Nhớ một con người

Thấm thoắt một năm đã trôi qua. Kể từ ngày 5 tháng 1.2012 ông Đoàn Văn Vươn vẫn ngồi trong tù mà chưa được xét xử. Thời hạn tạm giam đã vượt quá khung giới hạn mà luật pháp quy định. Thế nhưng tư pháp thành phố Hải Phòng vẫn cho rằng thời hạn tạm giam để điều tra vẫn được phép theo quy định của pháp luật. Cũng không thể có câu trả lời chính xác đến bao giờ thì vụ việc được mang ra xét xử. Thật tội nghiệp cho ông Đoàn Văn Vươn và gia đình.

Tính chất của vụ việc đã được Thủ tướng chính phủ chính thức công bố và kết luận. Tưởng chừng mọi việc sẽ kết thúc nhanh chóng. Pháp luật sẽ trả lại sự công bằng cho những bên có liên quan. Thế nhưng vụ việc không diễn ra như kết luận của Thủ tướng mà ngược lại, thời gian kéo rất dài có chiều hướng bất lợi cho ông Vươn và gia đình nhiều hơn. Ngày ngày ông Vươn mòn mỏi trong lao tù.

Gần đây công an Hải Phòng dự kiến sẽ khởi tố ông Đoàn Văn Vươn vì tội giết người và khởi tố một số cá nhân có trách nhiệm liên quan đến lệnh cưỡng chế trái phép. Dư luận đa số không đồng tình với cáo trạng của Viện kiểm sát, vì không đúng tâm điểm, không đúng người, không đúng tội danh. Vì thế các văn bản thay đổi liên tục, có vẻ như đối phó với dư luận hơn là thực thi pháp luật .

Liệu có một bản án nhẹ nhàng cho ông Đoàn Văn Vươn không? Chắc chắn là không, nếu vụ việc này để cho chính quyền thành phố Hải Phòng xét xử. Tuy mức độ thiệt hại về người cũng như vật chất không lớn lắm. Nhưng thiệt hại về uy tín của chính quyền Hải Phòng thì quá lớn. Nhìn về các cấp lãnh đạo của địa phương Hải Phòng không còn chút màu hồng nào nữa và chỉ có một màu xám xịt. Vì thế chính quyền Hải Phòng sẽ không nương tay với ông Đoàn Văn Vươn.

Dù thế nào đi nữa thì ông Đoàn Văn Vươn cũng đã trở thành một người Anh hùng bất đắc dĩ. Tiếng súng kháng cự của ông chống lại đoàn cưỡng chế chính quyền đã thức tỉnh người dân đang chìm trong cơn mê muội giải tỏa đất suốt hai chục năm qua.

Tiếng nổ của Tiễn Lãng thực sự đã làm rung động cả Hệ thống chính trị. Nó buộc mọi người, từ nhà quản lý cao cấp cho đến người nông dân, phải suy nghĩ lại cách thức quản lý đất đai của Nhà nước.

Từ trước đến giờ khắp nơi cũng từng có nhiều vụ việc về đất đai, về cưỡng chế giải phóng mặt bằng và khiếu kiện. Thế nhưng tất cả đều được phán quyết theo hướng có lợi cho quản lý Nhà nước. Còn nhu cầu và lợi ích chính đáng của người dân thì bị xem nhẹ hay nói cách khác là bị triệt tiêu một cách tàn nhẫn.

Nhiều nơi, nhiều người nông dân lương thiện đã bị công quyền đàn áp tàn nhẫn. Cực chẳng đã, họ khiếu kiện. Nhưng tất cả đều bị dập vùi. Cũng có nơi người dân bị dồn vào chân tường, không con có lối thoát. Họ đứng dậy, chống lại quyết định của chính quyền. Nhưng cuối cùng thì họ vẫn trắng tay và rơi vào cảnh tù đày. Tuy biết thế nhưng dư luận và giới truyền thông đành im lặng. Phải chăng cũng có một vài bài báo nói đến, nhưng rồi tất cả đều rơi vào sự lặng im đáng sợ. Vụ Tiên Lãng đã đánh thức cả giới truyền thông, cả lề phải lẫn lề trái. Nó đã tạo nên một luồng gió mới cho báo chí về lĩnh vực đất đai, nhất là dám đưa tin về cách giải phóng mặt bằng, lấy diện tích sử dụng của các dự án đội lốt “ dự án kinh tế quan trọng của Nhà nước”.

Tiếng nổ ở Tiên Lãng đã buộc dư luận vào cuộc. Các vị cựu lãnh đạo lo âu, các nhà quản lý lúng túng, các chuyên gia về điền địa thẩm định, các luật gia cũng không đứng ngoài cuộc. Khi mổ xẻ nguyên nhân sâu xa thì mới thấy bộ luật đất đai và chính sách đất đai hiện hành bộc lộ nhiều khiếm khuyết. Nếu không có vụ việc ông Đoàn Văn Vươn thì chính sách đất đai của Việt Nam sẽ không có thay đổi nhiều. Nhưng qua vụ này Nhà nước bắt buộc phải cải tổ lại luật pháp, nhất là chính sách đất đai và cung cách quản lý đất đai.

Việc chính quyền nhiều nơi lợi dụng chính sách giải phóng mặt bằng mọi giá từ nay đã buộc phải chùn tay. Ý định dùng lực lượng vũ trang để lấy đất thô bạo của người dân cũng đã chặn đứng. Lực lượng quân đội đã bắt buộc phải đứng ngoài cuộc, chính quyền địa phương không thể huy động tùy hứng theo quyết định riêng của người lãnh đạo.

Một vụ việc xảy ra ở địa phương, mặc dù đã có kết luận của chính Thủ tướng, nhưng vẫn kéo dài hơn một năm mà chưa kết thúc. Điều này bộc lộ sự rối loạn quản lý của cấp chính quyền. Nếu chỉ đơn giản là trống đánh xuôi kèn thổi ngược thì thể hiện sự bất lực của chính phủ đối với địa phương. Nhưng nếu mỗi cấp đều dựa vào pháp luật để viễn cái lý của mình thì lại bộc lộ yếu kém và rối loạn của hệ thống văn bản pháp luật của Việt Nam.
Gia đình ông Đoàn Văn Vươn nhận được sự đồng cảm rộng rãi của nhân dân và của những cán bộ quản lý cao cấp. Thế nhưng chính quyền Hải Phòng vẫn khăng khăng chỉ đạo điều tra, tiến hành khởi tố vụ án theo hướng có lợi cho chính quyền. Qua vụ việc Tiên Lãng chính quyền bộc lộ rõ bản chất cai trị và bảo vệ quyền lợi cai trị hơn là một chính quyền vì người dân, lắng nghe nguyện vọng của nhân dân. Như vậy giữa chính quyền quản lý và người dân hoàn toàn không có sự đồng thuận, xã hội mang nhiều mâu thuẫn. Chính mâu thuẫn nội tại này là sự đe dọa mất ổn định chính trị của đất nước.

Tiếp theo vụ Tiên Lãng là các vụ khác mang tính chất tập thể như Văn Giang, Vụ Bản…đã làm cho các nhà đầu tư, tư vấn nước ngoài tại Việt Nam lo ngại. Chính họ cũng đã buộc thay đổi lại quy chế cấp vốn ODA cho Việt Nam và cấu trúc lại tổ chức này tại Việt Nam ngay trong năm 2013. Đồng thời họ cũng kiên quyết yêu cầu Nhà nước Việt Nam khẩn trương cải cách lại chính sách đất đai.

Một năm trôi qua. Ông Đoàn Văn Vươn vẫn mòn mỏi trong tù chờ ngày ra tòa. Rất có thể phiên tòa diễn ra theo chiều hướng không có lợi cho ông Vươn và gia đình. Ông sẽ chịu nhiều đau khổ và thiệt thòi. Nhưng người dân lương thiện và những người đồng cảm với ông sẽ vô cùng nhớ ông. Chính tiếng súng “hoa cải” tự phát của ông đã đánh thức lương tri xã hội. Xã hội Việt Nam đã bừng tỉnh, dũng cảm đứng dậy sau hai mươi năm lầm lũi vật lộn với đất đai.

Chính quyền Nhà nước bắt buộc phải nhìn nhận lại chính sách đất đai, phải thay đổi luật đất đai và buộc phải tìm giải pháp dung hòa với mục đích chính đáng của người dân.

Facebook Quechoa