Đi đường cỏ bỏ mạng tứ phương

Vào lúc 16 giờ 30 chiều, ngày 22–11–2009. Chúng tôi có mặt tại rừng Grande Synthe thuộc thị trấn Synthe, khi ấy bầu trời đã ngả qua màu xám, đứng ngoài bìa rừng gió thổi lất phất vạt bào khua động phành phạch, cái lạnh khác thường của gió vàng, nó lùa đến xé da tuy chưa đến Đông mà trong rừng đã có khí hậu khó chịu. Chân cứ bước theo gió vào rừng sâu như một nhân ngãi lủi thủi chiều tà không thấy hoàn hôn, đường mòn khúc khuỷu, lắm bùn lầy lội, chân trước bước bám vào sình non, chân sau bị kéo lại dìm xuống sình già. Đã vào rừng giờ khắc này thì bất chấp nguy hiểm, dù gặp phải mafia lao động bất hợp pháp Việt Nam hay Afghanistan, Irakiens, Czech cũng không nhủn bước chân, đã quyết định trước chọn lựa và thử thách hành trình phóng sự này.

Rừng xứ Pháp, tấp nập người Việt Nam lao động bất hợp pháp.

Chỉ mới vào cửa rừng Grande Synthe mà đã thoáng rợn người đang hù kẻ non gan, chúng tôi vội rẽ qua đường mòn cánh rừng phía bề trái, đi hơn ba trăm thước hẳn nhiên lồ lộ những túp lều sơ sài vọng tiếng người Việt, thấy cảnh sống xơ xác hơn người miền Bắc cực, họ sống còn thua xa du mục Cao nguyên Trung phần Việt Nam, vào lán phải đi qua một bãi sình lầy lớn, không khác nào bãi sình của đàn trâu khớp sừng chọi nhau.

Cũng may gặp được vài người trong số họ, trước đây ở khu rừng Téteghem. Tay bắt mặt mừng cùng nhau giới thiệu, việc sơ giao không cản trở khách chủ, tuy nhiên người tổ trưởng là một gã hướng dẫn đường Cỏ (thường gọi là Công an) của tổ chức đưa người lao động bất hợp pháp, gã không hài lòng sự hiện diện này! Lập tức chúng tôi tìm mọi cách để tiếp cận và cho họ biết “Đêm nay chúng tôi ở lại cùng nhảy xe với anh, chị, em”. Họ ngó nhau như có điều gì muốn nói, rồi phản ứng “Quí cô chú không đi nhảy xe trong đêm nay được đâu, ở đây không phải là rừng Téteghem. Chúng cháu không bảo vệ được chính mình, thậm chí còn phải khom lưng, nhắm mắt trước người Czech để qua bãi xe! Bây chừ có đến hai người lạ mặt xuất hiện ở đây vào giờ này (17giờ) quả là khó cho chúng cháu, đề nghị quí cô chú bỏ ý định nhảy xe tối nay, nếu quí cô chú quyết định nhảy xe thì người Czech sẽ đánh và phá lán của chúng cháu”.

Một người cao niên trạc tuổi hơn ngũ tuần cho biết, đó là lời chân thành, tôi nghĩ rằng quí vị quá mạo hiểm. Tôi đã lỡ lầm đến rừng này hơn hai mươi ngày rồi, chứng kiến cảnh phức tạp không đơn giản như xã hội bình thường và đã chứng kiến tính man rợ của người Czech, nhất là họ đối xử phụ nữ tàn bạo, mỗi đêm các cô đi qua bãi xe tải thì phải mất ( Màu hồng ) như vậy không biết bao nhiêu lần như thế? Người phụ nữ ở đây lắm gian truân, họ hy vọng đến được Anh quốc mới biết sống còn từ hơi thở và vinh nhục cuối cùng! Còn nam giới thì bị chúng tuột quần để kiếm tiền, thậm chí còn bị đánh đập nữa tuy thấy người Czech có năm người nhưng khi đụng chuyện thì không biết từ đâu kéo đến hơn năm mươi người, họ bao vây chúng tôi không khác nào chuẩn bị chiến tranh. À, tôi nghe người ta nói những năm sau 1975 hải tặc Thái Lan hiếp dâm, cướp của giết người vượt biển, nhưng mà có lẻ ở đây cũng không thua gì cảnh khủng khiếp của người vượt biển năm xưa!

Một thanh niên để tóc dài chấm phủ tai cho biết, có nhiều chuyện tranh chấp cũng do người Việt mình tranh giành xe tải, rồi nhờ người Czech thanh toán người mình, đó là nguyên nhân có hai người ở đây mất tích, hiện nay chúng em không thể ứng phó được với người Czech vì sợ đối đầu với họ tức thì mình vô tình tạo cớ để cảnh sát Pháp bắt, bởi mình là người di cư bất hợp pháp, sống tạm trong rừng, cho nên có tật giật mình là vậy đó. Một thanh niêm ở rừng Téteghem, nay đến rừng Grande Synthe để đổi hướng đi cho biết, chúng em bị bọn đi đường Bãi ăn hiếp cho nên khổ sở với người Czech đó ạ

Chúng tôi nghe anh, chị, em trong rừng nói tiếng lóng đường Cỏ và đường Bãi nhưng chưa hình dung được lý lẽ của hai danh từ tiếng lóng trên, liền hỏi:– Vậy thì em cho biết đường Cỏ và đường Bãi khác nhau ở điểm nào?” Thưa chú, khác nhiều lắm ạ, tổ chức đi đường Cỏ giá rẻ chỉ 1500 euro, khởi hành từ Việt Nam đến Trung Hoa rồi vào biên giới nước Nga bằng xe ô-tô và xe lửa, từ biên giới Nga đến Moscow phải trả thêm 2500 euro nữa, từ Moscow đến rừng này phải trả 2000 euro, lộ trình này người ta đưa đi bằng xe thùng gỗ ở ngoài có lớp carton. Em đi đến đâu thì bên nhà phải trả tiền vay của ngân hàng đến đó. Họ tổ chức như vậy là để chia ra nhiều kỳ thế chấp, như hôm nay sổ đỏ, ngày mai ruộng vườn và ngày kia v.v… em và tất cả anh, chị ở đây cũng không biết đường dây tổ chức của họ, mỗi chặng đường họ thay đổi người đưa đón và xe thùng, nói chung mỗi chặng đường thay đổi người mới. Họ chở em đến đây cũng một buổi chiều thế này, rồi bảo “Đi theo bìa rừng sẽ có đồng hương tiếp đón” trong lòng em chơ vơ và hồi hộp lắm! Ở đây cũng có kẻ trong tổ chức, với nhiệm vụ họ phân phát mỗi người 2 euro một ngày và liên lạc với tổ chức đưa người. Nếu em muốn đến Anh quốc bằng đường Bãi thì phải trả đến 3000 euro, nhà em hết tiền cho nên phải tự mình nhảy xe vận tải để vào Anh quốc, có nhiều người cũng đi đường Cỏ mà phải trả khoảng 13000 euro. Đường Bãi phải trả từ 15.000 euro đến 20.000 euro, khởi hành bằng máy bay từ Việt Nam đến nước Nga, rồi từ nước Nga đến Anh quốc bằng ô-tô. Nói chung đường Cỏ hay Bãi cũng là đi trồng Cỏ. Tổ chức đưa người lao động hứa khi vào được Anh quốc thì có người đón trong ngày, đi trồng Cỏ công nghiệp hưởng lưng 5000 euro mỗi tháng, như vậy cháu chỉ làm hai tháng là có vốn lẫn lời. Không biết chú ở Pháp làm việc bao nhiêu mỗi tháng có lẽ lương cao hơn cháu nhiều lắm phải không?

Rất nhiều người Việt Nam lao động bất hợp pháp đặt câu hỏi như trên với chúng tôi, câu hỏi trên rất tế nhị không dám nói thành lời sợ họ thất vọng. Nỗi bức xúc trước cảnh thê thảm này chỉ biết thở dài, đành lòng trả lời một khía cạnh nhỏ về lương hướng lao động Âu Châu, nhất là chứng thực lương hướng của chúng tôi cho họ hiểu để họ có khái niệm về lao động tại địa chỉ mới!

Chúng tôi được họ tín nhiệm và thân thiện nhưng vẫn có một mô đất đắp trong tim, bởi lời nói của họ có nhiều nghi vấn, như trong rừng Téteghem đã từng nghe về sự kiện hiếp dâm mà không có chứng cứ, càng khó tin hơn bởi họ sử dụng tên-họ, tuổi tác và nơi sinh quán không thực, chỉ trong đầu họ mới biết họ là ai, còn ông trời hay người khác nào ai biết được, những sự thực của đời họ từ đây và mai sau sẽ đem vào thế giới bên kia  Tuy vậy khi nghe họ nói ai cũng động tình nhưng mà khó diễn tả hết lời nào thực giả. Những người đi theo diện trên phải trả tổ chức mafia lao động Việt Nam từ 7000 đến 20000 euro, đương nhiên họ không có thủ tục nhập cảnh vào Anh quốc, từ đây dù họ sống ở đâu cũng ngoài lề nhân loại!

Ngoài ra cũng có một số người đi du lịch trá hình, từ Việt Nam đến Pháp bằng đường hàng không chỉ mất 800 đến 1100 euro, sau đó có người đưa đón họ đến cảng Calais, chờ cơ hội vào Anh quốc, số người này cũng không gặp được may mắn, mọi bất trắc chờ trước mặt bởi họ tạm cư trong khu vực Parc St Pierre của người Iraq, Afghanistan, Irakiens, Czech, được biết có ba người Việt Nam tự nhiên mất tích vì tranh chấp phần ăn của họ. Mỗi ngày người Việt Nam lao động bất hợp pháp đến (Quai de la Volga) vào lúc 2giờ và (Rue Margolle  6 giờ chiều để lấy đồ ăn do bếp lưu động từ thiện của tư nhân. Có người chăn gối liều mạng nằm gần phà biển và lởn vởn tại khu bến phà, đôi mắt của họ bị bệnh tật luôn hướng qua xứ sương mù (Anh quốc). Đã là lao động bất hợp pháp dù đường Cỏ, đường Bãi hay đường hàng không cũng thách đố cuộc đời như nhau! Hiện trong cánh rừng trái Grande Synthe có mười bảy người Việt, với thân thể khắc khoải, tinh thần sa sút và sự minh mẫn của trí tuệ đã hao mòn. Họ hoàn toàn thiếu thốn mọi thứ sinh hoạt hằng ngày, gia tài của họ chỉ duy nhất mặc một bộ quần áo.

Đúng 17 giờ 40 phút chúng tôi phải di chuyển qua cánh rừng bên phải, hứa hẹn với họ đúng 20 giờ sẽ trở lại cùng nhau sinh hoạt bên bếp lửa, cũng ở thời khắc này họ chuẩn bị dùng cơm cho thật no nê để lấy sức đi đường cỏ, trong đêm nay có mười hai người nhảy xe chia thành bốn tốp, ngoài ra trong cánh rừng này còn có năm người Czech dựng lều cách lán Việt hơn 300 mét, họ chờ người Việt Nam đi qua đóng mãi lộ và nạp mạng.

Cánh rừng phải Grande Synthe ngập nước, bởi những đêm trước mưa tầm tã, chúng tôi càng vào sâu càng khó đi, đường rừng chỉ còn một màu đen trước mặt, rừng không lớn thế mà xa vô tận, chân đi gập ghềnh rẽ qua nhiều đường mòn, lòng ngực hơi se lại, lúc này dù có hối hận cũng đã muộn màng. Trong đầu biết sợ bảo chân bước nhanh, không bao lâu thấy khói bếp lửa lán thứ hai, đến gần chào nhau và tìm hiểu mới biết ở đây là đường Bãi, cảnh lán trại hoang sơ chỉ còn hai người, một thanh niên độ tứ tuần người tỉnh Hà Giang và một già độ ngoài lục tuần người Nghệ An.

Tâm sự một lúc, người lục tuần vô tư khóc và cho biết, ông phải trả cho đầu nậu hết 20000 euro, tôi hy sinh tính mạng và gia tài để đổi lấy tương lai cho hai ái nữ tuổi mười bốn, mười lăm nhưng đời không được như y rồi, ở trong rừng này hơn tháng mà còn bị bệnh nữa! Rồi ông lại òa lên khóc. Người thanh niên Hà Giang tự bộc lộ, cứ hai tháng là lên quận 6 Paris và  Paris 16 một lần.

Chúng tôi thừa hiểu thanh niên Hà Giang này phụ trách đường Bãi tại cánh rừng tay phải Grande Synthe, như y đã nói thường về Paris 6 có nghĩa là đi nhận chỉ thị, còn đến Paris 16 có nghĩa là chuyển người lao động từ rừng Grande Synthe đến Paris 16 và chuyển ngược lại. Thanh niên chủ lán đường Bãi lòng không ái ngại cho biết, muốn đi suôn sẻ thì phải trả tiền cao, có người đưa đón lên xe, hôm nay chỉ còn lại một người vì bệnh cho nên chưa đi được.

Chúng tôi liền xác định địa chỉ để người thanh niên Hà Giang biết, lúc trước đường Bãi đưa người về Paris tạm trú dưới những đường hầm xe điện ngầm tại Paris 13 ( Metro Tolbiac ) hiện nay ông bạn chuyển người từ rừng Grande Synthe đến thị trấn Lognes ( cách Paris 40 km ) chứ không còn đến Paris 16 nữa, người thanh niên này liền ngó chúng tôi không phản ứng .

Chúng tôi đã ăn no tin tức không nhất thiết phải ngồi ở lán này lâu, xin tạm biệt chuẩn bị đi sâu vào rừng để đến lán thứ ba gặp hai mươi người khác. Không ngờ người thanh niên Hà Giang giới thiệu một lán mới lập cách đây ba ngày, hiện có ba mươi người cả nam lẫn nữ. Chúng tôi hăng hái chuyển mình đi nhanh chỉ mười phút sau là đến lán thứ ba, thấy những túp lều nilông mới, họ đã dùng cơm tối và chuẩn bị nhảy xe vào lúc 10 giờ đêm. Vừa đến nơi tranh thủ thời gian gợi chuyện nhảy xe và điểm qua hình hài của họ, trước nhất số tuổi từ ba mươi đến ngoài sáu mươi, họ mới đến cho nên còn sinh động lắm, trên khuôn mặt khí khái chưa hề thất bại, họ ăn nói lớn tiếng rất hào khí. Ở lán này phần đông đi bằng đường Cỏ khởi hành từ Việt Nam qua Trung Hoa, rồi đến nước Nga, trạm trung chuyển là Pháp quốc, từ đây họ mới nhảy xe đi Anh quốc. Một ngũ tuần người Hà Tĩnh thở dài cho biết, đường Cỏ tuy rẽ tiền nhưng mà nguy hiểm vô cùng, nhất là gặp thổ phỉ của Trung Hoa và Nga tại biên giới Yichun–Heihe. À chặng đường từ Việt Nam đến Trung Hoa đi bằng tàu hỏa và ô–tô, lúc đầu có 20 người cùng đi, khi đến biên giới Nga tôi không biết lý do nào mất tích 6 người, sau đó đến Moscow chỉ còn lại 4 người, cuối cùng một mình tôi đến đây, một trong 3 người ở lại Nga cho tôi biết, tình cờ gặp anh con Bác đi cùng chuyến, lúc đầu tưởng là đi lao động Âu châu nhưng không ngờ anh ấy đi bán nội tạng cho người Trung Hoa, hỏi ra mới biết anh ấy đã lấy 30.000 USD và trao hết cho Bác trai để nuôi các anh, em còn lại, không biết bây giời anh ấy còn sống hay đã chết rồi ! Như vậy có đến 10 người ở lại Trung Hoa.

Người thanh niên tỉnh Đắc Lắc ngồi trước bếp lửa nói. “Em hận chế độ CS này lắm, ở không được phải liều lĩnh bỏ xứ ra đi, em phải bán gia tài của mẹ cha, chỉ hy vọng có được cuộc sống bình an, em đã nhảy xe mỗi đêm mà không được, cứ đến Calais là phải quây đầu về rừng! ”

Đêm nay có một số người không đi nhảy xe, vì ba ngày trước sương gió đã thấm sâu vào sự sống chết bấp bênh, họ tiếp chúng tôi bên bếp lửa trò chuyện và tâm sư cuộc đời không định hướng tương lai. Vì chúng tôi có hẹn đúng 20 giờ, sẽ trở lại lán cánh rừng phía bên trái, đành phải tạm biệt anh, chị, em lán thứ ba, còn lán thứ bốn nằm sâu trong rừng có 20 người Việt ở đó, rất tiết không thăm viếng họ được. Khi đứng dậy trời đen như mực bút pháp, không biết đường đi phải nhờ một người trong lán đưa ra đường lớn trong rừng, chúng tôi ra khỏi khu rừng bên phải, lần bước, một lúc mới đến khu rừng bên trái, về lại lán thứ nhất xem đồng hồ chỉ trễ hẹn 10 phút.

Khát vọng sống, vượt tranh chấp

Hiện nay trong rừng Grande Synthe có 4 sắc dân tạm trú như Việt Nam, Afghanistan, Irakiens, Czech tổng cộng khoảng 85 người. Những tổ chức đưa người Việt Nam lao động bất hợp pháp, lập ra bốn lán chứa người, một lán đường Bãi và ba lán đường Cỏ. Tổ chức đường Bãi qui mô như mafia quốc tế, trước đây họ có một trại tại Parc St Pierre gần bến tàu Calais, tổ chức đường Bãi chuyên đưa người đi lao động bất hợp pháp, cướp sổ đỏ, cướp ruộng vườn dưới hình thức thế chấp tài sản qua ngân hàng của Việt Nam. Họ là bàn tay tàn tật có bảy ngón sè ra khắp nơi như Việt Nam, Trung Hoa, Nga, Đức, Ba Lan, Pháp và Anh quốc nơi nào cũng có nhà chứa của họ, riêng ở Pháp nhà chứa tại thị trần Lognes, rừng Grande Synthe, ngoài ra còn có một lán đường Cỏ tại rừng Téteghem và một lán đường Bãi tại rừng Angres thuộc thị trấn Angres. Ở đây có bao nhiêu lán trại là bấy nhiêu tổ chức lao động bất hợp pháp khác nhau, mỗi tổ chức có qui định riêng và luật giang hồ chung ( Cá nào sống nước đó ) Tuy là luật giang hồ lao động đã định nhưng người Afghanistan, Irakiens, Czech, Iraq, vẫn tung hoành trong bãi chơi của người Việt Nam. Vào cuối năm 2008, người Czech, Iraq, Afghanistan, Irakiens và Việt Nam thanh toán nhau tại Parc St Pierre. Đưa đến một bi kịch mất tích ba người Việt Nam. Đường Cỏ hoạt động mãnh liệt như buôn bán nội tạng và thai nhi cho người Trung Hoa. Đường Cỏ chết rải rác trên lộ trình đến Anh quốc như Nguyễn Văn Mạc tử  nạn tại xa lộ A 16 và hai thanh niên khác mất tích tại rừng Grande Synthe. Một xe thùng đường Cỏ và  6 thanh niên mất tích tại biên giới Trung Hoa và Nga.

Được biết người Việt Nam xuất hiện trước tại rừng Grande Synthe, rừng này chia ra làm hai cánh Bắc và Nam, sau đó người Czech, Afghanistan và Irakiens bắt được mùi tiền, họ liền chia nhau trấn giữ hai cánh rừng, người Czech bao thầu cánh rừng Bắc, cánh rừng Nam do người Afghanistan và Irakiens họ sống vô gia cư tại Pháp đã lâu đời, việc họ làm duy nhất trong cuộc sống là đi tống tiền người đồng cảnh, nay gặp được người Việt Nam xem ra trúng số lớn, họ trấn giữ hai góc rừng huyết mạch nơi cửa ra vào đối diện bãi xe tải lớn nhất trong vùng Synthe, mục đích của họ đếm đầu người ép bức nạp mãi lộ và giải quyết sinh lý ! Ai chống lại họ sẽ bị đàn áp dã man, hiện nay đường Cỏ và Bãi bị lâm vào tình trạng thê thảm, bởi người Czech, Afghanistan và Irakiens cưỡng dâm phụ nữ Việt Nam.

Đêm kinh ngạc

Lán vắng chỉ thấy ba người ngồi bên bếp lửa, người trưởng lán cất mình đứng lên biến vào bóng tối, chỉ còn lại chúng tôi với một nam, một nữ, trạc tuổi ngoài 50 mươi, khỏi cần giới thiệu cũng biết hai người này mới gia nhập lán, họ cho biết mới đến 30 phút, ở thời điểm này bên lán đường Bãi cũng có một người mới gia nhập, xem ra đường Cỏ đường Bãi đêm nào cũng tiếp nhận lính mới.

Máy quây phim và máy ghi âm không bỏ một cơ hội nào, chúng tôi vừa ngồi xuống bếp lửa để máy ngan tầm người, lập tức người nam đứng lên biến mất dạng, đôi lời giới thiệu xã giao với người nữ giọng xứ Huế, hỏi ra mới biết gia đình ở gần quán cơm Âm Phủ. Câu chuyện đường Cỏ từ xứ Huế đến rừng đang bắt đầu, bỗng có hai người y phục cảnh sát Pháp tiến vào lán. Đèn pin xỉ thẳng vào mặt chúng tôi, họ nói tiếng Anh. Chỉ mới hai điểm căn bản trên đã biết không phải cảnh sát Pháp, bởi cảnh sát Pháp cấm kỵ nhất là không xỉ đèn pin vào mặt người đối phương và lúc hành sự trong khu vực có người ngoại quốc phải nói tiếng Pháp. Không nói ra cũng biết chính là những người Czech ăn mặc y phục giả cảnh sát Pháp, khi biết họ là ai, trong lòng bỗng hết lạnh vì những bất trắc đang đến khôn lường, lúc này người phụ nữ xứ Huế biến mất tự bao giờ cũng không để ý. Người Czech bảo chúng tôi đưa máy quây phim và máy ghi âm cho họ, đương nhiên chúng tôi phản ứng tức khắc, cuối cùng chấp nhận xóa bỏ bộ nhớ trong máy ghi âm và trao phim cho họ, tiếp theo họ cách li chúng tôi mỗi người ra mỗi hướng để kiểm tra phim và ghi âm, người Czech đưa đón người viết bài này vào khu vực của họ, đi trong rừng sâu mà lòng có cảm giác không biết sợ, bởi 10 ngày trước đã có dự liệu nếu gặp phải người xấu trong rừng thì dành chịu, như tôi đã nói với Lm Đào ở Téteghem và cảnh sát Pháp ” Chấp nhận nguy hiểm nếu có sẩy thân trong rừng Grande Synthe ” Giờ phút căng thẳng tôi tự nhủ tại lòng, nếu bỏ mạng ở đây cũng vui thôi ! Nhưng lo nhất là đồng nghiệp của tôi đang bị bọn người Czech bao vây trong rừng cách khoảng 400 thước, không biết đối phó thế nào để thoát thân ?

Bỗng đôi mắt của tôi bừng lên như đèn pha cực mạnh quét ánh sáng xa khoảng 10 thước, thấy mọi việc diễn biến phức tạp không ngờ trước, quả nhiên sự thật đau lòng và rùng mình hiện ra, đập vào mắt tôi trước nhất là một thân thể lõa lồ trắng ngà phần dưới của người phụ nữ xứ Huế mà khi nãy tôi đã gặp, bị tên người Czech đang cưỡng dâm, thứ đến thấy gã hướng dẫn ( Công an ) của lán đường Cỏ đứng với người Czech và một người trung niên mới gia nhập đang bị ép nạp mãi lộ, hai người lính mới gia nhập chưa hết một thời giờ trong rừng Grande Synthe đã phải tiếp nhận đổi đời và thấy đời.

Không sai, chính gã hướng dẫn đường Cỏ dâng cống phẩm cho người Czech và đi báo tin để người Czech biết có sự hiện diện của chúng tôi trong rừng. Người Czech kiểm tra cuộn phim nhưng không thấy có gì cả, rồi hỏi ” Có phải ký giả không ? Có phải cảnh sát không ? “.  Chúng tôi chỉ trả lời ” Đi thăm viếng thân nhân, tiếp tế lương thực, tiền bạc và xin ở lại đêm với người thân”. Một người Czech khác đến gần bảo đưa tay lên để khám xét, y đụng phải con dao găm của tôi rội rút hai tay lại, quả thực y nhát gan bởi con dao găm, rồi y bảo người Czech đứng bên đưa tôi đi gấp. Tôi chưa biết tình thế sẽ ra sao, ngẫm thầm nghe con dao găm cười: ” Dao vàng bỏ đãy kim nhung, biết rằng quân tử có dùng ta đâu “. Vào đến lán vẫn còn thấy người Czech chấp vấn đồng nghiệp, chúng tôi chỉ nghe họ nói tiến Czech không biết họ trao đổi những gì, rồi bỏ đi. Lúc này đồng nghiệp lanh tay gọi điện thoại về Paris và báo tin cho Lm Đào. Hai người Czech khi nãy lại vào lán có ý mời chúng tôi ngủ qua đêm trong rừng tại khu vực họ. Cảm ơn lòng tốt những người Czech, hơn 21 giờ Lm Đào vào rừng chở chúng tôi về nhà.

Trong rừng Grande Synthe rất ngợp thở, trôi qua nhiều thử thách, ra đến cửa rừng mới biết vô sự và bình an thân thể chúng tôi bay bổng, cũng đúng lúc nghe bao tử gọi vì cả ngày làm việc không thấy đói khát, chúng tôi rủ nhau vào nhà hàng ăn bù và đúc kết chuyến đi rất thành công, bởi tất cả những tư liệu phim, ghi âm và hình ảnh vẫn còn nguyên vẹn, tuy người Czech có tịch thu nhưng đó chỉ là những tư liệu giả.

Sáng mai chúng tôi tiếp tục hành trình đến rừng Angres thuộc thị trấn Angres, hiện ở đó có 80 người Việt lao động bất hợp pháp cư trú.

© Đàn Chim Việt Online 2009