Người Buôn Gió và Bùi Chát kể chuyện bị công an tạm giữ

Vào những ngày cuối cùng khi lời kêu gọi biểu tình được phát đi bởi trang Nhật Ký Yêu Nước ngày càng nhận được nhiều sự ủng hộ của các công dân mạng thì cũng là lúc nhà nước thực hiện một cuộc bố ráp đồng loạt với nhiều nhà hoạt động từ Bắc tới Nam, những người mà tên tuổi của họ đã ít nhiều được biết đến.

Nằm trong số đó là Bùi Thanh Hiếu tức Người Buôn Gió và nhà thơ Bùi Chát. Tối qua cả 2 đều đã được tự do. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi nhanh với 2 anh họ Bùi gần 1 ngày sau đó.

Cùng bị giữ tại sân bay Tân Sơn Nhất

Một người bay từ Nam ra Bắc và một người từ Bắc vào Nam nhưng điểm đến cuối cùng của họ là đồn công an. Vì những lý do có thể hơi khác nhau nhưng cả 2 cùng bị giữ tại sân bay Tân Sơn Nhất.

Người Buôn Gió kể: “Vừa xuống sân bay là bị công an Tp. HCM tóm luôn và bảo đi uống cafe rồi nói chuyện, anh em lâu ngày chưa gặp nhau. Trong này tình hình đang phức tạp lắm, để chúng tôi đưa anh đi. Nói rồi, họ chở thẳng về công an phường”.

Với Bùi Chát thì anh bị ‘tóm’ khi đang chuẩn bị lên máy bay ra Hà Nội dự chiêu đãi của Đại sứ quán Thụy Điển nhân dịp kỉ niệm quốc khánh nước này, 6/6. Tháng trước, sau khi nhận được giải thưởng của Hiệp hội Xuất bản Quốc tế (IPA), cũng tại phi trường này, Bùi Chát (tên thật là Bùi Quang Viễn) đã bị giữ và thẩm vấn 2 ngày. Nhà cửa bị khám xét và nhiều vật dụng cá nhân trong đó có Giải thưởng của IPA, máy tính, sách vở.v.v. cho tới nay vẫn chưa được trả lại cho khổ chủ.

 

Lần này, Bùi Chát mới được Trung tâm Văn bút Quốc tế  của Thụy Điển mời làm thành viên danh dự, chính vì vậy, anh trở thành khách mời của Đại sứ Thụy Điển trong ngày quốc lễ của đất nước này.

Dù đã cảm nhận tới việc có thể bị giữ tại phi trường, do những ứng xử hết sức khó lường của nhà cầm quyền nhưng Bùi Chát vẫn lên đường vào tối 5/6 và anh đã bị giam gần trọn ngày, vừa đủ để buổi chiêu đãi tại Đại sứ quán Thụy Điển kết thúc.

Sau khi được tự do, Bùi Chát còn phải tiếp tục đến tình diện công an vào những ngày tiếp theo. Hôm nay, anh đã phải làm việc với họ từ 8 giờ sáng tới 17 giờ chiều. Khi nhấc điện thoại nói chuyện với chúng tôi, giọng Bùi Chát còn khá mệt mỏi vì anh vừa trở về nhà sau cuộc thẩm vấn chán ngắt kéo dài gần 10 tiếng đồng hồ.

Thẩm vấn

Lái Gió bị tra hỏi nhiều nhất xung quanh cuộc Hội nghị của Truyền thông dòng Chúa Cứu Thế mà anh được mới tham dự  và thuyết trình với tư cách blogger. Tư trang và máy tính bị lục lọi tung tóe, công an muốn thu giữ bài phát biểu mà anh dự định trình bày. Nhưng Người Buôn Gió cho biết, anh vẫn chưa viết, dù đã có một dàn bài sẵn trong đầu, định tới nơi mới chấp bút.

Không tìm được “tài liệu phản động”, công an in một số bài viết đã được công bố trong blog cá nhân của Gió và bắt đương sự ký nhận. Ngoài ra, họ cũng không bỏ qua những lưu trữ trong laptop hay chiếc điện thoại mà họ đã chiếm giữ làm của riêng trong suốt 4 ngày.

Sau mấy thủ tục chiếu lệ ở công an phường,  Lái Gió được đưa về khách sạn rồi… ở cùng phòng với 2 anh công an trong suốt thời gian còn lại.

Trả lời câu hỏi về điều kiện ăn ở và đối xử trong mấy ngày đó ra sao, Lái Gió cho biết, khách sạn có điều hòa, nước nóng đàng hoàng, có Ti-vi và muốn ăn gì họ mua cho thức nấy, kêu đau dạ dày, cần thuốc họ cũng mua.

Ngay lúc bị bắt, Gió đã yêu cầu cho xem lệnh bắt hay lệnh tạm giam nhưng “mấy anh cười hề hề bảo, sao anh lại dùng từ nặng nề thế, chúng tôi giữ anh ở chơi, nói chuyện tí, có gì đâu…”

Với Bùi Chát, khi được hỏi về thái độ của công an trong mấy lần thẩm vấn vừa rồi ra sao, anh cho hay: “Nhiều người thẩm vấn tôi và thái độ của họ rất khác nhau. Có người thì mềm mỏng vui vẻ, người thì cứng rắn, khó chịu. Phương pháp làm việc của họ thay đổi liên tục, do đó có lúc tôi cũng cảm thấy thoải mái nhưng lúc khác lại bực bội”.

Họ quan tâm tới nhiều vấn đề, không chỉ chuyện viết lách hay xuất bản mà cả các mối quan hệ của Bùi Chát với một số người trong và ngoài nước. “Họ hỏi tôi ra nước ngoài thì gặp gỡ những ai, có tham gia tổ chức nào ở hải ngoại không, có nhận tiền tài trợ của ai để xuất bản sách không, rồi ai là người giới thiệu tôi và Văn Bút của Thụy Điển.v.v. Điện thoại của tôi họ cũng thu và ghi lại toàn bộ những người có tên trong đó, các cuộc gọi đi và đến”.

Che giấu mục đích

Ở Việt Nam có nhiều chuyện nghe vậy mà không phải vậy. Chẳng hạn “anh em lâu ngày gặp nhau, quý nhau ngồi nói chuyện” nhưng ‘em’ nhìn ‘anh’ trừng trừng, canh ‘anh’ từng bước.

Sự thật không hé lộ ra qua những lời nói, cũng không phơi bày trên các trang giấy mà đôi bên viết viết, ký ký nhưng ai cũng hiểu mục đích chính của vụ việc là gì. Lái Gió cho biết: “Họ hỏi tôi, anh có biết ai kêu gọi biểu tình, ai là người tổ chức không? Những ai tham gia? Anh cỏ rủ rê ai tham gia không? Rồi họ hỏi, nếu anh được tự do, thì anh có đi biểu tình không?“.

 

Câu trả lời của Gió là CÓ, “nhất định tôi đi chứ”.

Và họ cười. Đôi bên cùng hiểu vì sao có cuộc gặp gỡ “hữu nghị” như thế. Lái Gió cho biết, theo quan sát của anh, họ rất không muốn anh có mặt tại cuộc biểu tình và nhiều khả năng họ đã theo dõi anh từ ở Hà Nội.

Bùi Chát bị giữ một ngày để trả lời vẫn những câu hỏi thẩm vấn của tháng trước. “Họ hỏi lung tung, chẳng có nội dung gì, khi không còn gì hỏi họ lôi biên bản của lần thẩm vấn trước ra rồi chép lại cho đầy, xong bắt tôi ký vào, hết sức nhảm nhí và nhàm chán”.

Giữ và thả đều không một lời giải thích lý do nhưng theo nhận định của Bùi Chát “họ không thừa nhận việc họ ngăn cản tôi ra Hà Nội nhưng qua cách làm việc thì tôi ngầm hiểu ý của họ là gì. Họ câu lưu tôi vì sợ ra ngoài đó có thể tôi gặp gỡ một số nhà ngoại giao nước này nước khác trong bữa tiệc chiêu đãi của Đại sứ Thụy Điển rồi trình bày hoặc đề nghị điều gì đó mà họ không muốn”.

Khi mục đích của họ đã đạt được, Bùi Chát và Người Buôn Gió được trả tự do. Lái Gió được áp tải tới phi trường Tân Sơn Nhất để mua vé về lại Hà Nội. Hai công an viên kèm sát bên Gió và “tiễn” tới tận cầu thang máy bay. Bùi Chát tiếp tục những ngày “làm việc” với công an.

Cả 2 anh họ Bùi đều khẳng định, họ sẽ vẫn tiếp tục công việc đang làm và không khó khăn nào có thể làm họ nao núng hay lùi bước. Bùi Thanh Hiếu tiếp tục việc buôn gió của anh trên mạng lưới Internet toàn cầu. Bùi Chát sẽ vẫn làm thơ và cùng bạn hữu ngụp lặn trong công việc sắp tới của nhà xuất bản Giấy Vụn. Chỉ có điều, anh nói, “chuyện này hơi bí mật, chưa thể tiết lộ hết với chị được”.

© Đàn Chim Việt