Obama, người Mỹ đen đi trọn đường trần

Hoa Kỳ tổng tuyển cử 2012:

Tuyển cử thể hiện trọn vẹn tính cách đối lập lưỡng đảng. Sự khác biệt giữa tự do và bảo thủ được trưng cầu dân ý đã giữ lại quân bình cho thể chế dân chủ. Đa số tương đối chấp nhận quan điểm rộng rãi của đảng Dân Chủ qua các vấn nạn: đồng tính, phá thai, bảo hiểm, thuế khóa, di dân, xã hội và đối ngoại. Những khó khăn của quá khứ, thất nghiệp và nợ nần còn tồn đọng để bàn giao cho tương lai.

Đảng Cộng Hòa giữ đa số tại hạ viện với 233 ghế so với 193 ghế của Dân Chủ. Vì vậy vẫn còn giữ cán cân giữa hành pháp và lập pháp.

Với chiến thắng nhiệm kỳ hai, đa số chấp nhận Obama như là một quá khứ không toàn hảo và từ chối một tương lai bất định với Mitt Romney.

Nếu Obama là chính khách Mỹ trắng thì đây sẽ là một Kennedy của thế kỷ 21. Bởi vì Obama là Mỹ đen nên vẫn còn chịu đựng sự kỳ thị tiềm ẩn trong lòng một phần nước Mỹ. Sau đây là bài viết của Giao Chỉ khai triển chiều sâu 300 năm của vấn đề.

Dân Chủ thắng Cộng Hòa.

Kỳ bầu cử này khởi đi buồn tẻ nhưng đoạn cuối quá hấp dẫn. Bộ máy tranh cử của Cộng Hòa đã chứng tỏ hết sức hữu hiệu. Ứng cử viên của đảng Cộng Hòa không phải là món hàng dễ bán. Dù ngoại hình rất đẹp. Phong độ chững chạc. Gia đình hạnh phúc, nề nếp. Nhưng chính những ưu điểm lại trở thành vấn đề. Giàu có, sang trọng, lịch sự, không phải là yếu tố để người dân thường hâm mộ và bỏ phiếu.

Nhưng phe Cộng Hòa đã vận động thành công để những ngày tháng sau cùng cuộc bầu cử trở thành bất phân thắng bại. Báo nào, đài nào và chính khách nào cũng phải nói rằng “To close to call”. Ngang ngửa nên không đoán được. Cuộc đua không phải chỉ là trận tranh đấu của 2 đối thủ. Đây là cuộc chiến tranh giữa 2 đảng, kéo theo cử tri, truyền thông và dư luận thế giới.

Toàn thể các quốc gia Âu Châu theo dõi. Nga và các nước Đông Âu đợi chờ. Từ Á Châu cả Trung Hoa và Nhật Bản cũng chờ đợi. Do Thái và Palestine xem tin tức ngày đêm.

Thậm chí đến quân khủng bố Taliban và các quốc gia Trung Đông cũng theo dõi. Tại Phi Châu Kenya, cố hương của ông già tổng thống Obama đưa 2 con trâu đen trâu trắng ra đấu để tiên đoán tương lai. Kết quả trâu đen thắng trâu trắng. Cả nước ăn mừng.

Thêm một lần nữa Dân Chủ thắng Cộng Hòa.

Barack Obama làm tổng thống thêm một nhiệm kỳ. Four more years… Four more years…Hơn một nửa nước Mỹ chấp nhận cho ông Mỹ da đen đi trọn đường trần. Obama đã được tái cử với đa số phiếu toàn dân và cả phiếu cử tri đoàn.

Tương lai sẽ thay đổi ra sao. Hay là sẽ chẳng có gì thay đổi. Phải chăng Cộng Hòa hay Dân Chủ thì nước Mỹ cũng vẫn như thế?.

Tổng thống da đen của Hoa Kỳ.

Chữ nghĩa lịch sự thì gọi là da mầu. Chữ nghĩa lịch sử thì gọi là người Mỹ gốc Phi Châu. Nhưng thực sự ý nghĩa đơn sơ nguyên thủy thì ông Mỹ đen vẫn là ông Mỹ đen.

Trước khi bị ám sát chết, nhà tranh đấu cho dân quyền da đen là mục sư Martin Luther King đã đọc bài diễn văn lịch sử:
Tôi có một giấc mơ . Trước 200,000 dân da màu tập hợp biểu dương trên DC năm 1963, nhà tranh đấu Mỹ đen đã nói rằng:”Đã đến lúc người Mỹ phải trổi dậy để sống đúng với ý nghĩa trung thực trong niềm xác tín là mọi người sinh ra đều bình đẳng.”

Vì vậy vào năm 2008, một thành viên dân cử gần như còn vô danh tên là Barack Obama đánh bại ứng cử viên lừng danh của đảng Dân Chủ là bà thượng nghị sĩ Hillary Clinton. Đó mới là lúc nước Mỹ thực sự rũ bỏ được bản án kỳ thị trên toàn thế giới.

Lịch sử đen tối của dân nô lệ da đen kéo dài suốt 200 năm từ 1609 đến 1807. Dân da đen của rừng già Châu Phi sống từng bộ lạc, ngôn ngữ khác nhau, tại miền Trung và Tây Phi đã bị đám buôn người da trắng bắt cóc như thú vật. Các trại chủ miền Nam Hoa Kỳ chia cắt các gia đình nô lệ và tách rời từng bộ lạc để không còn nói cùng ngôn ngữ. Dân nô lệ da đen hoàn toàn mất nguồn gốc và bản sắc. Sống như trâu ngựa và sinh sản như thú vật nuôi trong nhà. Lao động cực khổ và được mua đi bán lại giữa các trại chủ. Bị xét xử bởi chủ nhân và thậm chí bị đánh đập và xử tử vì những tội rất vô lý.

Năm 1860 Hoa Kỳ có 4 triệu nô lệ da đen chiếm 14% toàn thể dân số. Ngay từ khi cuộc cách mạng giành độc lập chiến thắng Anh quốc, nước Mỹ tuyên ngôn độc lập với áng văn chương nhân quyền bất hủ đã ghi nhận con người sinh ra bình đẳng.

Bản văn đầy huyền thoại như ánh đuốc tinh cầu soi đường cho nhân loại cũng chỉ là ngôn từ giả dối đối với dân nô lệ da đen. Phải chờ đến cuôc nội chiến kéo dài 4 năm từ 1861-1865 miền Bắc thắng miền Nam, hàng trăm ngàn chiến binh 2 bên phải hy sinh, vấn đề nô lệ da đen mới được tháo gỡ. Lịch sử da đen Hoa Kỳ từ bùn lầy đau thương vươn lên dần dần với rất nhiều gian khổ.

Hoa kỳ ban hành bản tuyên ngôn giải phóng nô lệ từ 1862 nhưng thực tế nô lệ vẫn chưa được giải phóng. 10 năm sau phong trào Ku Klux Klan nổi dậy lại bắn giết và đốt nhà da đen vừa được tự do.
Chính phủ liên bang phải ra thêm đạo luật dân quyền 1964 rồi tiếp theo đến luật bầu cử 1965 người da đen mới được bảo vệ để đi bầu.

Giai đoạn da đen nổi dậy.

Từ nguồn gốc nô lệ, sống như súc vật, không được đi học. Phần lớn mù chữ, không có căn bản đạo đức gia tộc, dân da đen bắt đầu ngồi lại và đấu tranh.

Năm 1955 người phụ nữ nổi danh Rosa Parks không chịu ngồi phía sau xe buýt đã làm thành một cuộc đình công vĩ đại ở Montgomery kéo dài 382 ngày. Sau cùng chính quyền da trắng phải bãi bỏ luật cấm da đen ngồi phía trên. Đến lượt Malcolm X chủ trương bạo động không chịu hợp tác với da trắng. Mục sư King chủ trương bất bạo động. Cuộc đấu tranh dần dần có kết quả dù cả Malcolm X và King đều bị giết chết.

Dân da đen dần dần hội nhập thành công về thể thao, âm nhạc, điện ảnh. Đã có 2 vị thẩm phán vào tối cao pháp viện. Có đại tướng tổng tham mưu trưởng liên quân Colin Powell. Có nữ bộ trưởng ngoại giao Condoleezza Rice và có tỷ phú là bà hoàng của show TV Oprah Winfrey.

Sau cùng, trong số gần 40 triệu người Mỹ gốc Phi, đảng Dân Chủ Hoa Kỳ đã tìm được một người để đưa ra làm tổng thống Hoa kỳ. Đó là Barack Obama.Tính từ năm 1609 khi người nô lệ da đen đầu tiên đến Mỹ cho đến năm 2008 Obama lên ngôi tổng thống, con đường da đen đi qua đã dài đủ 398 năm.

Đất nước của cơ hội.

Khi con tàu hoa tháng năm Mayflower đến Hoa kỳ năm 1620 tân lục địa là đất của cơ hội dành cho người Âu Châu.
Sau cuộc chiến ly khai với Anh quốc, Hoa kỳ trở thành vùng đất cơ hội của người Mỹ. Hoàn cảnh chưa dành cho các sắc dân khác có cơ hội. Da đỏ bị tập trung, dân Mễ phải di tản. Da đen bị giữ lại làm nô lệ. Da vàng từ Nhật và Trung Hoa đến thì cũng chỉ làm lao công. Nhưng thời gian trôi qua, sự tranh đấu gian khổ của di dân và cùng với tư tưởng tiến bộ phát huy, người Mỹ đã xây dựng được tinh thần hào hiệp và dần dần mở rộng cho mọi sắc dân.

Obama không phải là thần thánh của dân da đen. Ông cũng chỉ là một thành viên xuất sắc gốc Phi Châu trong lãnh vực chính trị. Không khác gì tuyển thủ bóng rổ vô địch trên sân chơi Michael Jordan. Không khác gì ca sĩ thần tượng trên sân khấu Michael Jackson.

Vào một buổi chiều xuất sắc trên diễn đàn đảng Dân Chủ người thanh niên da đen đã được lựa chọn và đưa ra chính trường. Người thanh niên trẻ tuổi, chưa hề đi quân dịch, chưa hề chỉ huy một trung đội, chưa hề làm giám đốc một công ty, chưa hề phát huy một sáng kiến.

Xuất thân chỉ là một thứ con lai da đen, chợt bước ra ánh sáng chói lòa, bắt được thời cơ, trở thành tổng thống và bây giờ lại tái cử nhiệm kỳ hai. Vinh quang như một phép mầu. Đó là phép mầu của nước Mỹ.

Đó chính là ý nghĩa của miền đất cơ hội. Obama không phải lên làm tổng thống vì thiên phú hay thiên tài. Trước sau ông chỉ nói thánh nói tướng.
Tất cả đều nằm trong đường lối của đảng Dân Chủ. Nhưng Obama có ở phía sau là 398 năm lịch sử nhọc nhằn của dân nô lệ da đen tại Hoa kỳ. Obama có ở phía trước là tấm lòng hào hiệp của ít nhất là hơn 50% phiếu bầu của người dân Mỹ.

Mặc dù yếu tố kỳ thị không hề đặt ra trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa kỳ vào thế kỷ 21, nhưng nó vẫn tiềm ẩn trong lòng người Cộng Hòa bảo thủ chưa rũ bỏ được toàn vẹn sự đố kỵ mầu da.

Yếu tố kỳ thị vẫn còn vấn vương trong lòng người Dân Chủ. Nhưng với lá phiếu tái cử vị tổng thống da đen, tấm lòng mở rộng của người bỏ phiếu chợt thấy nhẹ nhàng.

Người ta không khó chịu mà lại dường như có thiện cảm với da đen. Ít nhất trong một khoảng thời gian và trên một đoạn đường. Cho phép anh chàng nghị sĩ tiểu bang Illinois lúc đó 47 tuổi lên làm tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ.

Trông cậy gì ở vị tổng thống dù trắng hay đen mà một sáng một chiều sẽ thay đổi kinh tế toàn cầu từ đen thành trắng. Clinton đã nói là thảm kịch kinh tế này phải 10 năm chưa ra thoát. Tài gì mà gỡ ngay được. Không chết hết đã là may. Chủ trương của đảng Dân Chủ là tháo gỡ các nút chặn bảo thủ của Cộng Hòa. Vì vậy nên chấp nhận cộng đồng Gay, cho phép phá thai, hòa giải với thế giới Hồi Giáo. Tháo gỡ hận thù, nhẹ tay với dân Mễ chui rào, tiếp tục giúp cho các nhu cầu xã hội và giáo dục. Nuôi dưỡng 50% dân Mỹ từ trẻ thơ đến bà già. Không nói ra nhưng chấp nhận lạm phát, và chấp nhận nợ nần. Hạ hồi phân giải. Tất cả những quyết định rất khó chịu đó đều giao vào tay anh tổng thống da đen. Xem ra người Mỹ đi bầu đã hiểu rõ con đường phải trải qua của nước Mỹ. Và nghĩ cho kỹ, nếu không giữ Obama lại bằng lá phiếu kỳ nầy thì có nghĩa nước Mỹ đã đuổi anh tổng thống da đen đầu tiên ra khỏi chức vụ. Không được tái cử có nghĩa là bị cất chức.

Trong số 50 tiểu bang Hoa Kỳ có các tiểu bang bản lề qua số phiếu phân vân thường quyết định sinh tử số mệnh ứng cử viên tổng thống. Đó là các tiểu bang Virginia, Ohio, Colorado, Wisconsin, Iowa, New Hampshire vân..vân. Tổng số trên 100 phiếu cử tri đoàn quyết định, kỳ này đã đồng lòng tặng cho Obama cơ hội ở lại.

Vì vậy người Mỹ dù đã từng nghe Obama nói trời nói đất và ông có thể tiếp tục cất tiếng gáy thêm vào buổi bình minh năm 2013. Nhưng ai cũng biết, nhân vô thập toàn và tổng thống thì cũng lực bất tòng tâm.

Obama vốn là hậu duệ của những người da đen suốt 3 thế kỷ không được đi cửa chính. Con cháu của những công dân hạng nhì phải ngồi ghế sau xe Bus cả trăm năm. Nay trở thành nguyên thủ quốc gia, được ở lại trọn vẹn 2 nhiệm kỳ. Ngồi trong Bạch Cung, bay Air Force One. Ông được như vậy vì những cuộc bầu phiếu này là thử thách dành cho lương tâm nước Mỹ.

Vài chục năm sau, sẽ có một bà tổng thống con cháu gốc Mễ. Lịch sử ghi rằng thân mẫu của nữ tổng thống vốn chui rào từ Mễ qua San Diego sinh ra bà tay đã cầm sẵn cái thẻ công dân. Và rồi đến lượt da vàng.

Da đen, da đỏ, da trắng, da vàng ở vùng đất cơ hội, ông trời của nước Mỹ sẽ không đóng cửa riêng ai.

© Giao Chỉ-San Jose

© Đàn Chim Việt