được mối quan hệ “chiến lược” với những quan chức lớn và anh cũng trả giá cho mối quan hệ “chiến lược” này.

Anh nhớ lại những ngày cay đắng đó, năm 2002 anh vẫn là một nhân viên quèn của Sở. Tình cờ trong một buổi nhậu anh tiếp cận được với một ông “quan đầu tỉnh” đang được đề bạc về trung ương. Ông ta muốn sắp xếp lại một số “ghế” cho cánh “đàn em”. Trong một nhà hàng sang trọng ven biển..một nơi khá kín đáo cho các quan chức ăn chơi..anh được giới thiệu với ông ta..như một nhân sự có thể ”cơ cấu” vào Ban lãnh đạo Sở.

Nhìn phong cách của Nhà lãnh đạo, anh thấy ông ta chỉ là một anh nhà quê chân đất, ăn nói rập khuôn, một kiểu cách như  nhau. Ngồi nghe anh ta nói chuyện cũng chẳng hơn gì một anh ngư dân mới “phất” lên. Ông ta tốt nghiệp Đại học tại chức và Cao học (cũng tại chức và “nhanh”). Sau khi được ông ta hứa hẹn sẽ cân nhắc…Mấy hôm sau anh và vợ đến “thăm xã giao”, tất nhiên với một món quà tương xứng với ông ta và lời hứa giúp đỡ..khi nhìn thấy Hà vợ Thành, hắn ta chết sững một chút…

Hà là một thành công lớn trong cuộc đời anh, đẹp, hấp dẫn và hơi đa tình trong ánh mắt và cử chỉ, đây là điều làm Thành hơi khó chịu..nhưng anh hài lòng vì biết cuộc đời có gì hoàn hảo đâu. Lúc đó Hà 32 tuổi nhưng thật quyến rũ tuy đã có 2 con. Phụ nữ có hai mẫu: Một đẹp rực rỡ lúc dậy thì rồi phai tàn nhanh chóng. Hai lúc còn trẻ rất bình thường nhưng càng lớn tuổi càng mặn mà lôi cuốn. Hà thuộc loại thứ hai. Ông ta nắm tay Hà hơi lâu một chút, chắc có lẽ vì bàn tay vợ anh quá nõn nà mà cũng có thể ánh mắt Hà rực lửa vì một thứ sức mạnh tiềm tàng bên trong.

Mọi việc thật tốt đẹp..ông ta tiễn vợ chồng anh đến tận cổng của khu biệt thự sang trọng. Và sau đó thỉnh thoảng ông ta gọi điện đến nhà nói chuyện rất lâu với vợ anh…và quan hệ của họ trở nên thân mật.

Rồi ông mời vợ anh đi nghỉ một ngày ở Bà nà với gia đình ông. Sự nhạy cảm của một người đàn ông báo cho anh biết điều không hay nhưng anh không dám từ chối vì như vậy là chấm dứt tất cả sự nghiệp..công lao cả đời..chỉ cần một quyết định của ông ta là anh về vườn ngay lập tức. Anh cay đắng nhưng không biết phải làm thế nào, còn Hà thì rất mãn nguyện vì được nhân vật số 1 của Tỉnh “chiếu cố”. Khi vợ anh ở Bà Nà về trông cô vui như một con chim sáo, anh không thể chịu được hỏi:

- Ông ta đi một mình hay cùng đi với gia đình

Hà không trả lời chỉ nói:

- Em mệt quá, em đi ngủ đã.

Anh nhìn theo dáng vợ ngúng ngoảy đi vào phòng, vừa đi vừa cởi áo ngoài…anh nhìn thấy chiếc lưng nõn nà của vợ và xót xa. Buổi tối sau khi vợ chồng đã ân ái. Anh nghĩ đây là lúc thuận tiện để hỏi vợ:

- Thằng cha đó có làm gì em không?

Hà không trả lời thẳng vào câu hỏi chỉ nói:

- Tại anh tất cả đó.

Như để an ủi anh Hà nói thêm, hắn hứa sẽ đề bạt anh vào chức trưởng phòng, em không chịu em đòi hắn “cơ cấu” cho anh vào chức phó giám đốc sở. Hắn đồng ý nhưng bảo anh rán chờ một năm. Thành bị sốc một chút nhưng vì anh đã đoán biết điều này. Đêm đó anh không ngủ được qua phòng khách hút thuốc, đầu óc anh trống rỗng…

Tuần sau anh nhận được quyết định thăng chức Trưởng phòng trước sự ngạc nhiên của một số người nhưng một số khác thì không tỏ thái độ gì. Chuyện này cũng là “chuyện bình thường ở huyện…”. Hai năm trôi qua anh đã quen dần với nỗi đau và sự nhục nhã. Hà vẫn tiếp tục “vận động” cho anh “ở trên giường” nhưng thằng cha này nó không giữ lời hứa…một năm chật vật với bao cay đắng, Thành vẫn là trưởng phòng.

Anh lặng lẽ đi về..quan hệ vợ chồng của anh tồn tại chênh vênh nhưng vững chắc. Không ai đặt lại vẫn đề..anh cố tránh cái thực tại anh đang sống..Vợ anh vẫn tiếp tục đi lại với tay lãnh đạo kia. Còn anh thì lao vào việc khai thác mối quan hệ và thế đứng của anh. Anh mới mua được một lô đất giá rẻ như bèo, một lô đất ở vị trí “chiến lược” giá thị trường phải hơn 1 tỉ ! Anh tạm hài lòng với những gì đạt được.

Đầu năm 2003 anh chính thức được “cơ cấu” vào chiếc ghế phó giám đốc. Anh vẫn không vui vì biết trước mọi việc và cái giá phải trả của nó. Anh trở nên dễ nóng giận và cau có, nhân viên dưới quyền anh chỉ cần một sơ suất nhỏ là bị anh mắng chửi thậm tệ.

Mọi người trong sở sợ hãi anh nhưng không dám nói gì, càng không thể “xa lánh” anh vì họ cần sự quan tâm của anh. Họ biết anh có một bà vợ rất thế lực. Mấy tháng sau có một cô gái chân dài đến nhận việc ở sở..cô ta không có khả năng gì. Cô ta làm việc ở phòng giáo dục và đào tạo huyện NT chuyển lên.

Tịnh là tên cô ta, một cô gái 24 tuổi cũng có bằng đại học tại chức như anh và cũng có tham vọng như anh. Cô ta làm quen với mọi người rất nhanh, tìm hiểu gia đình của các sếp, sinh nhật của từng người và gia cảnh của họ. Không biết từ nguồn tin nào, cô ta đặc biệt quan tâm đến anh.

(Còn tiếp)

© Huỳnh Ngọc Tuấn

© Đàn Chim Việt Online

Đọc phần trước: Sống Thừa [1]