Bộ sách phi thường

 

Những ai yêu thích sách minh triết thì 20 cuốn sách mỏng (gồm 25 quyển), có thể nói là “tổng tập” đời người của thi sĩ – nhà đạo học lừng danh Kahlil Gibran (1883-1931) vừa được Công ty sách Thời Đại và NXB Văn học xuất bản quý 1/2012 là chọn lựa không thể bỏ qua.

 

Cùng với Jiddu Krishnamurti, Osho… Kahlil Gibran là một trong số ít thi sĩ có ảnh hưởng tâm linh phổ quát trên toàn thế giới vào thế kỷ 20 và còn kéo dài đến tận hôm nay. Sách của ông được chuyển dịch ra hàng trăm ngôn ngữ, luôn tạo được niềm hân hoan cho độc giả, bởi nó giúp họ tìm được các giá trị đích thực về thân thể và nội tâm của mình. Trước 1975, tại Việt Nam đã giới thiệu khoảng 10 tác phẩm của thi sĩ này, trong đó nổi tiếng nhất là Mật khải, Uyên ương gãy cánh, Lời thiêng… – những sách gối đầu giường của vài thế hệ. Chính vì vậy, việc Công ty sách Thời Đại và dịch giả Nguyễn Ước cùng lúc cho xuất bản 20 cuốn, trong đó có khoảng 10 quyển được dịch lại, là một nỗ lực đáng ghi nhận và có thể xem là một dấu ấn về xuất bản hiện nay.

L.Đ.

(vanchuongviet.org 27.3.02)

*

*          *

Bộ sách Kahlil Gibran vừa được phát hành vào dịp Hội chợ sách tháng 3 năm 2012 tại Sàigòn. Nhân đây, chúng tôi xin giới thiệu một bài thơ của Kahlil Gibran in trong bộ sách đó và danh sách 25 tác phẩm, in thành 20 cuốn có hình ở trên

 

Chúng tôi và các ngưỜi

Chúng tôi là con cái của Khổ não

và các người là con cái của Hân hoan.

Chúng tôi là con cái của Khổ não

và Khổ não là chiếc bóng của Thượng đế,

đấng không sống trong lãnh địa

của những tâm hồn độc dữ.

Chúng tôi là những linh hồn khổ não.

khổ não thì rất lớn lao,

không thể hiện hữu trong các tâm hồn nhỏ bé.

Khi các người cười thành tiếng,

chúng tôi gào thét và than khóc;

Kẻ nào từng có lần bị nóng bỏng

hoặc được rửa sạch

với những giọt nước mắt của mình

sẽ vẫn mãi mãi tinh tuyền.

Các người không hiểu chúng tôi

nhưng chúng tôi dành sẵn tình cảm cho các người.

Các người đang đua tranh với con nước

của Dòng sông Cuộc đời

và không để mắt tới chúng tôi

nhưng chúng tôi ngồi dọc hai bên bờ

đang nhìn theo và nghe

giọng nói quái đản của các người.

Các người không hiểu

tiếng gào thét của chúng tôi

vì huyên náo ngày ngày

đang chen đầy hai tai của các người

và bị tắc nghẻn với bản chất cứng cỏi

của những năm các người thờ ơ chân lý;

Còn chúng tôi nghe rất rõ

những khúc hát của các người

vì tiếng thì thầm đêm đêm đang mở

con tim bên trong của chúng tôi ra.

Chúng tôi thấy các người

đứng dưới ngón tay trỏ của ánh sáng

nhưng các người không thể thấy chúng tôi

vì chúng tôi vẫn lưu lại

trong chốn tối tăm đang sáng dần lên.

Chúng tôi là con cái của Khổ não;

chúng tôi là những thi sĩ,

những ngôn sứ

và những nhạc sĩ.

Chúng tôi dệt trang phục cho các nữ thần

từ những sợi chỉ của tâm hồn mình,

và chúng tôi làm đầy bàn tay của các thiên thần

với những hạt mầm

của cái tôi bên trong chúng tôi.

Các người là con cái

của đuổi theo Hoan lạc trần thế.

Các người đặt trái tim mình

trong bàn tay của Trống rỗng

vì bàn tay khi chạm tới trống rỗng

thì êm ái và mời mọc.

Các người cư ngụ trong ngôi nhà của Vô minh

vì nội thất ấy

chẳng có chiếc gương nào

cho các người

soi thấy linh hồn mình.

Chúng tôi thở dài,

và từ hơi thở dài ấy nổi lên

tiếng thì thầm của các đóa hoa,

tiếng xạc xào của lá cỏ và

tiếng rì rào của những dòng suối nhỏ.

Khi các người chế giễu chúng tôi,

lời nhạo báng của các người trộn lẫn

tiếng nghiền nát của xương sọ,

tiếng loảng xoảng của gông xiềng và

tiếng thở than của vực sâu.

Khi chúng tôi khóc,

nước mắt của chúng tôi

rơi vào trái tim của Cuộc đời

như sương rơi từ những con mắt của Đêm

vào trái tim của Bình minh;

Còn khi các người cười,

tiếng cười mỉa mai của các người

tuôn như nọc rắn độc

xuống vết thương.

Chúng tôi khóc và có thiện cảm

với kẻ lang thang khốn khổ

và góa phụ sầu bi;

Còn các người hoan hỉ mỉm cười

khi thấy bạc vàng chói lọi.

Chúng tôi gào thét

vì chúng tôi lắng nghe

tiếng than khóc của người nghèo và

lời kêu ca của người yếu đuối bị áp bức.

Còn các người cười

vì các người hoàn toàn chỉ nghe

âm thanh vui mừng

của những chiếc ly có chân

đang sóng sánh rượu vang.

Chúng tôi gào thét

vì linh hồn chúng tôi lúc này

bị chia cách với Thượng đế

Còn các người cười thành tiếng

vì thân xác các người

đang vô tư bám víu trần gian.

Chúng tôi là con cái của Khổ não,

và các người là con cái của Hân hoan. . .

Hãy để chúng tôi so đọ

hậu quả nỗi đau của chúng tôi

với thành tích niềm vui của các người

trước mặt của Mặt trời. . .

Các người từng dựng lên Kim tự tháp

trên trái tim của những kẻ nô lệ

Nhưng giờ đây các Kim tự tháp

đứng trên cát

và đang làm cho các Thời đại

tưởng nhớ sự bất tử của chúng tôi

cùng sự chóng phôi pha của các người.

Các người từng dựng lên Babylon

trên xương của kẻ yếu

và dựng lên các cung điện Nineveh

trên huyệt mộ của kẻ khốn khổ.

Giờ đây Babylon

chỉ là dấu chân lạc đà trên cát

đang xê dịch của sa mạc,

và lịch sử của nó được nhắc lại

cho các dân tộc ra ân sủng cho chúng tôi

và nguyền rủa các người.

Chúng tôi tạc tượng nữ thần Ishtar

từ cẩm thạch trắng,

và làm cho pho tượng ấy

vững chãi mà lung linh

và câm lặng mà nói nên lời.

Chúng tôi sáng tác

và dạo những khúc nhạc êm ái Nahewand

trên dây đàn,

khiến cho tinh thần của Đấng Yêu dấu

đến lơ lửng trên bầu trời gần gũi chúng tôi;

Chúng tôi ngợi ca Đấng Tối cao

bằng lời nói cùng việc làm;

những lời ấy trở thành lời của Thượng đế

và những việc làm ấy trở thành tình yêu

chất ngất của các thiên thần.

Các người đang đi theo thú tiêu khiển

mà móng vuốt sắc bén của nó

từng xé nát hàng ngàn kẻ tuẫn đạo

trong các đấu trường La Mã và Antioch. . .

Còn chúng tôi đang đi theo Im lặng

mà ngón tay cẩn trọng của nó

từng dệt nên

cuốn Iliad, sách Gióp

và Lời than khóc của Giêrêmia.

Các người ăn nằm với Nhục dục

mà bão tố của nó từng quét sạch

một ngàn đám rước linh hồn phụ nữ

và trở thành hầm hố của hổ thẹn

và kinh hoàng. . .

Còn chúng tôi ôm ấp Cô đơn

mà chiếc bóng của các giai nhân ấy trổi dậy

trong Hamlet và Dante.

Các người xun xoe bợ đỡ Lòng tham,

và thanh gươm sắc lẽm của Lòng tham

đã làm đổ một ngàn Dòng sông máu. . .

Còn chúng tôi tìm hòa hợp với Chân lý,

và bàn tay của Chân lý mang Tri thức

xuống từ Tâm điểm Vĩ đại

của Vòng tròn Sự sáng.

Chúng tôi là con cái của Khổ não

và các người là con cái của Hân hoan;

Giữa nỗi đau của chúng tôi

và niềm vui của các người

có một lối đi gập ghềnh nhỏ hẹp

mà con ngựa tinh thần của các người

không thể bước

và xe ngựa lộng lẫy của các người

không thể qua.

Chúng tôi thương xót

sự nhỏ bé của các người

Trong khi các người căm ghét

sự lớn lao của chúng tôi;

Giữa niềm thương xót của chúng tôi

và nỗi căm ghét của các người,

thời gian chửng lại hoang mang ngập ngừng.

Chúng tôi tới với các người như bằng hữu,

nhưng các người tấn công chúng tôi

như kẻ địch của các người;

Giữa tình bằng hữu của chúng tôi

và sự thù nghịch của các người

có một khe sâu đang chảy đầy

máu và nước mắt.

Chúng tôi xây cất cung điện cho các người

còn các người đào huyệt mộ cho chúng tôi;

và giữa vẻ đẹp của cung điện và âm u của huyệt mộ,

loài người bước đi như lính canh

với vũ khí đúc bằng sắt thép.

Chúng tôi rải đường đi của các người

với hoa hồng;

Và các người phủ lên giường của chúng tôi

với gai góc;

Giữa hoa hồng ấy và gai góc ấy,

Chân lý đang ngủ giấc chập chờn.

Từ lúc bắt đầu thế giới,

các người chiến đấu chống lại

sức mạnh dịu dàng của chúng tôi

bằng sự yếu nhược thô lỗ của các người;

và khi chiến thắng chúng tôi trong chỉ một giờ,

các người kêu ồm ộp và rôm rả la vang

như ếch nhái ngoài đồng ruộng.

Còn khi chúng tôi chinh phục

và khuất phục các người

suốt một Thời đại,

chúng tôi vẫn tiếp tục giữ mình

như những kẻ khổng lồ thinh lặng.

Các người đóng đinh Giêsu

và đứng dưới chân Ngài

nhạo báng mỉa mai Ngài;

Nhưng cuối cùng, Ngài bước xuống

chinh phục các thế hệ,

và dạo bước giữa các người

như đấng anh hùng,

và làm tràn ngập vũ trụ với vinh quang

và vẻ đẹp của Ngài.

Các người đánh thuốc độc Socrates,

ném đá Phaolô,

tiêu diệt Ali Talib

và ám sát Madhat Pasha,

Thế nhưng những đấng bất tử ấy

mãi mãi ở với chúng tôi

trước mặt của Vĩnh cửu.

Còn các người sống

trong ký ức của loài người

như những xác chết trên mặt đất;

và các người không tìm được

một người bạn

để chôn cất các người

trong bóng tối mịt mù

của phi hiện hữu và lãng quên

mà các người đã tìm thấy trên trần thế.

Chúng tôi là con cái của Khổ não,

và cơn đau là đám mây phong phú,

tuôn mưa Tri thức và Chân lý

xuống các đám đông.

Các người là con cái của Hân hoan,

và cơn vui của các người

vươn tới ngang đâu

thì Luật của Thượng đế

lên cao ngang đó,

nên nó phải bị hủy diệt

trước các ngọn gió của trời cao

và phân rã thành hư vô,

vì nó hoàn toàn chỉ là

cột khói mỏng manh

và chập chờn.

 

BỘ sách KaHlil Gibran do NguyỄn ƯỚc biên dỊch

Gồm 25 cuốn, in thành 20 tập:

1. Bí ẩn trái tim

2. Chuyện người phiêu lãng & Cát biển và bọt sóng

3. Định mệnh thi sĩ & Đám rước

4. Đôi cánh tư tưởng

5. Giêsu Con của Con người

6. Giọt lệ và nụ cười

7. Gương soi linh hồn

8. Hoài vọng phương Đông

9. Mật khải

10. Mây trên đỉnh núi & Kẻ mộng du

11. Ngôn sứ (Kẻ tiên tri)

12. Nhã ca tình yêu

13. Sương bụi phù hoa

14. Tâm linh toàn mãn

15. Tiếng nói bậc tôn sư

16. Tiếng vô thanh & Người tình vĩnh cửu

17. Tình yêu tận hiến

18. Trầm tưởng

19. Uyên ương gãy cánh

20. Vườn ngôn sứ & Thần linh trần thế

Bộ sách trên gồm gần như toàn bộ tác phẩm của Kahlil Gibran; một số do chính Gibran viết bằng tiếng Anh; một số do các dịch giả chuyển ngữ từ tiếng A Rập sang tiếng Anh hay tiếng Pháp; một số do các học giả hợp tuyển, nên có nhiều bài trùng nhau. Tựa đề Anh ngữ của mỗi cuốn có ghi trong lời Dẫn nhập bản tiếng Việt, và có thể tìm đọc nguyên bản tiếng Anh được phổ biến miễn phí trên internet. Riêng ba cuốn (3) Định mệnh thi sĩ, (12) Nhã ca tình yêu và (14) Tâm linh toàn mãn do tự chúng tôi hợp tuyển.

Ngoài ra, chúng tôi chủ tâm bỏ qua cuốn Thơ xuôi (Prose Poems, 1932) do Andrew Ghareed dịch với sự hợp tác và Lời nói đầu của Barbara Young (được xuất bản sau khi Gibran qua đời), vì khi còn sống, Kahlil Gibran tỏ ra không thích các bản dịch ấy. Hầu hết các bài trong Thơ xuôi xuất hiện đầy đủ và rải rác trong những cuốn khác nhưng với bản chuyển ngữ của Anthony R. Ferris và đều được chúng tôi dịch ra Việt ngữ. Chúng tôi gom vài bài còn lại và những văn thi phẩm rời mà chúng tôi sưu tầm được, vào phần đính kèm của cuốn (17) Sương bụi phù hoa, dịch ý theo nhan đề gốc của bản A Râp: Ara’is al-Muruj. Nhan đề trong tiếng Anh có nghĩa là Các nữ thần thung lũng (Nymphs of the Valley); cũng có người dịch là Các cô dâu nơi đồng cỏ (Brides of the Prairie).

Do bởi ngày nay, tác phẩm của Gibran không đặt thành vấn đề tác quyền nên có nhiều người sưu tập chúng và hợp tuyển thành nhiều nhan đề sách khác nhau tùy dự án của mỗi người. Chúng tôi cũng không dịch các cuốn đó vì trùng lặp nội dung, kể cả cuốn The Tempests (Cơn bão, 1920).

N.Ư.