WordPress database error: [Expression #1 of ORDER BY clause is not in GROUP BY clause and contains nonaggregated column 'oldsite_dcvwp.wp_posts.post_date' which is not functionally dependent on columns in GROUP BY clause; this is incompatible with sql_mode=only_full_group_by]
SELECT YEAR(post_date) AS `year`, MONTH(post_date) AS `month`, count(ID) as posts FROM wp_posts WHERE post_type = 'post' AND post_status = 'publish' GROUP BY YEAR(post_date), MONTH(post_date) ORDER BY post_date DESC

 
|

“Fracking” để lấy dầu với động đất và ô nhiễm môi trường

Fracking là một danh từ mới trong kỹ nghệ khai thác dầu trong đá. Người ta khám phá ra rằng có nhiều lớp đá trong lòng đất ướp đầy dầu. Các phương pháp kỹ thuật dùng nước dưới áp lực cao bắn vỡ đá để lấy dầu gọi là fracking. Tôi tạm dịch là “bắn đá lấy dầu” hay ngắn gọn là “bắn đá” khi không có sự hiểu nhầm nào (1).

Có hai cách để lấy dầu trong đá. Cả hai cách đều phải khoan giếng vào tận lớp đá tẩm dầu, rồi hoặc dùng bơm bắn một hỗn hợp  nước + hóa chất + cát dưới áp lực cao bắn vỡ đá để rỉ dầu ra rồi bơm lên mặt đất. Phương pháp này là fracking (bắn đá). Phương pháp thứ hai là bơm một hỗn hợp acít mạnh để hòa tan đá rồi lọc dầu ra. Phương pháp này gọi là “acít hóa” (acidization).

dau 1Hiện nay các nhà khai thác dầu hỏa đang tìm cách khai thác dầu trong lớp đá ở California nằm trong vùng Monterey, San Joaquin Valley và Los Angeles. Năm 2011 Cơ quan Liên bang Ứớc tính năng lượng (Federal Energy Information Administration) ước tính có chừng 15 tỉ thùng barrel (472.5 tỉ gallons) dầu chứa trong các lớp đá Monterey (Monterey Shale) rộng 1750 dặm vuông (4536 km2) trải dài từ Bakersfield đến Fresno.

Nhưng lấy dầu trong đá của California không đơn gỉan như ở các bang khác, vì các lớp đá ở các bang khác nằm lớp lang. Khi đã được bắn vỡ hay acit hóa dầu được hút lên bằng một miệng giếng thông sâu xuống đất sau đó tẽ ra nhiều ống nằm ngang theo hình cánh quạt để hút dầu trong một vùng rất rộng.

Lớp đá có dầu ở California, trái lại, nằm dọc theo đường nứt San Andreas (xem tài liệu số 51: Chuyện ngắn) nên luôn bị di dời bởi sự chuyển  mình của đường nứt nên rất khó hút dầu sau khi đá đã được bắn vỡ hay acit hóa. Ngoài ra các lớp đá có dầu ở California nằm rất sâu, có nơi đến 3.600 mét nên khai thác rất công phu và tốn kém. Hiện nay các công ty dầu đang vừa dò dẫm vừa nghiên cứu kỹ thuật và chưa có một chương trình khai thác nào quy mô. Nhưng nếu các công ty dầu khai thác được lớp đá Monterey Shale, họ sẽ biến California thành một bang vốn được thèm muốn càng được thèm muốn hơn. Theo một nghiên cứu của đại học USC (University of Southern California) hoàn tất năm 2013 nếu mọi sự suông sẻ khả năng sản xuất dầu của bang California tăng lên 7 lần hơn và từ đây đến năm 2020, California sẽ có thêm 2.3 triệu công ăn việc làm và tổng sản lượng GDP của California sẽ tăng 14%.

Hiện nay tuy các công ty dầu mới mò tới, đất đai vùng quận Kern, trung tâm của Monterey Shale bắt đầu lên giá. Năm 2007 một mẫu đất hoang giá $2 mỹ kim, bây giờ giá $500 mỹ kim! Giá đất tăng vùn vụt từ năm 2010 khi chính phủ liên bang chính thức công bố khả năng chứa dầu của lớp đá Monterey.

Ngoài vùng Bakersfield quen thuộc nằm cạnh xa lộ 99, tại đó các công ty dầu đã bơm dầu từ các túi dầu cổ điển hơn 100 năm qua, hiện nay các công ty dầu đang mua thêm đất của nông dân để dò tìm dầu trong đá. Tại thị trấn Shafter (tây bắc Bakersfield 19 miles) người ta thấy các giếng dò dầu chen lấn với đường sá, nhà cửa, trường học. Sự kiện này làm cho các nhà môi trường quan tâm và sẽ là một yếu tố trong quyết định khai thác dầu trong đá của bang California, bên cạnh một quan tâm khác là các lớp đá có dầu nằm gần đường nứt San Andreas nên các chấn động do bắn đá có thể sinh ra động đất.

Các chuyên viên địa chấn đã theo dõi hiện tượng này tại các bang đang khai thác dầu trong đá ở Arkansas, Oklahoma, Pennsylvania và chưa có kết luận gì dứt khoát. Tuy nhiên người ta không đặt nhiều tin tưởng vào các nghiên cứu địa chất và địa chấn này. Quyền lợi kinh tế và nhu cầu năng lượng có thể đánh lạc hướng kết luận. Kinh nghiệm cho thấy các nhà khoa học từng cảnh báo sự nóng lên của khí quyển do chúng ta đốt nhiên liệu (từ các nhà máy, từ xe hơi …) và thải khí carbon dioxide (CO2) bừa bãi vào khí quyển là nguyên nhân, nhưng vì nhu cầu trước mắt không ai quan tâm, thậm chí có nhiều chính khách còn bác bỏ luận cứ đó, cho là nhảm. Hiện nay tác hại của bầu khí quyển nóng đang diễn ra (hạn hán, bão lụt, lạnh giá cường độ bất thường) không ai còn chối cãi, và người ta đang tìm cách sửa chữa. Giảm độ thải khí cacbon dioxide vào không khí là quan tâm hàng đầu hiện nay.

Mới đây nhà báo Matt Morrisson trong một cuộc phỏng vấn hỏi chuyên viên địa chấn Mark Zoback thuộc đại học Stanford, một đại học tư nổi tiếng ở California: “Ông  nghĩ bắn đá lấy dầu có làm động đất không?”

Ông Zoback trả lời vô thưởng vô phạt:

“Tài liệu cho thấy bắn đá gần một đường nứt có thể làm thay đổi chút ít vị trí của các lớp đá và tất nhiên có ảnh hưởng đến động đất, như đã thấy tại bang Bristish Columbia (Canada). Tốt nhất là tránh đừng “bắn đá” tại những vùng nguy hiểm đó. Nhưng không phải vì sợ mà không “bắn đá” để lấy dầu. Cần nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi cho khai thác theo một nguyên tắc giới kỹ thuật gọi là “Chấp nhận rủi ro nhỏ nhất” (ALARP – As low as reasonably possible). Và đó là nhiệm vụ của chúng tôi. Chúng tôi làm những gì có thể làm và không mang chuyện động đất hù dọa để không làm gì cả”.

Ngoài ảnh hưởng có thể có đối với các lớp đá của vỏ trái đất, các giếng “bắn đá” còn làm ô nhiễm môi trường. Tại Decatur, Texas, năm 2011 gia đình ông bà Robert & Lisa Parr đã kiện công ty dầu hỏa Aruba Petrolium Inc. làm ô nhiễm trang trại rộng 40 mẫu của gia đình ông. Ông bà Parr và con gái ở đó từ năm 2001 bình an vô sự. Đến năm 2007 khi công ty Aruba bắt đầu đào giếng bắn đá gần trang trại ông thì bà Lisa và con gái bắt đầu bệnh. Các bác sĩ xác nhận bệnh do hóa chất BTEX (gồm 4 hóa chất benzene, toluene, ethybenzene và xylene) trong dầu mới được bơm lên tỏa vào không khí. Hôm 22/4/2014 tòa án Dallas xử phạt công ty Aruba bồi thường thiệt hại 2.95 triệu mỹ kim cho ông bà Parr. Công ty Aruba sẽ kháng cáo.

Vụ kiện Parr chống Aruba này (dù chưa ngã ngũ) là một thắng lợi đầu tiên của người dân thấp cổ bé miệng đối với giới tư bản và là một đòn bẩy tốt để giới bảo vệ môi sinh, các nhà địa chấn, các cơ sở truyền thông đẩy mạnh cuộc đấu tranh bảo vệ môi trường sống.

Nhưng nhu cầu bảo vệ vỏ quả đất, nhu cầu bảo vệ môi trường có thể là chuyện còn xa trước nhu cầu sản xuất năng lượng để duy trì đời sống văn minh hiện nay. Cũng như trước đây chúng ta đã tạm gác chuyện bầu khí quyển nóng dần và đang nhận hậu quả hôm nay.

Tục ngữ Việt Nam có câu: “chưa thấy quan tài chưa đổ lệ” 

Trần Bình Nam

April 28, 2014

——————————————— 

(1)     Độc giả có danh từ khác xin vui lòng trao đổi ý kiến

Tài liệu tham khảo:

  1. A crude energy puzzle: Julie Cart – Los Angeles Times 7/4/ 2014)
  2. Frackologist: Patt Morrison phỏng vấn nhà địa chấn học Mark Zoback – Los Angeles Times 23/4/2014)
  3. Family wins fracking trial: Jenny Deam – Los Angeles Times 24/4/2014)

3 Phản hồi cho ““Fracking” để lấy dầu với động đất và ô nhiễm môi trường”

  1. Trúc Bạch says:

    No Pain, No Gain !

    là câu tục ngữ Mẽo…Ở Mỹ nếu chịu Pain thì sẽ có Gain (Nếu muốn có xăng chạy xe vi vút thì dù có bị động đất cũng ráng chịu thôi) – riêng đất đai thì “thuận mua, vừa bán” chứ không có cái zụ “cưỡng chế, cưỡng chéo” gì cả .

    Ở các nước CS – đặc biệt là CHXHCNVN – khi mà “đảng ta” cứ “dò dẫm, vừa thực hành vừa rút kinh nghiệm” trên con đường XHCN – một còn đường mịt mù mà “hết thế kỷ này chưa chắc đã …thấy” – và nhất là lại là nằm trong “chủ trương lớn của đảng” thì nhân dân muôn đời chỉ có Pain mà …éo có Gain đâu !

    Trường hợp này mà ở VN thì những cư dân nào vô phúc ở trúng vào chỗ đảng và chính phủ “Bắn Đá” thì nhất định sẽ bị “cưỡng chế” với số tiền đền bù chỉ vừa đủ để thuê xe dọn nhà và thuê nhà ở được một đôi năm (là cùng)….còn cái việc đông đất thì từ từ…tính, vì đã có “đảng và nhà lước no” ..rồi.

    Cứ xem các vụ “cưỡng chế” đất đai của nông dân để thành lập các khu “công nghiệp” hay “đô thị” hay “dư án …treo”,v.v….thì biết .

    Dân Đau Lắm Mà Đéo Được Gì Đâu !

  2. Nói Không Được says:

    Vì fracking là tiếng “nôm” của hydraulic fracturing nên tôi đề nghị dịch là “bắn đá thủy lực” hoặc “bắn đá bằng nước”.
    Dung dịch dùng để bắn đá có hóa chất có thể làm ô nhiễm nước ngầm. Khi đá bị vỡ thì dầu và gas có thể rò rỉ ra cũng có thể làm ô nhiễm nước ngầm. Ở các vùng thiếu nước mặt (surface water) như vùng Nam California thì nước ngầm rất quan trọng.
    Những lớp đá ở vùng gãy địa chấn (geologic faults) nếu bị vỡ vì fracking thì các plates sẽ di chuyển dễ hơn, nghĩa là động đất sẽ xảy ra nhiều hơn.
    Mỹ đang có chính sách độc lập về năng lượng và cần nguồn năng lượng giá rẻ để phục hồi kinh tế nên có lẽ fracking sẽ tiếp tục cho dù nó có thể là hiểm họa về môi trường.

  3. Lữ Út says:

    Fracking : được rút gọn từ Hydrolic Fracturing – bẻ gẫy ( đá phiến ) bằng thủy lực –
    Shale : phiến thach; được tạo lập bởi những lớp trầm tích- ví dụ: phù sa…- bị nén bởi vỏ trái đất.
    Ở Mỹ không có đất hoang, hoặc của tư nhân hoặc của chính phủ liên bang.
    Làm gì có gía môt acre $2 hồi năm 2007 ! mà đó là tiền thuê đất một năm của tư nhân, con số chính xác là $200 .
    Cho thuê đất để người ta đào dầu nay lại đi kiện, chuyện chỉ có ở Mỹ!

Phản hồi