6 ngày trước bầu cử TT: 2 ông tiếp tục lên đường

“Luôn luôn có những bất ngờ phải thay đổi vào giờ chót”, ông Cố Vấn Robert Gibbs của Ủy Ban Tranh Cử Obama viết trong email gửi cho mọi người trước khi Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama lên máy bay tử Florida về lại thủ đô Washington D.C. Bất ngờ ở đây là chuyện cơn bão Sandy từ ngoài khơi đổ bộ vào đất liền, đi qua những tiểu bang vùng Đông Bắc.

Tám ngày trước khi cuộc bầu cử diễn ra, cả 2 ứng viên Dân Chủ lẫn ứng viên Cộng Hòa Mitt Romney phải tạm ngưng các cuộc vận động. Ông Obama bước xuống Air Force One lúc trời bắt đầu mưa nặng hạt, vội vã về Tòa Bạch Ốc để cùng với các vị thống đốc tiểu bang bàn thảo về kế hoạch phòng chống bão. Ông Romney cũng thế, một mặt quyết định ngưng vận động, mặt khác gửi thông báo yêu cầu mọi người tích cực tham gia vào các chương trình cứu trợ. Ngay cả những chuyến đi vận động của 2 ông phó Joseph Biden và Paul Ryan cũng tạm hoãn lại.

Các quyết định quan trọng này được cả 2 ứng cử viên đưa ra trong khi tin tức cho biết cuộc đua chính trị vẫn thật gay go: chưa biết ai thắng ai thua, chưa biết hình dung của người sẽ ngồi làm việc trong Phòng Bầu Dục ở nhiệm kỳ tới. Chỉ đọc kết quả những cuộc thăm dò được phổ biến cũng đủ nhức đầu: trước hết là 2 ông đang đứng rất sát nhau ở khoảng chục tiểu bang chưa biết sẽ vào tay ai, kế đến là ngay ở cấp toàn quốc cũng thế, ông Romney đang được nói là dẫn đầu, nhưng tỷ lệ phiếu chỉ hơn ông Obama chừng 2% tổng số phiếu.

Không xuất hiện tranh cử không có nghĩa là ngưng hẳn cuộc vận động.

Cả 2 Ủy Ban Tranh Cử và những Siêu Ủy Ban Vận Động (Super PACs), đua nhau bỏ tiền chạy quảng cáo truyền hình ở nhiều tiểu bang khác nhau, chẳng hạn như ông Romney chi thêm 1.2 triệu dollars vào tiểu bang Pennsylvania, dàn vận động viên của ông tiếp tục gõ cửa, gọi phone đến từng nhà để xin phiếu tại Iowa, Wisconsin và Ohio…, tin tưởng sẽ thành công tại những tiểu bang miền Trung Tây để có 270 phiếu cử tri đoàn mà ông Romney cần phải có để chiến thắng. Bên ông Obama cũng thế, tất cả lực lượng được dồn về miến Trung Tây, đi kèm với những lời phát biểu mang nội dung đã nhìn thấy thành công. Điển hình tại thành phố Canton của tiểu bang Ohio, ông thị trưởng Dân Chủ William Healy hãnh diện bảo với mọi người “chúng ta đang đi đi đúng đường rồi, cứ thế mà đi, chẳng có gì phải lo ngại”.

Bảo rằng không ngại, chẳng lo nhưng cả 2 phía đều lo, không biết 48 giờ ngưng làm việc sẽ ảnh hưởng thế nào đến cuộc bầu cử và liệu ảnh hưởng của cơn bão kéo dài bao lâu, có gây trở ngại cho ngày bầu cử mùng 6 tháng 11 sắp tới hay không. Không nói ra nhưng ai cũng thấy: những ngày bão lụt vừa qua khiến cả triệu cử tri không thể đi bỏ phiếu sớm, và điều này được dự đoán là một bất lợi cho vị tổng thống Dân Chủ đương nhiệm vì thông thường, đa số những người bỏ phiếu sớm là những cử tri ủng hộ người đang cầm quyền. Ông Romney cũng lo âu vì mất đi 48 giờ đồng hồ quý báu đúng lúc khi thế chính trị đang lên, có thể rút ngắn con đường tiến vào Tòa Bạch Ốc.

“Tôi nghĩ cơn bão sẽ ảnh hưởng tới cuộc bầu cử, nhưng ảnh hưởng tới mức nào thì chưa ai biết được, chưa thể biết được”, nhà báo Bob Schieffer mới 2 tuần trước đây từng điều khiển cuộc tranh luận tổng thống, trả lời. Blogger Amy Walters chuyên viết bài nhận xét chính trị cũng bảo “không biết chuyện gì sẽ xày ra, có lợi cho ông nào, không có lợi cho ông nào. Nhiều khi phải đợi đến ngày bầu cử mới biết được”.

Đợi đến ngày bầu cử? Câu trả lời cũng chẳng dễ đâu.

Hiến pháp Hoa Kỳ quy định ngày thứ Ba đầu tiên của tháng 11 của những năm chia chẵn cho 4 (năm nhuận, tháng Hai có 29 ngày) là ngày người dân đi bầu chọn tổng thống, nhưng lại trao cho tiểu bang quyền tổ chức bầu cử và chọn cử tri đoàn. Năm nay ngày bầu cử là ngày mùng 6 tháng Ba, chỉ có Quốc Hội Liên Bang mới được quyền thay đổi ngày này.

Đương nhiên chuyện Quốc Hội dời ngày bầu cử là điều không ai nghĩ tới, chẳng ai tin sẽ xảy ra, nhưng ở cấp tiểu bang thì khác hẳn: tiểu bang có quyền gia hạn giờ bầu cử, tức phòng phiếu sẽ không phải đóng cửa đúng giờ (dù tiểu bang nào cũng có luật mở cửa lúc mấy giờ, đóng cửa lúc mấy giờ). Vì thế, nhiều người đã dự đoán hầu như chắc chắn phòng phiếu ở những tiểu bang bị bão lụt hoành hành sẽ mở cửa sớm hơn và đóng cửa trễ hơn. Nếu điều này xảy ra, cuộc đếm phiếu đương nhiên cũng phải trễ hơn, người dân Hoa Kỳ phải chờ đợi lâu hơn mới biết kết quả bầu cử.

Một điều khác nữa: trên lý thuyết, ông hay bà thống đốc có quyền yêu cầu quốc hội của tiểu bang chọn cử tri đoàn thay cho dân, tức cử tri sẽ không đi bầu (hiến pháp Hoa Kỳ không bắt buộc phải tổ chức bầu cử cho dân chúng bỏ phiếu chọn tổng thống). Qua điều khoản này, các tiểu bang bị ảnh hưởng của trận bão Sandy và đang được điều hành bởi đảng Dân Chủ (như Maryland hay Massachusetts) đương nhiên có quyền chọn toàn những người ủng hộ ông Obama vào cử tri đoàn, tiểu bang Cộng Hòa như Ohio hay Virginia được quyền chọn toàn những người ủng hộ ông Mitt Romney.

Những điều nêu trên dù đúng về mặt lý thuyết “nhưng không phải là điều 2 ông Obama và Romney bận tâm”, theo giải thích của chiến lược gia Cộng Hòa Josh Edelstein, từng lảm phụ tá đặc biệt cho Tổng Thống Bill Clinton, ý muốn nói chẳng có ông bà thống đốc nào nghĩ chuyện không cho cử tri đi bầu chọn tổng thống. “Điều họ (bên ông Obama và bên ông Romney) đang lo là người dân ở các tiểu bang bị bão có còn hứng khởi chuyện bầu cử hay không. Ngay lúc này, cử tri nhiều nơi đang lo những chuyện thực tế hơn như bao giờ nước rút, bao giờ có điện lại, bao giờ hãng bảo hiểm sẽ bồi thường, chuyện bỏ phiếu chọn ai là điều quá nhỏ, không ai nghĩ đến cả”.

Bất kể người dân đang lo chuyện gì, cả hai ông Dân Chủ và Cộng Hòa vẫn tiếp tục lên đường kiếm phiếu. Hôm nay các cuộc vận động sẽ tiếp tục, chủ yếu vẫn ở các tiểu bang miền Trung Tây, cộng với Florida ở miền Nam và Nevada ở miền Tây. Chuyện bão táp coi như đã tạm ổn, chuyện trước mắt vẫn là làm sao lấy được chiếc chìa khóa mở cửa Tòa Bạch Ốc.

Đừng quên ngày bỏ phiếu đã quá gần kề.

© Nguyễn Văn Khanh

© Đàn Chim Việt