Giải Nobel Hòa bình 2015: Những người dấn thân cho nền chính trị đa nguyên

Tunisia đất nước bé nhỏ với 10 triệu dân, bên bờ Địa Trung Hải, ở Bắc Phi châu – đây chính là quê hương của cuộc Cách mạng Hoa nhài nổ ra trong thế giới Arab vào năm 2010.

Bắt đầu chỉ là câu chuyện của chàng thanh nhiên 27 tuổi Mohamed Bouazizi chuyên bán hàng rong trên đường phố. Anh liên tục bị sách nhiễu và sỉ nhục bởi cảnh sát địa phương. Anh nghèo đến mức không có đồng nào hối lộ cho viên cảnh sát để được yên thân bán hàng. Lòng căm phẫn đã đến tột cùng, anh tự thiêu để phản đối. Ngọn lửa thiêu rụi thân sác anh, nhưng cũng là chất xúc tác gây ra phản ứng, lan truyền lay động đến mọi lương chi của người dân Tunisia.

Cuộc quật khởi bùng lên lật đổ một chính quyền độc tài, độc đoán và độc ác trong vòng chưa đầy một tháng. Tổng thống Zine El Abidine Ben Ali sau 23 năm trên ngai vàng đã phải vội vàng thu gom hàng tấn vàng, hat xoàn, đô la lên máy bay chạy chốn qua tị nạn tại Saudi Arabia.

Cuộc tổng tuyển cửa đầu tiên theo hình thức phổ thông đầu phiếu được tổ chức vào năm 2011. Đảng Hồi giáo cánh trung của Ennahda thắng cử. Nhưng chỉ trong vòng hai năm, Tổng thống đắc cử Ennahda đã biến một cuộc cách mạng trong sáng trở thành bẩn thỉu. Nền dân chủ non trẻ của Tunisia lại bên bờ sụp đổ.

Đục nước béo cò, tổng thống bị lật đổ Ben Ali lại trở về, cùng với những nhóm quân đội thánh chiến Hồi giáo, nhóm cực đoan Hồi giáo giành quyền kiểm soát các đền thờ để thu gom tài chính, tuyển lựa chiến binh. Xã hội căm phẫn lên án Tổng thống Ennahda không thẳng tay, mà lại dung túng nhu nhược cho cánh cực đoan.

Đầu năm 2013, hai nhà hoạt động chính trị thuộc cánh tả bị ám sát. Tháng 3/2013, 22 du khách phần lớn là người châu Âu đã bị giết chết trong khi đang thăm Bảo tàng Quốc gia tại Tunis. Tháng 6 cùng năm, 38 khách du lịch bị giết trên bờ biển Sousse. Du khách đến đất nước này sụt giảm, thêm một sức ép tài chính nặng nề lên nền kinh tế quốc gia.

Đất nước rơi vào cảnh hỗn loạn, lòng căm phẫn thù hận giữa các đảng phải ngút trời. Đạn đã lên nòng, Tunisia bên bờ của một cuộc nội chiến. Trong bối cảnh đó, nhóm Bộ tứ Đối thoại Quốc gia ra đời.

Đó là đại diện cho bốn nhóm xã hội dân sự lớn của Tunisia bao gồm: Houcine Abassi lãnh đạo tổng Công đoàn Lao động. Wided Bouchamaoui đại diện cho Hiệp hội Công nghiệp, Thương mại và Thủ công. Abdessattar Ben Moussa đại diện cho Liên đoàn Nhân quyền. Mohamed Fadhel Mahfoudh đại diện cho Liên đoàn Luật sư. Họ đã cùng nhau, đưa đất nước thoát khỏi cảnh nhồi da xáo thịt.

Trong bản thông báo của Ủy ban Nobel Hòa bình nhấn mạnh: Nhóm Bốn người đã “đóng góp quyết định cho việc xây dựng một nền dân chủ đa nguyên.” Họ đã thuyết phục được những nhóm Hồi giáo cực đoan phải lắng nghe ý kiến của nhau để đi đến “một giải pháp chính trị mới mang lại hòa bình, đúng vào lúc đất nước bên bờ nội chiến.” Nhóm Bốn người này đã thiết lập một cuộc đối thoại quốc gia lâu dài và khó khăn nhưng bền vững.

Hầu hết những hãng truyền thông lớn trên thế giới đều cho rằng đây là một lưạ chọn sáng suốt của Ủy ban Nobel Hòa bình Na Uy và Nhóm Bốn người cũng rất sứng đáng nhận vinh dự to lớn này.

Thứ Sáu ngày 9 tháng Chín, 2015

© Sông Hồng
© Đàn Chim Việt