Thế Giới bước qua năm 2011

Kể từ năm 2008, cục diện thế giới cho thấy các động cơ chính của con tàu kinh tế thế giới không còn được đặt tại Hoa Kỳ, châu Âu hay Nhật Bản mà đã được dời về khu vực các quốc gia đang trỗi dậy, đứng đầu là Trung Cộng và Brazil.

Với 2,660 tỷ đô la dự trữ ngoại tệ, Trung Cộng dư thừa phương tiện để cứu nguy nhiều tập đoàn của châu Âu và Mỹ lâm nạn. Chỉ riêng đối với ngành công nghiệp xe hơi, trong năm 2010, hai con chim đầu đàn của Âu Mỹ là Volvo, và Ford đều đã mở rộng cửa đón các nhà đầu tư Trung Cộng. Lại cũng Bắc Kinh đã tung tiền mua công trái của Nhật Bản: trong sáu tháng đầu năm, Trung Cộng mua 15 tỷ Euro công trái của Nhật. Trong lúc Hoa Kỳ và châu Âu đau đầu vì nhập cảng nhiều hơn xuất cảng, thì bộ Thương mại Trung Cộng cho biết, nội trong tháng Mười Một, 2010, cán cân thương mại Trung Cộng thặng dư gần 23 tỷ đô la, và tỷ lệ tăng trưởng trên dưới 10%.

So với các quốc gia khác trên thế giới, nền kinh tế Trung Cộng sáng sủa nhất: phát triễn đều 10% mỗi năm; qua mặt Nhật Bản lên hàng thứ nhì trên thế giới; trử lượng ngoại tệ 2600 tỷ Mỹ kim. Cứ theo đà này thì mỗi 7 năm là tăng gấp đôi, tức là sẽ hơn Mỹ vào năm 2025. Tuy nhiên ít ai để ý nền kinh tế này phát triển không đồng đều: tiền bạc dồn vào các đại gia và thành phố lớn, dẫn đến tình trạng lạm phát và bong bóng. Theo vài ước tính thì từ 1,100 cho đến 1,300 tỷ Mỹ kim  – tức là ½ số trử lượng ngoại tệ – nằm trong khu vực kinh tế đen ngoài vòng kiểm soát của nhà nước. Khoảng 45% số tiền ngân hàng cho vay (740 tỷ Mỹ kim) là nợ khó đòi. Các số tiền này rơi vào tay thiểu số tạo ra bóng đầu cơ, xây hàng chục vạn căn nhà ở các thành phố lớn để bỏ trống vì không có ai mua nổi. Đó là lý do Bắc Kinh cứ phải giữ tiền ở Hoa Kỳ.

Về phần quốc gia rộng lớn của châu Mỹ La Tinh là Brazil, thì nền kinh tế đang vươn lên này tạo thêm 2 triệu rưỡi việc làm trong 10 tháng đầu năm 2010, thành tích chưa từng thấy làm 19 nước còn lại trong khối G20 phải ganh tị. Song song với thành quả kinh tế, Brazil còn là một trong những quốc gia hiếm có trên thế giới có thể tự hào là đã đưa 20 triệu dân ra khỏi cảnh bần cùng trong vỏn vẹn chưa đầy một thập niên.

Tại châu Âu, sau khi tuột dốc vì để thất thoát hơn 5% GDP năm 2009, kinh tế Đức trong năm 2010 đã lấy lại thăng bằng: Tổng sản lượng nội địa tăng 3,4% nhờ vào ngành xuất khẩu rất năng động bất chấp tỷ giá đồng Euro bị coi là quá cao so với đô la và yen. Thế nhưng trong toàn khối 27 nước Liên Hiệp Châu Âu thì nước Đức của thủ tướng Merkel cùng với Ba Lan gần như là những ngoại lệ. Các nước Ireland, Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Ý bị ảnh hưởng bởi ngân sách thiếu hụt và bong bóng tài chành & địa ốc của những năm trước nên rơi vào khủng hoảng. Chính sách thông thường là phá giá đồng bạc để nâng mức cạnh tranh và giảm tiêu thụ, nhưng lại không thể áp dụng vì đang dùng đơn vị tiền tệ Euro chung với các nền kinh tế mạnh Đức Pháp v.v. Kể từ khi đơn vị tiền tệ châu Âu này chào đời, 2010 cũng là lần đầu tiên mọi người đặt câu hỏi về tuổi thọ của đồng Euro. Điều làm giới đầu tư lo ngại là khu vực đồng euro lâm vào bế tắc chính trị và khi đó người ta lo ngại là hệ thống tiền tệ chung châu Âu bùng nổ. Hy Lạp mấp mé trên bờ phá sản hồi mùa xuân vừa qua, sang thu thì đến lượt Ailen/Iceland bị đe dọa mất khả năng thanh toán. Khối Euro trong năm 2011 sẽ phải tiếp tục, sau kinh nghiệm Hy Lạp và Ailen, thận trọng trước hiện tượng dầu loang từ Athenes, và Dublin đến những mắt xích yếm kém nhất trong khối như là Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha hay Ý.

Nhưng 16 nước thành viên khối Euro, và nhìn rộng ra hơn là 27 nước Liên Hiệp Châu Âu lại không có cùng một quan điểm: Mấu chốt của vấn đề là dùng chung đơn vị tiền tệ mà lại không có quy chế liên bang vì các quốc gia Âu châu đều độc lập. Dân chúng Hy Lạp – Bồ Đào Nha – Tây Ban Nha bất mãn vì vào đồng Euro bị bó buộc mà khi bị nạn không ai giúp; còn Đức – Phần Lan phản đối vì dùng Euro lợi không thấy chỉ gánh thêm nợ của người ngoài.

Kết quả là có thể đồng Euro bị tan vở khi một hay hai nước rút ra. Đây sẽ là một thảm hoạ cho Âu Châu. Nhưng ngắn hạn thì không ai dám mua Euro nên cứ phải cho Hoa Kỳ vay nợ!

Tại cường quốc số một thế giới, kinh tế nội bộ khó khăn đã dẫn đến hậu quả chính trị tai hại đối với Nhà Trắng. Trên trường quốc tế, tổng thống Obama cũng tỏ ra bị lép vế so với lãnh đạo Trung Quốc, và đã phải đấu dịu trong cuộc đọ sức với Bắc Kinh về hồ sơ tiền tệ.  Khi thủ tướng Ôn Gia Bảo của Trung Cộng thăm Ấn Độ tuần qua với cả trăm doanh gia trong phái đoàn. Sau ba ngày đàm phán với một nước xưa nay là đối thủ, đôi bên ký kết nhiều hợp đồng trị giá mười mấy tỷ đô la. Sau đó, ông Ôn Gia Bảo thăm Pakistan và dự trù ký 35 tỷ đô la hợp đồng nữa. So với sự thất bại của ông Obama tại Seoul bên lề thượng đỉnh G-20 thì quả là Trung Cộng có vẻ vượt xa. Nhưng thật ra, thế mạnh của Bắc Kinh là thế ảo của nhà nước với 2,660 tỷ đô la dự trữ ngoại tệ tung ra mua chuộc thiên hạ trong khi xã hội bên dưới thì vẫn nghèo nàn lạc hậu. Đối với bên ngoài, việc Bắc Kinh dùng đất hiếm làm áp lực khiến nhiều quốc gia trên thế giới không còn ai dám mua đồng Nguyên (hay Nhân Dân Tệ) làm trữ lượng. Các nước như Trung Đông chỉ còn có thể giữ đồng đô-la!
Thế giới sẽ đánh dấu năm 2011 là năm Trung Cộng hạ bệ Hoa Kỳ để trở thành quốc gia sản xuất lớn nhất thế giới, và đồng thời, Trung Cộng cũng phải chấp nhận thực tế là Ấn Độ sẽ là thay thế mình với mức độ phát triển kinh tế cao nhất thế giới. Trong khi đó Hoa Kỳ đang bước sang một mô hình phát triển mới mà ở đó tăng trưởng không nhất thiết tạo thêm công việc làm. Mặt khác Hoa Kỳ cũng phải hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, và các trang thiết bị công nghiệp nếu không muốn để bị các nền công nghiệp còn ‘non trẻ’ và năng động như Brazil hay Trung Cộng qua mặt.

So với những bài học mà cả Âu-Mỹ-Hoa đã trải qua, kinh tế Việt Nam có những đặc điểm khác người như thế nào?

- Đầu tư nhà nước bị thất thoát vào tập đoàn. Trữ lượng ngoại tệ thấp, cán cân mậu dịch thâm thủng cao nhất là đối với Trung Cộng.
- Tiền bạc dồn vào các đại gia, và thành phố lớn, dẫn đến bong bong đầu cơ, và lạm phát.
- Bị cả hai cơ quan quốc tế Fitch lẫn Standard & Poor giảm điểm tín dụng nên sẽ phải vay tiền nặng lãi.
- Gặp lúc ngặt nghèo thì phải tìm trợ giúp từ nước ngoài khiến mất tự chủ: Xin Mỹ, hay Qũy Tiền Tệ Quốc Tế thì phải cải tổ xã hội; Mượn Trung Cộng lại phải nhân nhượng đủ điều, đưa đến bị lấn áp.

Nhưng có lẽ vì chỉ phục vụ quyền lợi đảng viên – thay vì quốc gia – Hà Nội đã trễ, và chẳng bao giờ muốn bước lên con tầu phát triển.

Qua điạ hạt chính trị thế giới, người ta cũng thấy con số Hai – như đã nói ở trên: là con số đáng nhớ nhất cho năm 2011 -  trong sự xung đột giữa hai thế lực đối kháng, có khi trong một nước. Nước Đức tuy có nền kinh tế phát triển khá tốt, nhưng bầu không khí chính trị cũng bắt đầu trở nên thiếu hòa thuận. Nước Mỹ sẽ gặp tình trạng kèn cựa căng thẳng giữa Toà Bạch Ốc (thuộc phe Dân Chủ, Cấp Tiến) và Quốc Hội (có đa số là Cộng Hoà, Bảo Thủ), để rồi sẽ đưa đến tình trạng dậm chân tại chỗ, không làm được việc gì tốt đẹp, hay kịp lúc. Một nước lớn ở Phi châu là Sudan, sẽ bị chia cắt làm hai theo chiều Nam (đa số theo Thiên Chúa giáo và các tôn giáo truyền thống với đa số dân gốc da đen), Bắc (đa số theo Hồi Giáo và gốc Á Rập – Nubians), để sẽ đi theo con đường riêng của mình.

Trong lãnh vực bang giao quốc tế, tinh thần chia rẽ, bực bội lẫn nhau cũng trở nên rõ nét trong tình hình thế giớị Bất kể những lời văn hoa bóng bẩy của tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy kêu gọi sự hợp tác toàn cầu trong các kỳ Hội Nghị Thuợng Đỉnh G8, và G20 năm vừa qua, kết quả chỉ là con số không to lớn. Những tranh cãi của các nước trên thế giới về chính sách hối đoái, mậu dịch, và khí hậu thay đổi của trái đất đều lâm vào bế tắc. Họ tìm cách đổ lỗi lẫn nhau. Đến gần cuối năm, người ta bắt đầu trở nên bi quan vì những con số thống kê về trái đất. Chẳng hạn như dân số điạ cầu cuối năm 2011, sẽ lên đến 7 tỉ người. So vớI chỉ 1 tỷ năm 1800, người ta tự hỏi: Làm sao tìm đủ tài nguyên để lo cho số đông dân số như vậỵ

Nhưng trong những năm sắp tới, sẽ có những ví dụ cho thấy sức mạnh của tiến bộ kỹ thuật, và óc tưởng tượng của con người trong việc giải quyết những vấn đề thời đạị Ví dụ giúp các loại máy nổ chúng ta dùng thường ngày sẽ không còn lệ thuộc vào xăng dầu nữa, và cách ngăn chặn sự lan truyền của các loại bệnh tật, như phương pháp diệt trừ bệnh sốt rét, căn bệnh nguy hiểm nhất thế giới, sẽ được tìm ra vào năm 2011.  Không như chỉ ở tại nước Anh, một số quốc gia giầu có sẽ làm những cuộc cải cách tận căn bản. Ở những khu vực khác của thế giới, có những thành công đáng kể về kinh tế, mở rộng sang nước mới, không phải chỉ riêng những nước như Trung Cộng, Ấn Độ, và Ba Tâỵ Còn phải kể thêm những thị trường mới, một phần tại Phi châu, ở đó nước Ghana sẽ trở thành một ngôi sao đang lên trong lãnh vực phát triển kinh tế.

Nhiều ngân hàng, và công ty doanh nghiệp than trời về những luật lệ khắt khe trong thể thức kinh doanh, buôn bán, và nền tài chánh không hẳn sẽ ổn định, trái lại sẽ mang tính chất thiếu sinh động, buồn chán. Những công ty toàn cầu sẽ phải sớm thức tỉnh, nhận ra rằng từ nay không những họ chỉ có mặt hoạt động tại nhiều quốc gia, họ còn phải có khả năng đáp ứng bén nhậy, để điều chỉnh kịp thời với  sự thay đổi rất nhanh trong môi trường kinh doanh.

Còn vài điều đáng ghi nhớ khác nữa: Tổng thống Barack Obama sẽ được 50 tuổi – chào đời cùng lúc với Bức Tường Bá Linh; Mạng thông tin bách khoa Wikipedia kỷ niệm 10 năm thành lập; Twitter sinh nhật 5 năm. Hoa Kỳ sẽ tưởng niệm 10 năm ngày đau buồn 9/11 – ngày Hoa Kỳ bị quân khủng bố tấn công ngay trên đất Mỹ.

Xét về mặt nhân quyền, người ta thấy rõ những vi phạm vẫn tiếp diễn ở các quốc gia Á châu. Cộng đồng

các quốc gia trên thế giới có theo dõi, và quan tâm, nhưng liệu những biện pháp thường được sử dụng như cấm vận kinh tế, hay lên án ngoại giao có đủ làm thay đổi, cải thiện hiện tình?

* * *

Trong những ngày mưa gió lúc năm (tây) hết & tết (ta sắp) đến, tưởng cũng nên ghi/kể lại một chuyện giật gân, một chuyện buồn, và một chuyện vui ở San Diego, Nam California vì chúng có phản ảnh tình cảnh sinh sống của con người trong thế giới ngày nay.

Một căn nhà có người mướn (George Djura Jakubec, 54 tuổi, hiện đang bị giam giữ để điều tra) chế tạo bom ở Escondido, 20 dặm phía bắc San Diego, đã bị cơ quan an ninh địa phương thiêu hủy đầu tháng cuối năm. Lý do: Ba tuần sau khi phát hiện 9 cân Anh chất nổ, 13 qủa lựu đạn làm lấy, và các vật dụng chế tạo bom trong nhà, cảnh sát không thể bảo đảm an toàn cho cư dân hàng xóm, và phải hỏa thiêu lên cả 1,500 độ F mới có thể triệt tiêu các chất nổ. Nhân viên hữu trách muốn biết nghi can có liên hệ gì với những nhóm khủng bố chuyên nghiệp như al-Qaeda hay không, vì trong số chất nổ có hexamethylene triperoxide diamine rất nhậy nổ, và pentaerythritol tetranitrate, cũng như erythritol tetranitrate, cả hai có hiệu năng tàn phá rất lớn, thường được giới khủng bố sử dụng.

Hai vợ (Janis Gervais, 70 tuổi) chồng (Michael Cour, 60 tuổi) vì đều bị mất việc (dạy học), và nhà bị ngân hàng tịch thu, gửi thư tuyệt mệnh cho thân nhân, rồi đốt nhà và tự tử ở Santee, quận San Diego đúng ngày đầu năm 2011. ‘Giấc mơ Hoa Kỳ’ đã bị kết thúc hơi bi đát.

Chuyện vui là về một cựu cư dân của Nam California: Năm 1964 – tức 46 năm trước -  ở Nam California, kỹ sư Dennis Ferguson bị hãng Douglas Aircraft cho nghỉ việc, và trong 4 tháng sau đó đã lãnh 1,100 Mỹ kim tiền trợ cấp thất nghiệp của tiểu bang California. Trong thư kèm theo ngân phiếu 10 ngàn Mỹ kim gửi tặng chính phủ tiểu bang California hai ngày trước Lễ Tạ Ơn 2010 hạ tuần tháng Mười Một, ông Ferguson cho biết đã dùng số tiền trợ cấp thất nghiệp đó học thảo chương điện toán, và nhờ đó đã tìm được việc ở tiểu bang khác; Ngân khoản đính kèm là cách ông trả nợ, với lãi xuất tính cho tròn, để tỏ sự biết ơn của ông. Thủ quỹ Tiểu bang California, Bill Lockyer ghi nhận & cảm tạ hảo ý của ông Fergerson, trong khi tiểu bang đang phải đối phó với thiếu hụt ngân sách nhiều tỷ Mỹ kim.

Đón Chào Năm Mới!

© Nguyên Giao

© Đàn Chim Việt

Tham khảo:
1. “The World in 2011” – The Economist * London, December 2010.
2. “The World Almanac, and Book of Facts 2011” – World Almanac Education Group, Inc. * New York, December 2010.
3. Nguyễn Xuân Nghĩa: “Trọng Tâm Kinh Tế Thế Giới Đang Dời Khỏi Âu Mỹ?”  và các bài bình luận kinh bang tế thế khác – Việt Báo * Tiểu Sài Gòn, Hoa Kỳ, tháng Mười Hai, 2010.
4. Các tuần san Business Week * New York, New York, 2010.

Pages: 1 2 3 4 5