Những điều đáng biết về Super Tuesday 2016

Với quý độc giả theo dõi cuộc vận động tranh cử Tổng Thống 2016, ngày hôm nay (thứ Ba, mùng 1 tháng Ba 2016) được xem là một ngày rất quan trọng vì có tới cả chục tiểu bang cùng tổ chức bầu sơ bộ dưới dạng “đầu phiếu” (primaries) kéo dài từ sáng sớm cho tới chiều tối, hoặc dưới dạng “bỏ phiếu của từng chi bộ” (caucuses) được thực hiện vào buổi tối, sau khi các cử tri của đảng đã đi làm về, ăn tối xong cung gia đình, trước khi gặp nhau ở cấp chi bộ đảng để chọn người đại diện cho đảng ra tranh cử.

Để tìm hiểu thêm về ngày được gọi là Super Tuesday, Ban Biên Tập đưa ra một số câu hỏi trao đổi với Đặc phái viên Nguyễn Văn Khanh hiện đang làm việc tại Washington D.C., cũng là người được trao trách nhiệm theo sát và viết bài nói về cuộc bầu cử năm nay.

Hỏi: Super Tuesday là gì?

Đáp: Super Tuesday, được dịch ra tiếng Việt là “Thứ Ba Siêu Đẳng” là ngay quan trọng nhất của vòng bầu sơ bộ, vì có tới 13 tiểu bang gồm Alabama, Alaska, Arkansas, Colorado, Georgia, Massachusetts, Minnesota, Oklahoma, Tennessee, Texas, Vermont, Virginia, Wyoming và vùng lãnh thổ American Samoa tổ chức bỏ phiếu, để cử tri Dân Chủ hoặc Cộng Hòa chọn người đại diện cho đảng ra tranh chức tổng thống. Ngoài ra, Super Tuesday năm nay cũng là ngày đảng Dân Chủ tổ chức bỏ phiếu cho những đảng viên đang sinh sống ở nước ngoài, cũng với mục đích tương tự.

Hỏi: bao giờ cuộc bỏ phiếu bắt đầu? Bao giờ kết thúc?

Đáp: chuyện giờ giấc tùy theo từng tiểu bang. Thí dụ như các tiểu bang Georgia, Vermont và Virginia sẽ kết thúc bỏ phiếu lúc 7 giờ (ET, giở miền Đông), các tiểu bang Alabama, Massachussetts, Oklahoma, Tennessee kết thúc lúc 8 giờ (ET), tiểu bang Arkansas lại kết thúc lúc 8 giờ 30 (ET) v.v… Ở Alaska, cuộc bỏ phiếu sẽ kết thúc lúc 12 giờ khuya, thành ra phải đợi đến sáng hôm sau chúng ta mới có toàn bộ kết quả. Ngoài ra, mặc dù đảng Cộng Hòa ở 2 tiểu bang Colorado và Wyoming tham gia Super Tuesday, nhưng họ sẽ không công bố kết quả vì cuộc bỏ phiếu còn tiếp tục trong những ngày sau đó.

Hỏi: khi đưa tin về Super Tuesday 2016, truyền thông Hoa Kỳ và ngay cả các ứng cử viên thường dùng chữ SEC. Chữ này có nghĩa là gì? Tại sao lại liên quan đến Super Tuesday?

Đáp: SEC (viết tắt từ chữ The Southeastern Conference) là một nhóm thể thao đại học, quy tụ những tiểu bang miền Nam gồm Alabama, Arkansas, Georgia, Oklahoma, Tennessee, Texas và Virginia. Đây là nhóm thể thao quan trọng của Hoa Kỳ, những tiểu bang năm trong nhóm này cũng là những tiểu bang quan trọng cho vòng bầu sơ bộ cũng như ở cuộc bỏ phiếu chọn tổng thống vào đầu tháng 11 tới đây. Có thể nói tóm tắt là ứng cử viên nào cũng muốn chiến thắng ở miền Nam để đại diện cho đảng, và tiếp tục được sự ủng hộ của cử tri miền Nam để trở thành tân tổng thống.

Hỏi: tổng cộng có bao nhiêu phiếu đại biểu được quyết định trong ngày Super Tuesday?

Đáp: bên Cộng Hòa, chỉ trong ngày Super Tuesday không thôi, tổng cộng số đại biểu sẽ là 595 đại biểu, tức gần phân nửa con số 1,237 đại biểu phải có để trở thành người đại diện cho đảng tranh cử tổng thống. Bên đảng Dân Chủ, tổng số đại biểu trong ngày Super Tuesday là 865 phiếu, chưa kể 150 phiếu của siêu đại biểu (super delegates, những người được quyền bỏ phiếu cho bất ai cứ ai họ muốn, bất kể người đó có đứng trong danh sách ứng cử viên được cử tri trong tiểu bang ủng hộ hay không), tổng cộng sẽ chiếm khoảng 25% số phiếu đại biểu cần có để trở thành người đại diện cho đảng ra tranh chức tổng thống.

Hỏi: các cuộc thăm dò trước giờ phòng phiếu mở cửa cho thấy như thế nào?

Đáp: theo các cuộc thăm dò, ông Donald Trump của đảng Cộng Hòa đang dẫn dầu ở cả khu vực SEC và những tiểu bang khác, chỉ thua ông Ted Cruz tại Texas (vì đây là tiểu bang nhà của ông Cruz), các ứng cử viên còn lại gồm ông Marco Rubio, John Kasich và Ben Carson đang gặp rất nhiều khó khăn. Bên Dân Chủ người thắng thế vẫn là bà Hillary Clinton, nhờ số phiếu ủng hộ của tập tể người da đen ở các tiểu bang miền Nam, nhưng ông Bernie Sanders vẫn được dự đoán sẽ thành công ở tiểu bang nhà Vermont, cũng như tại Massachussetts và Oklahoma. Riêng tại Colorado, các nhà quan sát bầu cử nói là khó đoán, vì số cử tri ủng hộ ông Sanders và số cử tri ủng hộ bà Clinton ngang ngửa nhau.

Hỏi: lợi thế của ứng cử viên thắng cuộc Super Tuesday như thế nào?

Đáp: phải nói rằng rất lớn.

Sau những cuộc bỏ phiếu sơ bộ đơn lẻ lần lượt diễn ra tại Iowa, New Hampshire, South Carolina và Nevada, Super Tuesday là ngày bỏ phiếu đồng loạt ở cả chục tiểu bang, đo đó ứng cử viên thắng cuộc sẽ thật sự trở thành khuôn mặt chính trị tầm cỡ quốc gia. Tôi xin đơn cử 2 thí dụ: nếu ông Trump thành công, điều đó gần như có nghĩa là ông đã đi được nửa đoạn đường quan trọng nhất, các ứng cử viên Cộng Hòa khác biết rằng từ nay ước mơ đánh bật ông ta ra khỏi cuộc đua không phải là điều dễ làm. Với bà Clinton, thắng Super Tuesday có nghĩa là cử tri Dân Chủ đồng ý chọn bà làm người đại diện, ông Sanders hiện đang vất vả kiếm phiếu sẽ vất vả gấp trăm lần.

Khi nói đến những người có thể thành công, cũng cần phải nói đến những người không có hy vọng thành công. Dự đoán được các quan sát viên bầu cử đưa ra cho rằng sau Super Tuesday 2016, số ứng cử viên Cộng Hòa sẽ còn ít hơn vì ông Ben Carson rút lui, ngay cả ông John Kasich cũng có thể sẽ rời cuộc đua. Một câu hỏi khác cũng đang được nói tới là giữa 2 ông Marco Rubio và Ted Cruz, người nào sẽ về nhì để đối chọi với ông Trump? Theo chính các nhân vật đang điểu hành đảng Cộng Hòa, nếu cả ông Rubio và Cruz đều đi tiếp thì chuyện chia phiếu tiếp tục xảy ra, và điều đó chỉ có lợi cho ông Trump mà thôi.

Hỏi: sau Super Tuesday, có ngày bầu sơ bộ nào đáng chú ý nữa không?

Đáp: sau Super Tuesday, ngày đáng chú ý kế tiếp sẽ là ngày 15 tháng Ba với các cuộc bầu cử sơ bộ diễn ra tại ở tiểu bang lớn là Florida, Illinois, Missouri, North Carolina và Ohio. Dự đoán cho thấy ông John Kasich phải thắng ở tiểu bang nhà Ohio và ông Marco Rubio cũng phải thắng ở tiểu bang nhà Florida, nếu không, chắc chắn ước mơ trở thành người lãnh đạo quốc gia của 2 ông kể như thật sự chấm dứt.

Cũng phải nói thêm theo quy định của cả 2 đảng, số phiếu đại biểu Super Tuesday vẫn được chia tùy thuộc vào số phiếu cử tri ủng hộ. Nhưng từ ngày 15 tháng Ba trở đi, nhiều tiểu bang sẽ áp dụng quy định “winner takes all” tức ai dẫn đầu sẽ hốt trọn gói đại biểu ở tiểu bang đó. Cuộc đua chính trị 2016 đang sôi nổi sẽ trở nên sôi nổi hơn và đến cuối tháng Ba, người dân Hoa Kỳ có thể đã nhìn thấy rất rõ khuôn mặt của người sẽ đại diện cho đảng Dân Chủ và người đại diện cho đảng Cộng Hòa.

© Nguyễn Văn Khanh

© Đàn Chim Việt